AİLE EKONOMİSİ

Siyasal ve ekonomik sorunlara rağmen 1950’ler, önemli sermaye birikimlerinin gerçekleştiği ve yeni sanayi işletmelerinin kurulduğu, aynı zamanda düzensiz kentleşme ve gecekondulaşmanın yaşandığı bir dönemdir. Sanayi sektörü köyden kente gelenlerin hepsine istihdam olanağı sağlayamamaktadır. Kentli nüfus içinde, ücretli maaşlı grupların payı düşerken, düzensiz marjinal faaliyetlerde istihdam edilenler kendilerine kentlerde yaşam alanı elde etme savaşına girmişlerdir.

Osmanlı ekonomisini kapitalist dünyayla bütünleştiren mekanizmaların ilki ticaret olmuştur. 1838 yılında İngiltere ile yapılan Balta Limanı Ticaret Antlaşması bu mekanizmayı işletmenin ilk aracı olmuştur. Osmanlı ekonomisinin kapitalist yörüngeye sokulmasının ikinci aracı borçlanma olmuştur. Osmanlı ihracatı, Avrupa mallarını satın alacak yeterli fonu sağlayamamaktadır. Mallara alıcı bulmak için Avrupa finans çevreleri bu fonları Osmanlı ekonomisine enjekte etmek zorunda kalmaktadırlar. Kapitalizmle bütünleşmenin üçüncü mekanizması, yerli işgücü istihdamına yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırımlarıdır. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları üretimin büyümesi açısından önemlidir.

Osmanlı İmparatorluğu yöneticilerinin, toplumsal ve ekonomik çözülüş karşısında benimsedikleri iki farklı yaklaşım mevcuttur. İmparatorluk içinde yönetici kadro yoğun çözüm arayışları içindedir;bir grup var olan yapıyı koruyan restorasyoncu bir yaklaşımı benimsemiştir. Daha radikal kanat ise toptan değişimden yanadır. Siyasi ve ekonomik yapısı ile Avrupa toplumlarında yaşanana benzer bir toplumsal dönüşüm, elit bir tabaka eliyle gerçekleştirilmek istenmektedir.

Türkiye, 1952 yılında NATO’ya üye olmuştur.

1930-1938 dönemi iktisat politikaları bakımından daha önceki dönemlerden tamamen farklı bir yaklaşımı temsil etmektedir. Sistematik ve tutarlı bir model olarak korumacı ve devletçi politikaların sanayileşmeyi hedefleyerek ilk kez birlikte uygulanması 1930’lu yıllarda başlamıştır. Bu politikalarla Türkiye’de ilk sanayileşme hamlesi gerçekleştirilmiştir. Daha önceki dönemde öngörülen sanayileşme modeli devlet eli ile yaratılan Türk burjuvazinin yabancı sermaye ile eşit koşullarda iş birliğine girerek, sanayileşmeyi gerçekleştirmesiydi. Özel sektörün başarılı olamadığı alanlarda devlet müdahalesinden yana olan ılımlı devletçilik anlayışı bu yıllara hakim olmuştur.

Teknolojiyi üretime uygulayan Avrupalılar fiyat ve kalite açısından rekabet üstünlüğüne sahiptir. Verimdeki artış nedeni ile birim maliyetler düşüktür. Çok miktarda ve çeşitte daha yüksek kaliteye sahip ucuz mallar dünya pazarlarını istila etmektedir. Avrupalılar, girdikleri ülkelerin geleneksel üretim güçlerini piyasalardan silmektedir.

Türkiye, 24 Ocak 1980 Kararları ile neo-liberal iktisat politikalarını uygulamaya sokmuştur. Bu yıllar, tüm dünyada ithal ikameci politikaların gözden düştüğü ve kapitalizmin merkez ülkelerinin etkisi altındaki, Dünya Bankası, IMF, Dünya Ticaret Örgütü gibi uluslararası kuruluşlar aracılığı ile neo-liberal iktisat politikalarının empoze edildiği yıllardır.

Her iki toplum da bilgi toplumuna doğru ilerlemektedir. Her iki ülkede de çocuk sayısı azalmakta ve yaşlıların nüfusa oranı artmakta, yani nüfus giderek yaşlanmaktadır. Ancak, Japonya’da her iki eğilim de Türkiye’den çok daha yüksektir. Her iki ülkede de hane büyüklüğü giderek küçülmektedir. Türkiye’de ortalama hane halkı sayısı Japonya’dan daha fazladır. Ancak hane halkı sayısı gelecekte azalma yönünde seyretmektedir. Her iki ülkede de hem toplum içinde hem de aile içinde birey ikinci plandadır. Oysa bilgi toplumu, bireyin öne çıkmasını ve odak noktası olmasını gerektirmektedir. Murakami, iki toplumun da bu konuya henüz yeterince önem vermediğini düşünmektedir.

Geriatri, yaşlılık hâlinde ortaya çıkan hastalıkların içeriği ile ilgilenen, yaşlılıktan doğan hastalıkların koruyucu, tedavi edici, rehabilite edici ve sosyal yönleri ile ilgilenen tıp biliminin bir dalıdır. Sosyal Geriatri yaşlanma sürecinin ve yaşlı hastalıklarının sosyal boyutu üzerinde durmaktadır. Sosyoloji, toplumsal grupları, örgütlenmeleri, kurumları, kurumlar arası ilişkileri, toplumsal yapıda meydana gelen değişim ve gelişim süreçlerini, toplumsal olay ve olguları bilimsel yöntem ve araştırma teknikleri kullanarak inceleyen ve bilimsel sonuçlara ulaşan bilim dalıdır. Gerontoloji, fizyolojik olarak yaşlanmanın sosyoekonomik, biyolojik ve sosyolojik yönlerini ilmî metotlarla inceleyen bir disiplindir. Gerontoloji, daha çok yaşlanma süreciyle ilgilenirken, geriatri daha çok yaşlılarda görülen hastalıkların tedavisi üzerine çalışmalar yapmaktadır. Sosyal Gerontoloji Bilimi, Gerontoloji Bilimi’nin bir alt disiplinidir. Gerek Sosyal Gerontoloji, gerekse Sosyal Geriatri yaşlanma sürecinin ve yaşlı hastalıklarının sosyal boyutu üzerinde dururken, Sosyal Gerontoloji’nin alanı daha geniştir ve soruda verilen kapsamlı tanımın karşılığıdır.

18. yüzyılla birlikte dengelerin Batı’dan yana değiştiği, hem kendi güçlerinin farkına varan Batı’lılar için hem de Doğu’lular için açıklık kazanmıştır. Batı tipi yaşam tarzı ve ulaşılan standartlar tüm toplumlar için, en azından o toplumun aydın kesimi için ulaşılması gereken hedefler olarak benimsenmiştir.

Osmanlı Dönemi’nden itibaren reformcu kadrolar toplumsal dönüşümün sağlanmasında aile kurumuna büyük önem vermişlerdir. Toplumsal dönüşümün aileden, aile içinde kadın ve erkek arasındaki demokratik ilişkilerden başlaması gerektiğini görmüşler ancak kadının kamusal alanda görünür kılınması için gerekli yasaları çıkarmakta Avrupa’nın gerisinde kalmışlardır.

18. yüzyıl Osmanlı tarihinde Avrupa’nın teknik, kültürel, askeri, siyasi, toplumsal ve ekonomik baskısının başladığı yıldır. Gücü yerinde olan Osmanlı, daha fazla baskılara kaşı duramaz ve Avrupa’nın lehine sayılabilecek geri dönüşü olmayan ikili anlaşmalara imza atar. Avrupa’nın Osmanlı’yı zayıflatmak için başlattığı çabalar. Tanzimat hareketi ile doruğa ulaşır. Bu dönemde 1839, 1856, 1867 yıllarında saray, bazı yurttaş haklarını, ibadet özgürlüğünü, özel mülkiyetin dokunulmazlığını ve yabancıların mülk sahibi olma hakkını kabul etmek zorunda bırakılmıştır. Yabancılara yurttaşlık hakkı verilmemiştir.

Osmanlı’nın karşılığında daha fazlasını ödemeden kredi bulmasının nedeni Osmanlı ilişkilerinde birbirleriyle rekabet halinde olan emperyalist güçlerden kaynaklanmaktadır. Siyasi ve ekonomik nedenlerle Avrupa devlet adamları politik çevrelerini kullanarak finans çevrelerini Osmanlılara borç vermeye razı etmektedirler. İlk kez 1854 kırım savaşı nedeniyle borçlanan Osmanlı 1875 yılında almış olduğu kredilerin faizlerini ödeyemez hale gelir. Bu durum 1881 yılında Düyun-u Umumiye idaresinin kuruluşuna neden olur. Bu Osmanlı İmparatorluğu’nun mali egemenliğinin dolaylı olarak meşruiyetini kaybetmesi anlamına gelmektedir.