AİLE KATILIMI VE İŞBİRLİĞİ - Deneme Sınavı - 8

Aileler çocuklarının engele sahip olduğu gerçekliğiyle karşılaştıklarında inkâr etme, kızgınlık, pazarlık, depresyon ve kabullenme gibi beş evreyi kapsayan bir süreçten geçmektedirler.

Ailelerden çocuklarının eğitim süreçlerine aktif katılım sağlayarak bu konuda savunucu olmaları beklenmektedir. Ailelere yönelik bu beklentiler de bazı gerekçelere dayandırılmaktadır. Bu gerekçeler arasında (a) çocuklarına ilişkin sosyal ve yasal sorumluluğun aileye verilmiş olması, (b) ailelerin çocuklarının refahına ilişkin sağladıkları duygusal yatırımların profesyonellerin sundukları duygusal yatırımların çok ötesinde bir öneme ve sorumluluğa sahip olmaları, (c) ailelerin çocuklarının hayatlarında personellere göre daha sabit bir yere sahip olmaları, (d) ailelerin okul sistemine ilişkin ilk elden ve doğrudan deneyimlere sahip olmaları nedeniyle bu konuya yönelik daha ikna edici, samimi savunucular olabilmeleri, (e) ailelerin personellere kıyasla sistemle ilgili eleştiri yaparken daha özgür olmaları yer almaktadır.

Ailenin yaşadığı duygular; anne-babanın çocuk yetiştirme tarzlarından, kültürel değerlerinden, inançlarından ve ön yargılarından etkilenmektedir. Bunun yanı sıra aileye katılan çocuğun sahip olduğu engelin türü ve derecesi, ailenin sosyo ekonomik düzeyi, yaşı ve aldığı destekler anne ve babaların duygu ve düşüncelerini etkilemektedir.

Ülkemizde engelli çocuğa yönelik eğitim hizmetleri, sağlık hizmetleri, temel bakım hizmetleri ve sosyo ekonomik bazı haklar bulunmaktadır. Engelli çocuklara ilişkin resmi eğitim kurumlarında verilen eğitim tamamen ücretsizdir, devlet tarafından karşılanmaktadır. Özel eğitim kurumlarında verilen özel eğitim hizmetlerinde de ücretin belirli bir bölümü devlet tarafından karşılanmaktadır. Sağlık hizmetleri açısından bakıldığında, sosyal güvence hakkına sahip bu çocuklar için tedavi, ilaç gibi ihtiyaçlar bağlı oldukları sosyal güvenlik kuruluşu tarafından katkı payı alınarak karşılanmaktadır. Sosyal güvencesi olmayan çocuklar içinse sağlık hizmetleri genel sağlık hizmetleri kapsamında sağlanmaktadır. Temel bakım hizmetlerine yönelik haklara baktığımızda, ailesi ekonomik yoksunluk içinde olan ve bakıma muhtaç engelli çocuklara evlerinde veya kurumlarda bakım hizmeti verilebilmektedir. Sosyo ekonomik haklar bakımından incelendiğinde ise ekonomik yoksunluk içinde olan, 18 yaşından büyük ve engelli olan bireylere ve kanunen bakmakla yükümlü olunan 18 yaşının altında ve engelli olan bireylere ilişkin “özürlü aylığı” olarak bilinen ödemeler yapılmaktadır.

Geçiş, engelli bireye sağlanan hizmetlerin ve bu hizmetleri sunan personelin değişmesi anlamına gelmektedir.

Engelli olmasından şüphelenilen çocuğa ilişkin tanı alma süreçlerinde yine aile aktif bir rol ve ek bir sorumluluk almaktadır. Çocuğun tanı almasına ilişkin ailenin hastanelerin ilgili bölümlerine başvurmaları gerekmektedir. Hastane sürecinin ardından ise aile hastaneden aldığı belgelerle birlikte Rehberlik ve Araştırma Merkezlerine başvurmakta ve bu sürecin ardından da çocuğun uygun olan bir eğitim kurumuna yönlendirilmesi gerekmektedir.

Aileler bu sürece farklı düzeylerde katılım gösterebilmektedirler. Bunlardan biri çocuk bakımıdır. Bu düzeyde okul ve öğretmen/öğretmenler tarafından aileye, çocukları için uygun bir ev ortamı hazırlamaya, çocuklarına uygun olarak sağlık ve eğitim etkinliklerine katılmaya yönelik destek sunulur. Diğer düzey olan iletişimde okul ile ev arasında çocuğun gelişimine ilişkin bilgilendirici notlar gönderilmesi üzerinde durulmaktadır. Gönüllülük düzeyinde gönüllü olan ailelerin okulda ya da sınıftaki etkinliklere katılımlarını sağlamak üzere planlamalar yapılmaktadır. Bir diğer düzey olan evde öğrenmede ailelere çocuklarının ev ödevlerine nasıl yardım edebileceklerine yönelik bilgi verilmektedir. Karar verme düzeyinde okulda alınan kararlara yönelik ailelerin düşüncelerinin belirlenmesine ilişkin ailelerle iletişim sağlamanın üzerinde durulmaktadır. Son olarak toplumla iş birliği düzeyinde ise toplum sağlığı, kültürü ve sosyal hizmetler konusunda aileyi ve çocuğu bilgilendirmek üzere okulun, ailelerin ve çocukların bu tür etkinliklere katılımlarını sağlamaya yönelik destek sunulmaktadır.

Sosyal desteğin tanımına ilişkin farklı
görüşler vardır. Bunlar sosyal desteği, ilişkide bulunulan kişi sayısı, gereksinim duyan bireye yardım
edebilecek kişilerin sayısı ve bireyin ilişkide bulunduğu kişilerin sayısından çok, sırlarını paylaşabileceği, güven duyduğu ve kendisi açısından önemli
biriyle kurduğu yakın bağ olarak tanımlamıştır.
Sosyal desteğe ilişkin son görüş ise sosyal desteği,
elde edilebilirlik algısı açısından tanımlamaktadır.

Genel olarak sosyal desteklerin işlevleri:
• Bireylere gereksinim duydukları hizmetleri
ve malzemeleri sağlayarak duygusal rahatlık
vermek
• Beklenen sorunlarla ilgili olarak bireylere
rehberlik ederek bu sorunlarla başa çıkma
yolları sunmak
• Bireylerin performanslarını geliştirici geri
bildirimler sunmak
• Olumlu uyuma ve kişisel gelişime katkıda
bulunmak
• Hem günlük yaşamda hem de gereksinimler
ve krizler anında bireyler arası bağlantıları
sağlayarak onları stresin olumsuz etkilerine
karşı korumaktır.

Dseçeneğinde yer alan eğitim seminerleri düzenlemek ise sosyal destek kaynakları arasında yer aldığından cevap D seçeneğidir.

Sosyal destek kaynakları formal ve informal olarak iki ana başlık altında toplanmaktadır.Formal destek kaynakları: Resmî kurum
ve kuruluşlar, yasal bir çerçevede hizmet
veren sivil toplum kuruluşları ve gönüllü
kuruluşlardır.nformal destek kaynakları: Aile, akraba, komşu, arkadaş gibi çevrede bulunan
ve herhangi bir biçimde destek olan bireylerdir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bilgisel sosyal destek kapsamında şunlar sıralanabilir:

Engellilere ve ailelerine engelin psiko sosyal
boyutları hakkında bilgi vermek
• Engellileri ve ailelerini engel sonucu ortaya
çıkan sıkıntıları ile başa çıkmakta kullanacakları teknikler hakkında bilgilendirmek
• Engellilere ve ailelerine engellilerin bakımı,
eğitimi ve rehabilitasyon hizmetleri hakkında bilgi vermek
• Engellilerin yaşamını kendi başına idare etmeleri için, kendini yönetmek ve kendini
savunmak konusunda gerekli bilgileri aktarmak
• Engellilerin ailelerine, engelli bireye tutumlarının onun gelişimini nasıl etkileyeceği
konusunda bilgi vermek

Ancak C seçeneği duygusal sosyal destek kavramı ile ilgili olduğundan cevap C seçeneğidir.

Çocukların okul başarılarını etkileyen en önemli etmenin, ailelerin çocukları için öğrenmeyi destekleyen bir çevre yaratıp yaratmadıkları, çocuklarıyla ilgili gerçekçi beklentilere sahip olup olmadıkları ve çocuklarının gerek okuldaki gerekse toplumsal ortamlardaki eğitimlerine katılıp katılmadıkları ile ilgili olduğu belirtilmektedir. Çocuğun gelişim alanlarını desteklemek için eğitim ve bakım sürecine anne-babaların katılımı oldukça önemlidir. Çocukların aldıkları eğitimden ve bakımda üst düzeyde yararlanabilmeleri, öğrendikleri becerilerin kalıcı olması ve okul ile aile arasında tutarlılığın oluşabilmesi için aile katılımının sağlanması gerekmektedir.

Aile Katılımı: Ailelerin çocuklarının gelişim ve eğitimlerine katkıda bulunmaları amacıyla planlanmış olan etkinliklerdir.
Aile: Evlilik ve kan bağına dayanan, karı, koca, çocuklar, kardeşler arasındaki ilişkilerin oluşturduğu toplum içindeki en küçük birlik.
Hedef Davranış: Çocuğa kazandırılması planlanan davranıştır.
Yaşam Kalitesi: Aile bireylerinin gereksinimlerini karşılayabildiği koşullara sahip olmaları, kendileri için önemli olan etkinlikleri yapabilmeleri ve aile bireylerinin tümünün bir aile olarak bir arada yaşamaktan zevk alması olarak tanımlanmaktadır.
Önkoşul Beceri:Hedeflenen becerinin öğrenilebilmesi için bireyin sahip olması gereken beceri ve davranışlar olarak tanımlanmaktadır.

Toplumun temelini oluşturan ve toplumsal bir kurum olarak varlığını sürdüren kurumların başında aile gelmektedir.

Bütün toplumlarda ailenin dört temel fonksiyonu vardır. Bunlar; cinsellik, üreme, ekonomi ve eğitimdir.

Aile başkanının kendi ana babası bekâr kardeşleri, karısının bu tür yakınları ya da her ikisinin diğer akrabalarının bulunduğu aile tipine geçici geniş aile denilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Türkiye İstatistik Kurumunun 2006 yılında yaptığı araştırmaya göre Türkiye’de hanelerin %6’sı tek kişilik hane halkı, %80,7’si çekirdek aile, %13’ü geniş aile ve %0,3’ü diğer hane halklarından oluşmaktadır. Doğru cevap C seçeneğinde verilmiştir.

Bireyin psikolojik yeterliliklerini içeren sisteme Ontojenik Sistem adı verilir. Doğru cevap A seçeneğinde verilmiştir.

Bireyin daha önce yapılandırılmış davranış desenleri çerçevesinde belirli zamanı, konuyu ve yeri içeren ortamda meydana gelen birey ve çevre arasındaki dinamik ilişkilerin gösterilmesi 'davranış' kavramının tanımıdır. Doğru cevap E seçeneğinde verilmiştir.

Ekosistem, mikrosistemi kapsayan ve uyumu kolaylaştırmak için kullanılabilir sosyal destekleri ve durağan çevreyi içeren sistemdir. Doğru cevap D seçeneğinde verilmiştir.