AİLE İÇİ UYUMLU ETKİLEŞİM - Deneme Sınavı - 3

İkili ABCX modelinde aA faktörü biriken talepleri ifade eder.

Aile tanımında yer alan üç önemli nokta şöyle sıra­lanabilir. Aileler,

Etkileşimli kişilikler birimi olması, ailenin yaşayan, değişen, büyüyen bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir. Yani ailenin değişmeyen değil, değişen bir yapısı vardır. Ayrıca bu özellik ailenin tanımında yer alan üç önemli noktadan biri değildir. Doğru cevap "D" seçeneğidir.

Stres vücudun içten ve dıştan gelen uyaranlara karsı verdiği otomatik tepki olarak tanımlanmaktadır.

Sindirim bozukluğu, uykusuzluk, sinirli olma ve unutkanlık stres sonucu vücudun verdiği tepkilerdendir.

İkili ABCX modelinde cC faktörü aile algısını ifade eder.

Stres bir süreçtir ve bu sürecin, ‘girdi – değişim - çıktı’ olmak üzere, üç temel parçası bulunmaktadır. Stres yaratıcı olay ve ortamlar, girdi; aracı kaynaklar ve algı, değişimi ateşleyen parçalar; sağlık durumundaki değişiklikler gibi belirtiler ise çıktılardır. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

Stres yaratıcılar (stressors), krizi başlatan olaylardır. Stres başlatıcı olaylar, aile sistemi içinde değişimi başlatan ya da başlatma potansiyeli olan durumlardır. Stres yaratıcılar, kaynağına (içten mi dıştan mı), tipine (gelişimsel mi ortamsal mı; beklendik mi beklenmedik mi; belirsiz mi net mi), süresine (kronik mi akut mu) ve miktarına (birikimli mi tek tek mi) göre değişim göstermektedir. Tükenme ise stres yaratıcıların değişim gösterdiği özelliklerden biri değildir. Doğru cevap "D" seçeneğidir.

Yığılma (pile-up), stres olaylarının birikimidir. Stres yığılması, var olan olumsuz durumlar henüz çözüme ulaşamadan, sisteme yeni stres yaratıcıların girmesi şeklinde tanımlanmaktadır. Daha önce sisteme giren stres yaratıcı faktör ile henüz baş edememiş olan aileler, yeni stres faktörleriyle karşı­laştıklarında, daha fazla sorun yaşamaktadırlar. Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Kişisel kaynakların dört temel bileşeni bulun­maktadır. Bunlar:

Sosyal destek ailenin stres ile baş etme yönünde sahip olduğu kaynaklardan biridir. Kişisel kaynakların dört temel bileşeni arasında yer almaz. Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Hill’in ABC-X modeli, strese uyumu kısa zaman diliminde açıklamasından dolayı eleştirilmiştir. Bu noktada, McCubin ve Patterson, savaşta kocalarını ya da babalarını kaybedenlerle yapılan boylamsal ça­lışmalardan yola çıkarak, ailelerin tepkilerinin zaman içindeki değişimlerini belirleyebilmek için, ABCX modelini, ikili ABCX modeli olarak geliştirmiştir. Model, ailelerin kriz sonrası uyum ve adaptasyonuna vurgu yapmaktadır. Doğru cevap "E" seçeneğidir.

Uyum sağlayabilme (xX faktör), ailenin işleyişinde yeni, kriz sonrası dengeyi sağlama çabalarının sonucunu yansıtmaktadır.

Faktör cC aile algısı faktörüdür ve yalnızca ailenin stres etkeni konusundaki görüşünü değil, aynı zamanda ailenin toplam talepleri, aile sosyal sistemindeki değişimin miktarını, kaynakları ve desteği de içeren toplam durumla ilgili algısını içermektedir. Doğru yanıt B dir.

Kriz öncesi ve sonrasındaki stres kaynaklarının ve zorlukların zaman içinde artışına ve bunun kümülatif etkisine biriken talepler (aA faktörü) denir. Ek stres kaynakları, örneğin kriz sonrası rollerin değişmesi, öncesinde çözüme ulaşamamış zorlukların devamı gibi şeyler bir araya gelerek aileler için ekstra
stres kaynağı haline gelir. Doğru yanıt C dir.

Gerek beklendik gerekse beklenmedik olayların aile içerisinde kriz yaratıp-yaratmayacağını belirleyen en önemli faktör, ailenin o olaya verdiği anlam yani olayı algılama biçimidir.Doğru yanıt D dir.

Ailede biriken talepler ile bu taleplere cevap verecek kaynaklar arasında bir
uyumsuzluk olması durumda yaşanan duygu durumuna gerginlik denir. Doğru yanıt A dır.

Aile, yaşayan bir organizma olarak düşünülebi­lir. Nasıl ki bir kişinin bir organı hasta olduğunda bundan bütün vücudu etkilenir ve işlev kaybı ya­şanır ise benzer şekilde ailede de, aile üyelerinden birinde yaşanan bedensel veya psikolojik bir sorun veya onu etkileyen bir stres etkeni, aile üyelerinin, böylece ailenin psikolojisini, yapısını ve işleyişini etkileyecektir. Dolayısıyla ailenin ve aile içindeki bireylerin stresli durumlardan nasıl etkilendiği ve olası durumlarla nasıl baş edebildikleri, ailenin iyi oluş hali bağlamında, önem arz etmektedir. Olası olumsuz durumlarla baş edilebilmede üç ana bileşen yer almaktadır. Bunlar;

Açıklamada da görüldüğü gibi sorunun doğru cevabı “b” seçeneğidir. Sadece bu seçenekte olumsuz durumlarla baş edilebilmede yer alan üç ana bileşen doğru olarak yer almaktadır.

Sorunun doğru cevabı “c” seçeneğinde yer alan “Strestir.” Çünkü stres, vücudun içten ve dıştan gelen uyaranlara karşı verdiği otomatik tepki olarak tanımlanmakta­dır. Olası dışsal uyaranlar, okul değişikliği, sevilen birinin kaybı, anne-baba arasında yaşanan olumsuz ilişkiler ya da yeni bir eve taşınmak olabilir. İçsel uyaranlar ise, kişinin kendisinde yaşadığı fiziksel ve/veya psikolojik problemlerdir.

Stres bir süreçtir ve bu sürecin, “Girdi – değişim – çıktı” olmak üzere, üç temel parçası bu­lunmaktadır. Stres yaratıcı olay ve ortamlar, girdi; aracı kaynaklar ve algı, değişimi ateşleyen parçalar; sağlık durumundaki değişiklikler gibi belirtiler ise çıktılardır. Açıklamada da görüldüğü gibi sorunun doğru cevabı “e” seçeneğidir.

Stres yaratıcılar (stressors), krizi başlatan olay­lardır. Stres başlatıcı olaylar, aile sistemi içinde değişimi başlatan ya da başlatma potansiyeli olan durumlardır. Stres yaratıcılar, kaynağına (içten mi dıştan mı), tipine (gelişimsel mi ortamsal mı; bek­lendik mi beklenmedik mi; belirsiz mi net mi), sü­resine (kronik mi akut mu) ve miktarına (birikimli mi tek tek mi) göre değişim göstermektedir. Açıklamada da görüldüğü gibi sorunun doğru cevabı “a” seçeneğinde yer alan “Anlamdır.” Diğer seçeneklerde yer alan özellikler stres yaratıcıların değişim gösterdiği özelliklerdendir. Anlam ise bu özelliklerden biri değildir.

Tükenme, stresle etkin bir şekilde baş edi­lemediği ve stres kaynaklarının birbirine eklenerek daha da çoğaldığı koşulda gerçekleşmekte ve bunun sonucunda ise vü­cudun uyum sağlama kapasitesi azalmakta, kronik stres belirtileri daha yoğun bir şekil­de tekrar ortaya çıkmaktadır. Açıklamada da görüldüğü gibi sorunun doğru cevabı “b” seçeneğinde yer alan “Tükenmedir.” Stres sonucu vücudun verdiği tepkiler, sindi­rim bozukluğu, uykusuzluk, nedeni belli olmayan ağrılar vb. gibi fiziksel belirtiler olabileceği gibi; durgunlaşma, sinirli olma, kırılgan olma gibi duy­gusal ve zihinsel karışıklıklar hissetme, unutkanlık, organizasyon bozukluğu gibi zihinsel belirtiler de olabilmektedir.