AİLE İÇİ UYUMLU ETKİLEŞİM - Deneme Sınavı - 11

Gönderici/Kaynak: İletiyi gönderen kişidir. Etkili iletişimde kaynağın aşağıda sıralanan özellikleri önemli rol oynamaktadır:

Güvenilirlik

İletişim becerisi

Sevilmek

Saygınlık

Kaynağın fiziki görünümü

Tutumlar

Empati yeteneği

Eğitim seviyesi

Çevresel, toplumsal, kültürel öğeler. Doğru cevap "E" seçeneğidir. Çünkü  açık olma kaynağın, etkili iletişimde önemli rol oynayan özelliklerinden biri değildir?

Alıcının kaynaktan gelen mesajı aldığında anlamlandırmak ya da yorumlamak için simgeleri, sembolleri, işaretleri tekrar dönüştürmesine yani çözümlemesine ''kod açma'' denir. Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Sözsüz iletişim sözcükler yerine semboller yoluyla kurulan iletişim biçimidir. Sözsüz iletişim, kişilerarası mesafe, yüz ifadesi, göz teması, beden ifadesi, postür, jestler, fiziksel dokunuş, ses tonu gibi çeşitli davranışlar yoluyla gerçekleşir. Doğru cevap "C" seçeneğidir.

İletişim kurma ve sosyal destek sunma konularında cinsiyetler arasında ortaya çıkan farklılık pek çok çalışma ile ortaya konmaya çalışılmıştır. Temelde kadınların ve erkeklerin kişiler arası ilişki deneyimlerinin benzer nitelikte olduğu bilinse de, birtakım araştırma bulguları iki cinsiyetin yakınlaşma, ilişkiyi sürdürme, sosyal destek sunma ve kendini açma bakımından farklılıklara sahip olduklarını göstermektedir. Örneğin erkeklerle karşılaştırıldıklarında, kadınların “sohbeti başlatma ve geliştirme” konularında daha iyi oldukları görülmüştür, bu; kadınların sohbet sırasında diğerini konuşmaya davet etme, sorular sorma, kişilerin detaylı anlatımlarda bulunmalarını teşvik etme, ifade edilenlere yanıt verme ve sohbete katıldıklarını ve ilgi duyduklarını gösterecek nitelikte sözsüz davranışlar göstermelerini kapsamaktadır. Erkeklerin sohbeti kendi ilgi alanları ve gündemlerini içeren konulara yönlendirip baskınlık sergileme, diğerlerinin sözünü kesme, kendilerini coşkuyla ve otoriter biçimde ortaya koyma gibi davranışları kadınlardan daha fazla gösterdikleri, buna karşın kadınların sohbete diğerlerini de dahil ederek eşitliği sağlama, destek sunma (örn; sempati, aynı fikirde olduğunu belirtme) ve yanıtlayıcı tavırlar sergileme (örn; göz kontağı, kafa sallama) türü davranışlar ortaya koymaya erkeklerden daha fazla eğilimli oldukları bulunmuştur. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

Süreç iletişimi çok sayıda sözlü ve sözsüz etkeni bir arada barındırmakta ve bu etmenler bir araya gelerek şu başlıklar altında toplanmaktadırlar: a) doğruluk, b)empati, c)değiş-tokuş, d)sıklık, e)biçim. Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Evli çiftlerle araştırma yürüten Ted Huston ve Heidi Melz (2004) ilişkileri sıcak, fırtınalı, yavan ve düşmanca olmak üzere dört tipte sınıflandırmışlardır:

• Sıcak ilişkilerde sevgi ve yakınlık ifadeleri yoğun biçimde sunulurken, uzlaşmazlık/ düşmanlık düzeyi düşüktür.

• Fırtınalı çiftlerde ise hem yakınlık hem de düşmanlık yüksek düzeydedir.

• Yavan çiftlerde hem yakınlık hem de düşmanlık göstergeleri düşük düzeydedir.

• Düşmanca ilişkilerde ise çiftlerin düşmanlık ve gerginlik düzeyleri yüksek, sevgi ve yakınlık düzeyleri ise düşüktür. Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Araştırmalar evlilik doyumu yüksek olan ve düşük olan çiftlerin iletişim örüntülerinin birbirinden farklılaştığını ortaya koymuştur. Strong ve arkadaşları (2011) evlilik doyumunun yüksek olduğu ilişkilerin niteliklerini şu şekilde sıralamıştır:

• Çatışmayı kabul etmeye yönelik isteklilik gösterme fakat zarar vermeyen çatışma biçimine yönelme

• Düşük sıklıkta çatışma ve çatışmaya ayrılan sürenin kısa olması

• Kendini açma becerisi ve özel duygu ve düşünceleri, özellikle de olumlu olanları eşine aktarabilme

• Her iki eşin de eşit düzeyde yakınlık göstermesi, örneğin sevgi sözcüğü, dokunma, ilgi ifadelerini kullanması

• Kişisel konuları tartışma ve duyguları olumlu biçimde aktarmayı içeren konuşmalar için daha fazla zaman ayrılması

• Sözlü ve sözsüz mesajları doğru biçimde kodlayıp gönderme ve gelen mesajların kodlarını da doğru biçimde çözüp anlama. Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Eşler arası iletişim olumsuz biçimde etkileyen çok sayıda faktör vardır. Ancak bunları beş ana başlık altında toplamak mümkün olabilir. (1) talep etme-geri çekilme örüntüsü, (2) iletişimin konusundan kaynaklanan güçlükler, (3) toplumsal cinsiyet normlarının etkileri, (4) kendini açma konusundaki yetersizlikler, (5) geribildirim verme konusundaki eksiklikler. Doğru cevap E'dir.

Bazı iletişim sorunlarının bireysel ya da ilişkisel olmaktan çok kendi doğası gereği güçlükler barındırdığını ileri süren Newton ve Sanford (2003) bazıkonuları tartışmanın diğerlerinden daha zor olduğunu ileri sürmektedir. Bunlar özellikle aşağıdaki temaları içermektedir: İlişkiye yönelik endişeler/şüpheler (boşanma olasılığı), Saygısız davranışlar (yalan söyleme, kabalık), Evlilik dışı mahremiyet sınırları (pornografi kullanımı, kıskançlık), Aşırı ve uygunsuz öfke gösterimi (bağırma, fiziksel saldırı), Cinsel etkileşim, İletişim eksikliği (konuşmayı reddetme), Kayınpeder-kayınvalide ve geniş aile, Kafa karıştırıcı, dengesiz/tutarsız duygusal davranış, Eleştiri, Zayıf iletişim becerisi (net/anlaşılır olmama). Doğru cevap B'dir.

Minnesota Eş Programı’nı geliştiren David Johnston eşler arası diyalog ve etkili bir geribildirim süreci için şu önerilerde bulunmaktadır:

“Ben” dilini kullanmak: Örneğin; “Çok sorumsuzsun, kirli bulaşıklarını ortalıkta bırakıyorsun” demek yerine “Kirli bulaşıklarını ortada bırakıp kaldırmadığında çok rahatsızlık duyuyorum” demek.

Kişiden çok davranış üzerinde odaklanmak:“Çok tembelsin, öyle sorumsuzsun ki sürekli senin yarattığın pisliği ben temizliyorum” yerine “Kirli bulaşıklarını yıkar mısın lütfen, onları lavaboda yığılmış halde görmek beni rahatsız ediyor” demek

Yorumlara ya da yargılamalardan çok gözlemlere odaklanmak: “Ortalıkta bıraktığın kirli bulaşıklar dağ gibi olmuş” bir gözlemken “Sürekli kirli bulaşıkları etrafta bırakıyorsun, nasıl hissettiğimi hiç önemsemiyorsun” bir yorum, “Ne tür bir insan bunca kirli bulaşığı ortalıkta bırakır ki” bir yargı cümlesidir.

Süreç içerisinde yapılan gözlemlere odaklanmak: Örneğin “geçen hafta üç kere senin ortalıkta bıraktığın kirli bulaşıkları kaldırdım” ölçülmüş ve süreci belirten bir ifadeyken “her zaman senin kirli bulaşıklarını ben topluyorum” abartılmış bir ifadedir.

Bir tavsiyede bulunmak yerine alternatif çözümler içeren fikirler paylaşmak: “Yemeğin biter bitmez bulaşıkları ortadan kaldırmalısın” bir tavsiye hatta emir cümlesiyken “Ortalıktaki kirli bulaşıklar beni çok rahatsız ediyor, yedikten sonra kaldırsan ya da hiç değilse ben eve gelmeden önce kaldırsan ya da yemeğini mutfakta yesen nasıl olur? alternatifleri belirten bir cümledir.

Alıcının işlemleyebileceği miktara odaklanmak: Tepkilerin yoğunluğu eşinizi yıldırabilir ve yük çok fazla gelebilir.

Uygun olan zaman ve mekana odaklanmak: Başka uyaranların iletilen mesajı engellemeyeceği zaman ve ortamlarda geribildirim sağlamak. Örn; eşiniz önemli bir iş üzerinde çalışırken ya da yüksek sesle maç izlerken değil. Doğru cevap "D" seçeneğidir.

İlk dört şıkta aktarılan unsurların tümü ebeveynlik tarzlarını oluşturan unsurlardandır.

Bu yaklaşım klasik davranışcı yaklaşımdır. Diğer şıklardaki kuramlar klasik davranışcı yaklaşıma ek olarak konulan yaklaşımlardır.

Sosyal Öğrenme Kuramı yaşararak ve yaparak ,taklit ederek  toplum içinde öğrenmesidir.

Bağlanma kuramının önemini ortaya koyan bu cümle John Bowlby ye aittir.

Annenin bebekten gelen sinyalleri doğru yorumlaması, zamanında tepki vermesi en önemli boyuttur.

Güvenli bağlanma  öz saygısı yüksek olan kişilere özgü bir davranıştır.

Bir birey yüksek düzeyde bağlanma kaygısı yada kaçınması içinde ise korkulu bağlanma söz konusudur.

Saplantılı bağlanma, bağlanma kaygısının yüksek ancak kaçınma düzeyinin düşük olduğu durumlarda söz konusudur.

Kayıtsız kaçınan bağlanmada düşük düzeyde kaygı ancak yüksekkacınma sözkonusudur.

Güvenli sığınak ve güven üssü yakın bakım sisteminin iki temel özelliğidir.  Sistem bakım verenin, çoğunlukla annenin, çocuğu avutma, sakinleştirme, destek sağlama, ihtiyaçlarına zamanında karşılık verme ve bireysel gelişimi için gerekli olan güvence ve desteği sağlama davranışlarını düzenler. Bu sistem ebeveynin özellikle çocuk stres altındayken sakinleştirme, kaliteli bakım ve etkili destek verme davranışlarını içerir.