AİLE EKONOMİSİ

Teknik olarak da küreselleşmenin başlangıcını 15. yüzyıl olarak ifade etmek daha doğru bir yaklaşımdır. Çünkü Kopernik’ten önce insanlık bir küre üzerinde yaşadığının bilincinde değildir.

Klasik teorisyenler içinde küreselleşmeye en yakın görüşler Marks’tan gelmiştir (Marks,1977). Burjuva kâr etmek zorundadır. Gereksinim duyduğu hammaddeleri hiç aksatmadan sağlayabilmeli, ürettiklerinin tamamını piyasalarda satabilmelidir. Hem hammaddeye hem de pazara gereksinimi vardır.

Parsons’un söz ettiği özelliklerden öğrencisi Levy’de söz etmektedir. Levy, modern bir toplumun sahip olması gereken yapısal özellikleri aşağıdaki gibi sıralamaktadır (M. Levy, 1966: 11):

Toplum bireyleri icra ettikleri faaliyetlerde uzmandır ve toplumsal roller uzmanlık alanları ile belirlenir.

Toplum bireylerinin kendilerine yeterlilik düzeyleri düşüktür.

Değer yargıları evrenseldir, bireyin kim olduğundan çok ne yaptığı önemlidir.

Uzmanlaşmış çok sayıda farklı faaliyetin kontrolü ve koordinasyonu için merkezi karar alma süreci giderek gelişmektedir.

İnsan ilişkilerinde evrensellik, rasyonellik önem kazanmaktadır.

Uzmanlaşmış birimler arasındaki değişim, para gibi genel kabul gören bir aracı yardımı ile pazarlarda gerçekleşmektedir.

Uzmanlaşmış faaliyetlerin kontrolü yaygın bir bürokrasi olmadan mümkün değildir.

Eş seçiminde sosyal kısıtlamalar ortadan kalkmaktadır.

Siyaset bilimci Burton’un görüşleri de küreselleşme sürecine açıklık kazandırmaktadır (J.Burton, 1972: 28-32). Uluslar arası ilişkilerin değişmekte olduğunun ilk işareti Burton tarafından verilmiştir. Burton, uluslar arası ilişkiler yerine dünya toplumunun kavranması gerektiğini söylemektedir.

Rosenau, son kitabında uluslar arası ilişkilerde gözle görülen değişimin varlığını vurgulamakta ve küreselleşme olgusuna açıklık kazandırmaktadır. Değişimin beş kaynağını aşağıdaki gibi sıralamaktadır (J. Rosenau, 1990: 12-13):

İnsanların, ideolojilerin, kaynakların, yeniliklerin dünyanın dört bir yanına hızla yayılmasınısağlayan, küresel uzaklıkları yok eden mikro elektronik teknolojilerin gelişimini zorlayan sanayi ötesi sürecin yaşanmakta oluşu.

Ulus devlet hükümetlerinin tek başına çözemeyeceği dünya problemlerinin ortaya çıkışı.

Hükümetlerin ulusal sınırlar içinde ortaya çıkan problemleri çözme yeteneğinin azalmakta oluşu.

Ulusal toplumlar içinde güçlü ortaklıkların ortaya çıkmakta oluşu.

Eğitim, uzmanlık ve yetki kazanımlarında üst düzeylere yükselmiş vatandaşlar arasında devlet otoritesine daha az bağımlı olma isteğinin uyanmakta oluşu.

Robertson küreselleşmenin kat ettiği yolu beş aşamaya ayırmaktadır (Robertson: 58-60):

I.Oluşum Dönemi (Avrupa 1400-1750)

Hıristiyanlık âleminin çözülmesi ve devlet topluluklarının ortaya çıkması

Evrensel Katolik kiliselerin kurulması

İnsanlık ve birey ile ilgili genellemelerin gelişmesi

Dünyanın ilk haritalarının çizilmesi

Güneş merkezli dünyanın algılanması

Batıda evrensel takvimin yaygınlaşması

Küresel keşiflerin yapılması

Sömürgeci faaliyetlerin artması

III. Kalkış Aşaması (1875-1925)

Dünyanın dört küresel referans noktasına göre kavramsallaştırılması. Ulus devlet, birey, uluslararası toplum, tek (erkeksi) insanlık kavramlarına göre algılanması

Uluslararası haberleşme, spor ve kültürel bağların artması

Küresel takvimin uygulanması

Birinci dünya savaşının yaşanması

Kitlesel uluslararası göçler ve bunlara getirilen kısıtlamaların artması

Ulus devletlerin, uluslararası klubüne dâhil edilen Avrupalı olmayan yeni ulus devletlerin doğması

Hegemonya için savaş dönemi (1925-1969)

Milletler Cemiyetinin kurulması

İkinci Dünya Savaşı ve soğuk savaşın yaşanması

Savaş suçları ve insanlığa karşı işlenen suç kavramlarının oluşması

Atom bombasının evrensel nükleer tehdidinin algılanması

Üçüncü dünyanın ortaya çıkış koşullarının doğması

Lash ve Urry küresel düzeni aşağıdaki gibi açıklamaktadır (S.Lash ve J. Urry, 1994: 280-281), uzayda çeşitli merkezlerden kaynaklanan sembolik işaretlerin oluşturduğu akımlar bulunmaktadır. Semboller akımı, ulus devlet sınırlarını aşabildiği ve devletin gücünü kısabildiği ölçüde küreselleşme yaşanmaktadır.

Politik değişim: Ülkelerin destek vermek, savunmak, baskı kurmak, otorite ve güç uygulamak, teftiş etmek, meşru kılmak, itaat sağlamak amacı ile giriştikleri ilişkilerdir.

Klasik teorisyenler içinde küreselleşmeye en yakın görüşler Marks’tan gelmiştir (Marks,1977). Burjuva kâr etmek zorundadır. Gereksinim duyduğu hammaddeleri hiç aksatmadan sağlayabilmeli, ürettiklerinin tamamını piyasalarda satabilmelidir. Hem hammaddeye hem de pazara gereksinimi vardır. Marks’a göre burjuvanın ekonomik faaliyetlerinin tüm dünyaya yayılmasının, ekonomik olduğu kadar kültürel etkileri de vardır. Sadece üretime değil tüketime de kültürel bir karakter vermektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

1858-1917 yılları arasında yaşamış olan Durkheim, toplumların değişim gücünün kaynağı olarak yapısal farklılaşmanın önemini vurgulamıştır. Görüşleri 20. yüzyılda da bir grup bilim adamı tarafından takip edilmiştir. Sanayileşmenin, toplum yaşamını ev ekonomilerinde olandan farklı bir yapıya nasıl dönüştürdüğünü incelemişlerdir. Doğru cevap C seçeneğidir.

1902-1979 yılları arasında yaşamış olan Talcott Parsons, toplumsal dönüşümün evrimsel bir yönü ve içsel bir dinamiği olduğundan söz etmektedir (Parsons, 1964: 340). Bu dinamik adaptasyonla yani yaşayan bir sistemin kendi çevresi ile baş edebilmesi ile ilgilidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Küreselleşme teorisine en etkili katkı bir grup emek piyasası teorisyeninden gelmiştir. Kerr, Dunlop, Harbison ve Myers (1973), toplumlar arası benzeşme tezini ileri sürmüşlerdir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Siyaset bilimci Burton’un görüşleri de küreselleşme sürecine açıklık kazandırmaktadır (J.Burton, 1972: 28-32). Uluslar arası ilişkilerin değişmekte olduğunun ilk işareti Burton tarafından verilmiştir. Burton, uluslar arası ilişkiler yerine dünya toplumunun kavranması gerektiğini söylemektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Diğer bir siyaset bilimci Rosenau, uluslararası ilişkilerin artık sadece devletler arasında yürümediğine işaret etmektedir (J. Rosenau,1980: 1-2). Devlet adamı olmayan birey ve gruplar da uluslararası ilişkilerin aktörleri haline gelmektedir. Rosenau da bu tür ilişkilerin arkasında yatan teknolojik gelişmelere büyük önem vermektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Robertson küreselleşmenin kat ettiği yolu beş aşamaya ayırmaktadır (Robertson: 58-60):

Doğru cevap E seçeneğidir.

Giddens, küreselleşme sürecini açıklarken insanlar tarafından zaman ve mekânın kontrol altına alınışının önemini vurgulamaktadır (Giddens, 1990: 17-21). Doğru cevap A seçeneğidir.

Alman sosyolog Ulrich Beck risk kavramını günümüzde yaşanan toplumsal değişimi açıklayan analizinin merkezine koymuştur (Beck, 1992: 20-21). Beck, maddi kaynak akımını maksimize etmeye çalışan teknolojik gelişmelerden söz etmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Robertson, küreselleşmenin olumlu ya da olumsuz olması yönünde bir iddiada bulunmamaktadır. Küreselleşmenin sonuçları dünya üzerinde yaşayan insanların ahlaki değerlerine ve davranışlarına bağlıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.