AİLE KATILIMI VE İŞBİRLİĞİ - Deneme Sınavı - 16

Kardeş ilişkilerinin doğum sırası, yaş farkı, cinsiyet, çocuğun mizacı ve ebeveyn tutumları gibi faktörlerden etkilendiği gözlenmiştir. Soruda Ayşe'nin içe dönük olması onun mizacıyla ilgilidir. Anne ve babasının Merve'yi Ayşe'nin yanına refakat etmeye zorlaması ise "aşırı koruyucu" ebeveyn tutumuna bir örnektir. Doğru yanıt C'dir.

Bir araştırmada zihinsel yetersizliği olan çocukların
kardeşlerinin daha sıklıkla davranış problemleri
gösterdiği bulunmuştur. Doğru cevap D'dir.

Ebeveynlerin tutumları ile normal gelişim gösteren çocukların engelli kardeşlerini kabul düzeyleri arasında doğru bir orantı vardır. Özellikle annenin tutumunun kardeşlerin tutumları üzerinde etkili olduğunu destekleyen çalışmalara alanyazında rastlanmaktadır. kardeş için önemli bir etkendir. Engelli çocuğun annesi stresi aşırı derecede yaşıyorsa veya engelli çocuğun varlığı evlilik ilişkisini olumsuz yönde etkiliyorsa, normal gelişim gösteren kardeşler davranış problemleri açısından yüksek risk atında bulunmaktadır.  Çocuğun sosyal yeri ve özellikleri (sıra, yaş, cinsiyet, engel türü ve derecesi vb.). Aile içinde büyük, küçük ya da ortanca çocuk olma durumuna göre rekabet, kıskançlık ve sevgi- ilgi gereksinimi ortaya çıkmakta bu da kardeşlerin birbirlerine göre tutumlarını etkilemektedir. Doğru yanıt E'dir.

Annenin tutumu

Kardeşin cinsiyeti

Gurur duyma

Eğitim düzeyi

Korku

Toplumsal destek

Olgunluk

Yetersizlik türü ve derecesi

Kızgınlık duygusunun suçluluk duygusunu tetiklemesi

Suçluluk

Normal gelişim gösteren kardeşler sıklıkla suçluluk duygusu da sergileyebilirler. Ancak Normal gelişim gösteren çocukların tepkileri ailelerin sahip olduğu suçluluk duygusundan farklıdır. Engelli olmayan kardeşler suçluluk duygularını, engelli kız ya da erkek kardeşleri hakkındaki olumsuz duygularından dolayı sergilerler. Bazen de kendilerinin de kardeşleri gibi engelli olmadığından dolayı suçluluk duyabilmektedirler. Yetersizliğe sebep olduğu konusunda suçluluk duymak, tedavide kardeşinin canı yandığında suçluluk duymak,
kardeşine kızgınlık vs. gibi hoş olmayan duygular beslediği için suçluluk duymak kardeş gruplarında ortak olarak ifade edilen suçluluk duygularıdır. Doğru yanıt B'dir.

Engelli olmayan kardeşler korku duygusuyla da karsılaşırlar. Normal gelişim gösteren çocuğun yası, yasayacağı korkunun türünü de etkilemektedir. Okul öncesi ve ilkokul düzeyindeki çocuklar genellikle, kendilerinin de bu duruma gelmesinden ve engelli bir birey olmaktan korkmaktadırlar. Daha büyük çocuklar ise; sosyal hayatlarının kısıtlanmasından, karsı cinsten arkadaş bulamayacaklarından veya arkadaşlarının engelli kardeşlerini anlayıp kabul etmeyeceklerinden korkmaktadırlar. Doğru yanıt C'dir

Engelli bir çocuğun doğuşu ailede büyük bir karmasa ve aile hayatında zorluklar yaratır. Doğuştan engelli bir çocuğun teşhisinden doğan stres sebebiyle araştırmacılar ailelerde genellikle klinik depresyon,
evlilikte zor bir dönem ya da boşanma yaşanması, sosyal destek eksikliği, günlük aile yaşamında bozukluk, zarar gören ya da problemli kardeşlik ilişkileri ve uyum sorunları ortaya çıktığını belirtmektedir. Özelliklede engelli çocukların kardeşleri genelde psikolojik, davranışsal ve somatik problemlerle karşı karsıya kalırlar.  Umutsuzluğun, depresyonda temel etken olduğu, eşlik eden kavramların; değersizlik, çaresizlik, karamsarlık, eyleme geçememe, işlerini sürdürememe ve suçluluk duyguları olduğu görülmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Engelli kardeşin uygun davranışları edinmesinde, akademik eğitimde dâhil olmak üzere eğitiminin her aşamasında katkıda bulunması sağlanabilir. Bunun sağlanabilmesi için normal gelişim gösteren kardeşin korku, kaygı, endişe ve reddetme vb. duygularının giderilmesi gerekir. Burada en büyük görev ise ebeveynlere düşmektedir. Bu nedenle uzmanlar tarafından gerek tüm aile bireyleri için gerekse normal gelişim gösteren kardeşler için psikolojik terapiler, aile eğitim seminerleri, bilgilendirici toplantılar düzenlenebilir.

Bakım hizmetleri, rehabilitasyon hizmetleri, tıbbi hizmetler, eğitim öğretim hizmetleri, mesleki ve toplumsal rehabilitasyon konusunda engelli bireylerle çalışan tüm meslek elemanları ile bakım sorumluluğunda olan kişilerin iletişim ve etkileşim içinde olması gerekmektedir. Meslek uzmanlarının etkileşimi uyarlamaların yapılabilmesi adına hem profesyonel olunması hem de engelli bireye en üst düzeyde fayda sağlanması adına gereklidir. Doğru yanıt E'dır.

Zihinsel yetersizliği olan çocukların kardeşlerinin, Engelli
Kişilere Yönelik Tutumları, zihinsel yetersizliği olan kardeşlerini kabul düzeylerinin ve  kaygı düzeylerinin ve psikolojik durumlarının çeşitli etmenler karsısında farklılaşıp farklılaşmadığı kabul düzeyi ile kaygı düzeyi arasında ilişki olup olmadığı araştırılmıştır.  Normal gelişim gösteren çocukların zihinsel yetersizliği olan kardeşlerine ilişkin yasadıkları problemlerin belirlenmesi, bu çocukların engelli kardeşleriyle olan ilişkilerini, hem kendilerinin hem de annelerinin değerlendirilmesi yönünde araştırmalar da gerçekleştirilmiştir. Doğru yanıt C'dir.

Leane ve arkadaşları (2016)’da yaptıkları çalışmada Zihinsel Engelli ve Otistik Spektrum Bozukluğuna sahip kişilerin yetişkin kardeşleri arasındaki ilişkileri, rolleri ve destek gereksinimlerini incelemişlerdir.  Araştırmadan elde edilen sonuçlar: Kardeşlik rolleri birçok form aldığını, sıklığının zamanla değiştiğini ortaya koymuştur. Ancak yetişkin normal gelişim gösteren kardeşlerin en yaygın yaşadıkları duyguların, suçluluk, gerginlik ve çocukluk döneminde korku iken yetişkinlik döneminde özellikle yasal ve mali destek gereksiniminin öne çıktığını göstermiştir. Doğru yanıt B'dir.