Yoksulluk, Şiddet ve Dışlanma

Yoksulluk insanların yaşamını devam ettirebilmesinin olmazsa olmaz koşulu olan beslenme, barınma, ve giyinme gibi temel ihtiyaçların karşılanmaması durumudur. Kısacası yoksulluk, yaşamın içinde olan olanaklardan, maddi ve kültürel kaynaklardan kişinin toplumsallaşma yetisini sınırlayacak derecede yoksun kalma durumudur.

Yoksulluk bir sosyo-ekonomik sorun olmanın ötesinde, her şeyden önce insani ve toplumsal bir sorundur ve çok boyutlu bir kavramdır.

• Kişi başına düşen milli gelirin azlığı
• Ortalama ömür
• Okuma yazma oranı
• Dayanışma
• Beslenme
• Sağlık hizmetlerinden yararlanma
• Temiz içme suyundan mahrum olma gibi birçok olgunun etkili olduğu bir toplumsal sorundur.

Mutlak yoksulluk ve göreli yoksulluk

Mutlak yoksulluk herhangi bir bireyin varlığını sürdürebilmesi için en temel gereksinimleri olan beslenme, barınma ve giyim ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için gerekli gelir düzeyine sahip olmaması demektir. Bu kişilerin miktarı genellikle belirli bir minimum gelir düzeyinin altında yaşayan insanların sayısı ile hesap edilmektedir

Göreli yoksulluk, bireyin toplum tarafından kabul edilen asgari bir yaşam düzeyine sahip olup olmadığı ile ilgilenmektedir. Bu açıdan göreli yoksulluk mutlak yoksulluktan farklı olarak, bireyin başkaları ile kıyaslandığında ortaya çıkan yoksulluktur. Toplumun genel düzeyine göre belli bir sınırın altında gelir ve harcamaya sahip olan birey veya hane halkı göreli anlamda yoksul olarak tanımlanır.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2014 yılı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması verilerine göre, Türkiye’de yoksulluk oranı %15’dir. Kırsal yerlerde yaşayanların yoksulluk riski kentsel yerlerde yaşayanlardan fazladır. Hanede yaşayan kişilerin sayısı arttıkça yoksulluk riski artmaktadır. Kişilerin çalışma durumlarına göre yoksulluk riski de değişmektedir. Eğitim durumu yükseldikçe yoksul olma riski azalmaktadır. Okur-yazar olmayanların yüzde 27,7’si, üniversite mezunlarının ise yüzde 1,3’ü yoksul olarak belirlenmiştir.

Kadın yoksulluğu denildiğinde; Tek ebeveynli ailelerdeki kadınlardan, Kırsal alanda yaşayan kadınlardan, Kadın mültecilerden ve sığınmacılardan, Etnik kökenli azınlık kadınlardan ve Engelli ve yaşlı kadınlardan söz etmek gerekmektedir.

Cinsiyet ayırımcılığı, genel anlamda bireylerin cinsiyetlerinden dolayı insan haklarından tümüyle yararlanmasını engelleyen sosyal açıdan yapılandırılmış cinsiyet rolleri ve normlarına dayalı olarak herhangi bir ayırıma, dışlanma ya da kısıtlamaya maruz kalmasıdır.

Uzun çalışma saatleri çocukların gelişimine zarar verdiği gibi, fiziksel, duygusal, cinsel istismar riskinin artması, eğitim hayatının aksaması gibi birçok sorunu beraberinde getirmektedir. Çocukların çalışması şu anki yoksulluğun bir sonucu olduğu gibi gelecekteki yoksulluğun da nedenini oluşturmaktadır. Uzun dönemde ortaya çıkan asıl maliyet çocuklar tarafından ödenmiş olmaktadır.

Göç, parçalanmış aileler, eğitim düzeyi düşük anneler, önyargılar, geleneksel aile yapısı nedeniyle kızların okutulmaması  çocukların eğitiminin önünde engel olarak bulunmaktadır. Genellikle eğitimsiz yoksul kesim kız çocuklarını okutmamaktan yana taraf olabilmektedir. Okuyamayan kızlar yoksul çocuklar yetiştirmeye devam ederek yoksulluk döngüsü devam etmektedir.

Şiddet, güç veya baskı uygulayarak, bir bireye ya da bir gruba kendi isteği dışında bir şey yapmak veya yaptırtmak olarak tanımlanmaktadır. Belirli türden bir güç kullanımıdır; fiziksel güç kullanımının sonucu, maruz kalanın rahatsız olması, alıkonması, sertçe müdahaleye uğraması, dokunulmazlığının bozulması, onurunun kırılması, aşağılanması ya da kirletilmesidir.

Şiddet söz konusu olduğunda toplumsal şiddet, aile içi şiddet, kadına yönelik şiddet, eşler arası şiddet, çocuğa yönelik şiddet, yaşlıya yönelik şiddetten söz edebiliriz. Bireylerin maruz kaldığı şiddet; fiziksel şiddet, duygusal şiddet, ve cinsel şiddet olmak üzere 3 ana başlık altında incelenmektedir. Ayrıca şiddetin uygulandığı kişiye göre şiddet türleri farklılık göstermektedir. Ekonomik şiddet, hak istismarı, terk etme ve ihmal de şiddet türleri arasındadır.

Aile içi şiddet bireyin yaşamını pek çok açıdan olumsuz yönde etkileyebilecek istismarın yaygın bir biçimidir ve aile içindeki bireylerin yaralanmasına, sindirilmesine, öfkelendirilmesine, duygusal baskı altına alınmasına, hatta ölüme kadar uzanan farklı durumların ortaya çıkmasına yol açan fiziksel veya herhangi bir şekilde hareket, davranım veya eylem olarak tanımlanabilir.

Kadına yönelik aile içi şiddet, kadınların fiziksel ve psikolojik sağlıklarını olumsuz etkilemekte, özgürlüklerini kısıtlamakta ve toplumsal yaşamda yer almalarını engelleyerek kadınları güçsüzleştiren, yaygın bir toplumsal sorun olarak yaşanmaktadır.

Kadına yönelik şiddet türleri farklı şekillerde dikkati çekmektedir: Fiziksel şiddet, psikolojik şiddet, cinsel şiddet ve ekonomik şiddet olarak ele alınmaktadır.

Çocuk ihmali, çocuğa bakmakla yükümlü kimsenin çocuğun gelişimi için gerekli ihtiyaçları karşılamaması veya bu ihtiyaçları dikkate almaması ve çocuğa karşı en temel sorumlulukların yerine getirmemesidir.

İhmal çeşitleri; fiziksel ihmal, duygusal ihmal, eğitim ihmali ve tıbbi ihmal olarak ele alınmaktadır.

Çocuğun fiziksel istismarı, “bir çocuğa karşı kasıtlı olarak kullanılan fiziksel güç sonucunda, çocuğun beden ve ruh sağlığı, yaşamı, biyopsikososyal gelişimi veya onuru açısından zararlı durumların ortaya çıkması veya çıkabilecek olması” olarak tanımlanmaktadır.

Yaşlı istismarı ve ihmali 6 şekilde ortaya çıkmaktadır. Fiziksel istismar, duygusal/psikolojik istismar, cinsel istismar, ekonomik ve hak istismarı, terk edilme ve ihmal.

Zihinsel ve fiziksel engelliler, Suç işleyenler, Hasta ve bakıma muhtaç yaşlılar, İstismar edilen çocuklar, Uyuşturucu madde bağımlıları, İntihara eğilimli insanlar, Yalnız ebeveynler, Problemli aileler, Marjinal ve asosyal insanlar,  ve Diğer sosyal uyumsuzluk içindeki insanlar olarak nitelendirmiştir.

Fizyolojik İhtiyaçlar: Açlık, susuzluk, oksijen, uyku ve buna benzer temel yaşamsal ihtiyaçlar.

Güvenlik İhtiyacı: Dış faktörlerden kaynaklı tehlikelerden korunma,emniyette, güvende hissetme.

Sosyal İhtiyaçlar: Aidiyet, sevgi, kabul görme, sosyal yaşam gibi ihtiyaçlar.  

Değer Verilme/Saygınlık İhtiyacı: Statü, başarı, itibar, tanınma ihtiyacı.

Kendini Gerçekleştirme: Gelişim, bir işi başarıyla tamamlama, yaratıcılık, potansiyellerini ortaya koyabilme.