AİLE KATILIMI VE İŞBİRLİĞİ - Deneme Sınavı - 5

Küçük grup aile eğitimi uygulamalarında kullanılabilecek değerlendirme süreci şu basamakları takip etmektedir; (a) beyin fırtınası, (b) gereksinim ve ilgilerin listelenmesi, (c) gereksinim ve ilgilerin tartışılması, (d) gereksinim ve ilgi listesinin önem sırasına konulması, (e) programın hazırlanması ve (f ) program içeriğinin tekrar gözden geçirilmesi. Doğru cevap "A" dır.

Grup aile eğitimi uygulaması büyük grup uygulaması şeklinde gerçekleştirilecekse bazı basamakların takip edilmesi önerilebilir. Bu basamaklar şunlardır; (a) uzman ya da grup lideri tarafından değerlendirme amacıyla bir içerik listesinin oluşturması; (b) sonra bu listenin küçük gruplar şeklinde
büyük grubu oluşturacak aileler ile paylaşılması; (c) ailelerin bu listeye eklemek veya çıkarmak istediklerini ekleyip çıkarması; (d) sonra bu listede yer alan içerik üzerinden bir anket hazırlaması; (e) anketi bütün ailelere uygulaması ve sonuçlarını değerlendirmesi ve (f) uzman veya grup liderinin bu değerlendirme sonuçları temelinde grup aile eğitimi uygulamasının içeriğini ve amaçlarını belirlemesi. Doğru cevap "C" dir.

Aile; ailedeki çift sayısına, kuşakların genişliğine ve aile baskın karakterin kim olduğuna göre dört temel biçimde belirtilmektedir;
çekirdek aile, ataerkil geniş aile, geçici geniş aile, parçalanmış aile. Ataerkil geniş aile: Ailenin başı ve eşi, evli oğulları, gelinleri veya bir evli oğul ve diğer bekâr çocukları ya da tek bir evli oğul, gelin ve torunların birlikte oturdukları bir aile biçimidir. Doğru cevap C'dir.

TÜİK'in araştırmasında göre; %66,4 ile Türkiye’nin büyük bir çoğunluğunu çekirdek aileler oluşturmaktadır. Geniş aileler ise hane halklarının %16,3’ünü oluşturmaktadır. Tek kişilik hane halklarının oranı %14,9 iken çekirdek aile bulunmayan hane halkları % 2.4’ü temsil etmektedir. Doğru cevap D'dir.

İş birliği sürecinin gerçek, samimi bir iş birliğine dayanması, sadece sözde kalmaması ve bu sürecin olumlu bir şekilde gelişmesi için bazı özelliklerin bilinmesi ve izlenmesi önemlidir. Bu özellikler aşağıda sıralanmaktadır:

İş birliği yapacak bireylerin ortak bir düşünceye sahip olması gerekli değildir. Herkes kendi bireysel düşüncesini açıkça ifade edebilir. Doğru cevap C'dir.

Müdahaleler ve tahminler basamağında iş birliği içinde çalışan ekip karşılaşılan problemi ya da durumu aşmaya hizmet edebilecek
en az üç farklı plan geliştirir. Ekip geliştirilen bu planların olası sonuçlarını da tartışır. Doğru cevap A'dır.

Dönüt: Kaynak tarafından gönderilen iletiye yönelik olarak alıcının geliştirdiği tepkidir. Doğru cevap E'dir.

Planlanmamış görüşmeler ailelerle kurulan sözlü iletişim yollarından birisidir. Bu görüşmelerde uzman beklenmedik bir zamanda aile ziyaretiyle ya da aile telefonuyla karşı karşıya kalabilir. Bu durumda öncelikle uzmanın o sırada planlanmamış bu görüşmeyi yapabilecek zamanının, enerjisinin olup olmadığına bir başka ifade ile müsait olup olmadığına karar vermesi gerekmektedir. Uygun olunmadığı takdirde aileye açıklama yapılmasıyla daha uygun bir zamanda görüşülebileceğini ifade edilerek görüşme ertelenebilir. Aileyle en başta nasıl bir iletişim geliştirileceğinin kararlaştırılması acil durumlar dışında gelebilecek sürpriz aramaların önlenmesinde yardımcı olabilir. Aile ile yapılacak bu karar alma sürecinde uzman seçilen ya da tartışılan iletişim yollarına ilişkin gerekçelerini sunduğu takdirde olası yanlış anlaşılmaların önüne geçilebilir. Doğru cevap D'dir.

Cevabı genişletme: Cevabı genişletme iki yolla gerçekleştirilebilir. Bunlardan biri minimal düzeyde cesaretlendirmelerin yapıldığı “Aa?”, “Anladım.”, “Hıhı.”, “Sonra” gibi sözel ifadelerin kullanıldığı ya da baş sallama, mimikler ya da jestlerin kullanıldığı dinleyerek ve anlayarak iletişim kurmadır. Cevabı genişletme için diğer yol sözel izlemedir. Sözel izleme ana noktaların kişinin kendi cümleleriyle yeniden ifade edilmesi, bir sözcüğün vurgulanması ya da aile üyesinin söylediğini uygun kelime ya da cümlelerle ailenin konuşma tarzıyla yeniden ifade edilmesi yoluyla gerçekleştirilebilir. Sözel izleme aileyi konuşmak için cesaretlendirmenin yanında, anlamların teyidinin yapılmasıyla uzmana da kendi dinlemesinin doğru olup olmadığı konusunda geri bildirim sunar. Doğru cevap B'dir.

Yeniden ifade etme kendi sözcüklerini kullanarak diğer kişinin mesajını açık bir anlam ifade edecek biçimde özetlemektir. Yeniden ifade etme sırasında olabildiğince ailenin kullandığı dile yakın bir dil kullanımı önemlidir. Yeniden ifade etme sırasında söylenenlerin hem açık hem de gizli anlamları ele alınır. Bu mekanik bir işlem olarak gerçekleştirilmez. Yeniden ifade etme içeriğin açık hâle getirilmesinde oldukça etkilidir daha da önemlisi ilgili bir şekilde iletişim kurulmasında ve aile üyelerinin söylediklerinin empatik bir şekilde anlaşılmasında da çok etkilidir. Doğru cevap D'dir.

Özetleme en dikkat çeken düşünceleri ve duygularını vurgulanarak diğer kişinin söylediklerinin yeniden ifade edilmesidir. Yeniden ifade etmeyle benzer olsa da özetleme daha uzundur. Özetleme önceki görüşmenin önemli noktalarını hatırlatmada, kafa karıştırıcı ve ayrıntılı konuların toparlanmasında kullanılabilir.

Etkili iletişimin en temel bileşeni dinlemedir. Ancak etkili dinleme nadiren kendiliğinden gelişir. Samimi ve dikkatin dağılmadığı bir dinleme özen, sabır, pratik ve diğer dinleme türlerine karşı farkındalık gerektirmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yapılandırılmış program ile aile liderliğinde aile eğitimi grubu: Bu gruplarda uzmanlar tarafından hazırlanmış bir aile eğitim programı takip edilmektedir. Ancak grubun liderliğini yine grup içinde bir aile tarafından yapılmaktadır. Bu tür aile eğitim programları genellikle bu alanda yeterince deneyimi olan uzmanlar tarafından geliştirilir ve bu konuda çalışan sivil toplum örgütleri ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri tarafından aile eğitimi olarak planlanarak uygulanır. Doğru cevap D'dir.

Ailenin desteklediği uzman liderliğinde aile eğitimi grubu: Aileler tarafından oluşturulan ve ailelerden birinin grup liderliği yaptığı gruba, grubu oluşturan ailelerin gereksinimleri temelinde bir uzmanın çağrılması ve bu uzman tarafından gruba uzman olduğu konu da grup eğitiminin verilmesi amacıyla oluşturulan gruplardır. Bu tür aile eğitim gruplarında lider ailenin sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir; (a) ailelerin uzmanı daha iyi anlaması için gerekli iletişim ve etkileşimin düzenlenmesi, (b) grubun uzmanı kabul etmesi, (c) ailelerin gereksinimleri doğrultusunda uzmanın yönlendirilmesi ve (d) ailelerin gereksinimleri temelinde yeni
uzmanların grup eğitimine davet edilmesi. Doğru cevap B'dir.

Beyin fırtınası grupta yer alan herkesin belirli bir konu üzerinde fikirlerini söylemesi ve söz konusu fikirlerin grup içinde tartışılarak olgunlaştırılmasıdır. Uzman ya da grup lideri, grubu oluşturan ailelerle ilk yapılan toplantıda bir yazıcı seçer ve yazıcı grup üyelerinin aile eğitim programın içeriği hakkında ifade ettiği bütün düşünceleri not eder. Uzman ya da grup lideri grup üyelerini fikirlerini belirtmesi için cesaretlendirir ve belirtilen fikirlerin iyi, kötü, yararlı, yararsız olarak sınıflandırılmasını ya da yargılanmasını engeller. Bu aşamadan sonra ikinci aşama olan gereksinimlerin ve ilgilerin listelenmesi aşamasına geçilir. Doğru cevap C'dir.

Görev odaklı rollerden ilki yol açan lider rolüdür. Bu rolü üstlenen grup üyesi, grup içinde tartışmaları başlatır, yönlendirir ancak bunu başkalarının üzerinde baskı kurmak, egosunu tatmin etmek, grubu kendi amacına yönlendirmek için kullanmaz. Aynı zamanda bu grup üyesi, grup içinde ortaya çıkan düşüncelerin birleştirilmesi ve grubun ilerlemesini sağlar. Doğru cevap E'dir.

Yardımcı/kolaylaştırıcı rolü grup üyelerinin eğitim ve tartışmalar sırasında dağılmalarını engelleyen, tartışmaların amaç doğrultusunda ilerlemesine yardımcı olan ve grup üyelerinin grup dinamiğine katılması için onları cesaretlendiren grup üyesinin rolüdür. Doğru cevap A'dır.

Takipçi rolde grup üyesi, grubu oluşturan diğer üyelerin düşüncelerinin ve önerilerinin genel kabul görenlerini destekler. Böylece grup dinamiğinin ortak tercih doğrultusunda gelişmesine katkı sağlar. Doğru cevap C'dir.

Hakem, grup aile eğitimi sırasında harcanan zamanı, grup üyelerinin katılımını, iletişimi ve grup sürecinin belirlenen süreç üzerinden yürümesini saptayan grup üyesidir. Doğru cevap B'dir.

Meydan okuyucu rolünü sergileyen grup üyesi, diğer grup üyelerinin, uzmanın ya da grup liderinin sunduğu düşünce, öneri ve bilgileri kabul etmediği gibi bu kabul etmeme durumunu olumsuz tavır ve davranışlarla destekler ve grubu sığ ve amaca hizmet etmeyen tartışmalara sürüklemeye çalışır. Doğru cevap E'dir.