AİLE EKONOMİSİ

Aile toplumun en küçük üretici ve tüketici birimidir. Temel ihtiyaçların karşılanmasında, yaşam standardının yükseltilmesinde, meslekte ilerleme ve istihdam olanaklarının yakalanmasında en güçlü destek ortamı aile içindeki işbirliğidir. Ekonomik bakımdan aktif olmayan bireylerin en güvenilir sığınağı yine ailedir.

Küreselleşme kavramı ile ifade edilen zaman ve mekân farkının olmadığı dünyada bilgi uzaydan gönderilen semboller aracılığı ile evlerin içine kadar iletilmektedir. Günümüzün ailesi bilgi bombardımanı altındadır. Her gün reklamlar aracılığı ile akla hayale gelmedik ihtiyaçların giderilmesine yönelik mal ve hizmetlerin varlığından haberdar edilmektedir. Ailenin üretici rolü azalırken tüketici rolünü körükleyen gelişmeler yaşanmaktadır. Bu mal ve hizmet bolluğu karşısında doğru ve bilinçli tüketim kararları almak zorunda olmak tüketicinin korunması fikrini doğurmuştur. Hatalı üretim karşısında hakkını savunabilmesi için yasalar çıkarılmış, tüketici hakları ilan edilmiştir. Bu hakları dünyada ilk kez en iyi ifade eden kişi eski ABD başkanlarından John F. Kennedy olmuştur. Kennedy 1962 Mart’ında kongreye gönderdiği mesajda tüketici haklarını dört grupta toplamaktadır (Öztürk, 1981: 72).

Ailenin üretici rolü azalırken tüketici
rolünü körükleyen gelişmeler yaşanmaktadır. Bu mal ve hizmet bolluğu karşısında doğru ve bilinçli tüketim kararları almak zorunda olmak tüketicinin korunması fikrini doğurmuştur. Hatalı üretim karşısında
hakkını savunabilmesi için yasalar çıkarılmış, tüketici hakları ilan edilmiştir. Bu hakları dünyada ilk kez
en iyi ifade eden kişi eski ABD başkanlarından John F. Kennedy olmuştur. Kennedy 1962 Mart’ında
kongreye gönderdiği mesajda tüketici haklarını dört grupta toplamaktadır (Öztürk, 1981: 72).
• Güvenlik hakkı: Yaşama ve sağlığa zararlı malların üretimi ve pazarlanması yasaklanmalı ya da
titizlikle denetlenmelidir.
• Bilgi edinme hakkı: Malların niteliklerine ve nasıl kullanılacaklarına ilişkin doğru ve ayrıntılı
bilgiler tüketicilere ulaştırılmalıdır.
• Seçme hakkı: Rekabet koşullarının iyi işlememesi sonucunda tüketicilerin satın alacakları
malları seçme özgürlükleri kısıtlanmıştır. Devlet tüketiciler için yararlı olan rekabeti
özendirmelidir.
• Sesini duyurma ve temsil edilme hakkı: Devlet ekonomi politikasını saptarken tüketicilerin
katkılarını istemelidir. Tüketicileri dinleyecek ve gerekli önlemleri alacak kurumlar
oluşturulmalıdır.

Sesini duyurma ve temsil edilme hakkı: Devlet ekonomi politikasını saptarken tüketicilerin katkılarını istemelidir. Tüketicileri dinleyecek ve gerekli önlemleri alacak kurumlar oluşturulmalıdır.

15 Mart tüm dünyada, Dünya Tüketici Günü olarak kutlanmaktadır.

15 Mart tüm dünyada, Dünya Tüketici Günü olarak kutlanmaktadır. İlk kez ilan edildiği 1962 yılından
bu yana tüketici hareketi ve tüketici hakları daha da gelişmiştir. 1985 yılında Birleşmiş Milletler Genel
Kurulunda, Uluslararası Tüketici Birlikleri Örgütü’nün önerisi ve oy birliği ile “Tüketicilerin Korunması
İlkeleri Rehberi” kabul edilmiştir. Türkiye de bu rehberin kabulüne imza atan ülkeler arasındadır. Söz
konusu ilkeler evrensel kabul görmüş tüketici haklarıdır ve aşağıda sıralanmaktadır:
• Temel ihtiyaçların karşılanması hakkı
• Sağlık ve güvenlik hakkı
• Bilgi edinme hakkı
• Örgütlenme, sesini duyurma ve temsil edilme hakkı
• Eğitilme hakkı
• Seçme hakkı
• Tazmin edilme hakkı
• Ekonomik çıkarların korunması hakkı
• Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı

Savunma hakkı bu haklar arasında yer almamaktadır.

Modern ekonomistler, 1950li yıllara kadar aile davranışını analizlerinde ihmal etmişlerdir. Ancak 1950lerden bu yana insana yatırım ve aile davranışının anlaşılması iktisatçıların ilgisini çeken araştırma konuları arasına girmiştir.