AİLE EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 6

15 Mart tüm dünyada, Dünya Tüketici Günü olarak kutlanmaktadır.

1985 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda, Uluslararası Tüketici Birlikleri Örgütü’nün önerisi ve oy birliği ile “Tüketicilerin Korunmasıİlkeleri Rehberi” kabul edilmiştir.

15 Mart tüm dünyada, Dünya Tüketici Günü olarak kutlanmaktadır. İlk kez ilan edildiği 1962 yılından
bu yana tüketici hareketi ve tüketici hakları daha da gelişmiştir. 1985 yılında Birleşmiş Milletler Genel
Kurulunda, Uluslararası Tüketici Birlikleri Örgütü’nün önerisi ve oy birliği ile “Tüketicilerin Korunması
İlkeleri Rehberi” kabul edilmiştir. Türkiye de bu rehberin kabulüne imza atan ülkeler arasındadır. Söz
konusu ilkeler evrensel kabul görmüş tüketici haklarıdır ve aşağıda sıralanmaktadır:
• Temel ihtiyaçların karşılanması hakkı
• Sağlık ve güvenlik hakkı
• Bilgi edinme hakkı
• Örgütlenme, sesini duyurma ve temsil edilme hakkı
• Eğitilme hakkı
• Seçme hakkı
• Tazmin edilme hakkı
• Ekonomik çıkarların korunması hakkı
• Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı

Savunma hakkı bu haklar arasında yer almamaktadır.

Modern ekonomistler, 1950li yıllara kadar aile davranışını analizlerinde ihmal etmişlerdir. Ancak 1950lerden bu yana insana yatırım ve aile davranışının anlaşılması iktisatçıların ilgisini çeken araştırma konuları arasına girmiştir.

Ailenin yapısındaki değişiklikleri araştıran bilim dalı olarak aile demografisi, 1983’de John Bongaarts’ın tanımlaması ile

Ruggles’a göre ise, bu gelişme büyük yapıdan küçüğe doğru dönüşmemişti. Ona göre, 19.yüzyıl öncesinde Kuzey Avrupa’da ana baba, evli çocuklar ve torunların bir arada yaşadığı hane halklarına çok rastlanmıyordu. Bu durum, nüfusun demografik bir özelliği olan yaştan kaynaklanıyordu. 19. yüzyıl öncesi Avrupa’da insanların ömrü çok uzun değildi.

Yaşlı bireylerin bakımının sağlanması, geleneksel aile yapısının hâkim olduğu toplumlarda, aile içinde düşünülmektedir. Bu geniş yapıda, dedeler ya da anneanne ve babaanneler, ailenin ana karar noktalarından biri rolünde bulunmaktadırlar. Çekirdek aile yapısında ise, aile bağları geniş aile yapısına göre daha zayıf olduğu için, yaşlıların bakımı için ek düzenlemeler gerekecektir. Hele yaşlanan nüfuslara sahip ülkelerde, pek çok hiç evlenmeden ya da çocuk sahibi olmadan yalnız yaşamayı tercih ettiği için, çocukları ve torunları olmayacağı olmadığı için bakımlarının mutlaka düşünülmüş ve kaynak ayrılmış olması gerekecektir.

Gelişmiş ülkelerde ise, bireylerin yaşlanması, iki ebeveyne sahip ailelerin hatta onların koruyucusu gibi duran büyük anne ve büyük babalardan tek ebeveynli ailelere dönüşüm, geleceğin nesillerinin güvenlik kalkanlarının eksilmesi gibi algılanmaktadır.

Araştırmalar kadına, özellikle de hamile kadına bakım göstermenin, gelecek nesillerin yaşam kalitesini artırdığını iddia etmektedir. Bu nedenle Birleşmiş Milletler ve Sağlık Örgütü’nün destek programları arasında annenin hamileliği sırasında aşılanması, kalsiyum (tuz) almasına dikkat edilmesi, bebeğin ilk ayında beslenmesinin kontrolü gibi bazı temel alanlara müdahale bulunmaktadır.

Ünlü iktisatçı Thomas Robert Malthus (1766-1834), 18.yy sonlarında, “Nüfus’un Prensipleri Üzerine Araştırma” (An Essay on the Principle of Population) adlı çalışmasında insanların artış hızının yiyeceklerin artış hızından fazla olduğunu söylüyordu.

Yiyecek güvenliği bütün insanların, her zaman, aktif ve sağlıklı bir yaşamı sürdürebilmeleri için gereken yeterli, güvenli ve besleyici gıdaya fiziksel, sosyal ve ekonomik erişimlerinin olması anlamına gelmektedir.

Gıda güvenliğinin küresel düzeyde organize edilmesi için, 1996’da Dünya Gıda Zirvesi düzenlenmiştir.

Teknolojinin hem olayların oluşmasında, hem yayılmasında, hem de algısında artırıcı etkisi söz konusudur.

Doğum ve ölüm oranlarındaki düşüş, nüfusun yaşlanması sorunları, ya da Afrika’nın, Güney Asya’nın, Latin Amerika’nın artan nüfusları ile genç nesillerin yetiştirilmesi, gıda güvenliği ya da felaketlere hazırlıklı olma problemleri, bütün bu başlıklar, bütün Dünya’da kamu eliyle yürütülen, karara bağlanan alanların giderek arttığı, bireysel karar alanlarının giderek azaldığını düşündürmektedir.

Dünya’da yaşayan insan sayısı, sadece 20.yüzyılda, yaklaşık 4,5 milyar artmıştır. Artış hızı 1960’lardan itibaren hız kesmiş olmasına rağmen, diğer bir ifade ile daha düşük oranlarla artıyor olmasına rağmen, dünyada yaşayan insan sayısının 2050’lerde 9 milyarı aşması beklenmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Dünya nüfusunun birinci milyara ulaşması uzun bir zaman almıştır (1800 yıl). Fakat kendini katlaması sadece 130 yıl (1800'lerden 1920'lere) sürmüştür. Dünya nüfusu 1960’da üçüncü milyarı, 1975’de dördüncü milyarı görmüştür. Dünya’da yaşayan insan sayısı, sadece 20.yüzyılda, yaklaşık 4,5 milyar artmıştır. Artış hızı 1960’lardan itibaren hız kesmiş olmasına rağmen, diğer bir ifade ile daha düşük oranlarla artıyor olmasına rağmen, dünyada yaşayan insan sayısının 2050’lerde 9 milyarı aşması beklenmektedir.
Doğru cevap E seçeneğidir.

Demografi insan nüfusundaki artış ve azalışları inceler.

15 yaşından küçükler eğitimde olacakları için ve 65 yaşından büyüklerde
emekli olmuş olacakları için üretken grup dışında tutulurlar.

1300-1400’lerde, Çin’de başlayıp ticaret yolları ile İngiltere’ye kadar ulaşan Veba (kara ölüm, kara humma) nedeniyle çok fazla insan kaybedilmişti.

Nüfusun Prensipleri Üzerine Araştırma adlı çalışma Thomas Robert Malthus'undur.