AİLE EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 20

Güvenliğin özelleştirilmesi ise şiddeti besleyen ve insan haklarına aykırı bir durumdur. Gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde şiddetin boyutları daha da yüksektir. 15-24 yaş arası gençler şiddetin hem mağduru hem de yaratıcısı olarak görülmektrdir. Doğru cevap B'dir.

21. yüzyıl başında ataerkil aile yapısı tehdit altındadır. Bu durum kadınların bilinçlerinin ve uğraş alanlarının dönüşümü ile yakından ilgilidir. Bu dönüşüme yol açan üç eğilim enformasyonel ve küresel bir toplumun yükselişi, insan türünün çoğalması ile ilgili teknolojik değişiklikler ve kadın mücadelelerinin, çok yönlü feminist hareketin isyanı olarak görülmektedir. Doğru cevap C'dir.

Manuel Castells, dönüşümün en önemli dinamiğinin ataerkil ailenin bozulması olduğunu ileri sürmektedir. Ataerkilliğe başkaldırının, ataerkilliği savunmaya yönelik radikal hareketleri tetikleyen en önemli nedenlerden biri olduğunu düşünmektedir. Doğru cevap D'dir.

Geniş ailenin işlevlerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

Sosyal yapılanma bunlardan biri değildir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Aile bireyleri evlerinin dışında çalışmakta ve para kazanmaktadırlar. Kamu kurumları yaşlı ve hasta kişilere bakmak, gençleri eğitmek, dinlenme ve eğlenme olanaklarını sağlamak gibi daha önceleri ailenin yürüttüğü işlevleri üstlenmiştir. 

Doğru cevap A seçeneğidir.

Sanayi devrimi ve onu izleyen kentleşme, aile yapısına birçok değişiklik getirmiş ve hâlâ da getirmektedir. Sanayileşme ve kentleşme feodal mülklerin parçalanmasına yol açmıştır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Kentsel altyapının sağlanması, enerji, su, ulaşım, atık sistemlerinin kurulması, ticaret, üretim ve istihdam olanaklarının arttırılması gibi problemlere acilen cevap verilmesi gerekmektedir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Okullaşma oranlarının düşük olduğu ülkelerde, ne yazık ki pek çok kız çocuğu kendilerine yetecek ölçüde okuma becerisi kazanamadan okuldan uzaklaşmak zorunda kalmaktadır. Bu durumun nedenleri aşağıda sıralanmaktadır. • Finansman yetersizliği • Erken evlilik ve hamilelik • Hane içi iş yükü ve sorumluluklar • Yetersiz performans

Doğru cevap E seçeneğidir.

Artan kentleşme ve modernleşme süreci birtakım sosyal sorunları da bünyesinde taşımaktadır. Gelenek ve göreneklerden kaynaklanan baskının azalması, modern yaşama adaptasyon güçlüklerinin çekilmesi, kişileri kimlik bunalımına sürüklerken marjinalleşme riski ile karşı karşıya bırakmıştır. Laik yaşamın benimsenmesi beklenirken tam tersi gelişmeler yaşanmış dini açıdan radikal eğilimlere kapılma olasılığı yükselmiştir. Hızlı kentleşme ve küreselleşme süreci ile paralel giden bir eğilim ise artan şiddet ve güvensizlik ortamıdır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Güvenliğin özelleştirilmesi ise şiddeti besleyen ve insan haklarına aykırı bir durumdur. Gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde şiddetin boyutları daha da yüksektir. 15-24 yaş arası gençler şiddetin hem mağduru hem de yaratıcısıdırlar. Kentsel şiddetin çözümü uzun dönemli bir bakış açısını gerektirmektedir. Gençlere yatırım yapmak, topluma adapte olmalarına yardımcı olmak, bir insan hakkı ve adalet meselesidir. Ayrıca potansiyel ekonomik fayda artışının ve kent güvenliğindeki artışın da anahtarıdır. İnternet aracılığı ile gençleri kendileri ile ilgili kararlara katmak, gençlere yönelik eğitim hizmetleri vermek bu konuda izlenebilecek akılcı bir politika olabilir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Çağımızda yaşanan güçlü kadın bilinçlenmesinin ardında yatan nedenleri açıklamakta dört unsurun etkisini ön plana çıkarmaktadır:

Kadınlara açılan eğitim fırsatları nedeni ile emek piyasasında yaşanan dönüşüm.

Biyoloji, farmokoloji ve tıpta, doğum yapma ve insan türünün çoğalması üzerinde denetimin artmasını sağlayan teknolojik dönüşüm.

1960lardaki toplumsal hareketlerin ardından, bu harekete dâhil olmakla birlikte, katıldıkları hareketlerde haksızlığa uğradıklarını düşünen kadınların tepki olarak ataerkil sistemi sorgulamaları ve feminizmi kadın bakışı ile yeniden yorumlamaları. Bu yeni bakış 1960ların sonu ya da 1970lerin başından itibaren etkisini giderek arttırmış ve kitlesel sonuçlara ulaşmıştır.

Küreselleşme kavramı ile ifade edilen zaman ve mekân farkının yok olduğu dünyada düşüncelerin hızla yayılması, gezegenin büyük bölümünde kadın seslerinden oluşan bir üst doku örülmesi ve sonuç olarak kadın kimliğinin yeniden inşası yönündeki kolektif çaba. Doğru cevap E seçeneğidir.

Tablo 2.2’de ise seçilen ileri derecede sanayileşmiş ülkelerde 1970, 1980 ve 1990 yılları arasında her yüz evlilikte yaşanan boşanma oranının seyri takip edilmektedir. Her ülkenin kendine özgü bir değişimi olmakla birlikte biri dışında ülkelerde izlenen genel eğilim yıllar ilerlerken boşanma oranlarında artış şeklindedir

Doğru cevap A seçeneğidir.

Aile biçimleri; büyük köylü aileleri, kök aile, hane grupları, geleneksel yapılı geniş aile, bileşik aile, coğrafi konumlarına göre biçimlenen aile, kent ailesi, kasaba ailesi, göçebe ailesi, gecekondu ailesi, köylü ailesi, esnaf ve zanaatkâr ailesi, işçi ailesi, burjuva ailesi, sanayi ötesi toplumlara özgü aile, geleceğe yönelik kuramsal aile, sanal ailedir. Bunların içinde büyük burjuva aileleri yoktur. Cevap B seçeneğidir.

M.Ö. 1. yüzyılda kurulmuş olan Roma döneminde ataerkil yapı varlığını korumaktadır ancak kadınların toplumsal konumunda olumlu yönde mesafe kat edilmiştir. Kadınlar bireysel işlerini yönetme hakkına sahip olmamakla birlikte çok eşlilik yoktur. Roma ailesi geniş bir ailedir. Aile reisi babanın, öz oğlunu öldürebilme yetkisine sahip olacak kadar aile içinde yüksek bir otoritesi vardır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kentleşme seviyesi; toplam nüfusun kent ve kasabalarda yaşayan yüzdesi, kentleşme hızı ise büyüme hızıdır. Kentsel büyüme, mutlak ya da nispi değerlerle ölçülen kentli sayısındaki artıştır. Kentsel dönüşüm, öncelikle kırsal alanlarda yaşayanlardan oluşan bir toplumdan, kentlerde yaşayanların çoğunluğu oluşturduğu bir topluma dönüşmek anlamına gelmektedir.Tanımı verilen kavram A seçeneğinde verildiği için cevap A dır.

Pek çok insan kentsel büyümenin ana nedeninin göç olduğuna inanmaktadır. Ancak ülke örnekleri bu üç neden içinde doğal artışın katkısının daha fazla olduğuna işaret etmektedir. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Kentli yoksulların durumlarını en iyi yansıtan alan sağlık hizmetlerine erişim yetersizliğidir. Diğer seçeneklerde verilenler de kentli yoksulların yaşadıkları sıkıntılar arasında yer alır ancak soruda en iyi yansıtan alan sorulduğu için doğru yanıt C seçeneği olmalıdır.

Geçmişte kamu sektörünün en zayıf halkası durumunda olan yerel yönetimlerin gücünü ve sorumluluğunu arttıran ikinci gelişme; gelişmekte olan ülkelerdeki ulusal yönetimlerin, gelir toplama yetkilerinin ve güçlerinin bir kısmını yerel yönetimlere devretmesidir. Bu durum, yerel yönetimlere sosyal ve ekonomik kalkınmada daha aktif rol alma şansı vermektedir. Cevap B seçeneğidir.

Klasik çekirdek ailenin yaygınlığı darbe almakta, toplumda yalnız yaşayanların ya da çocukları ile yaşayanların sayısı artmaktadır. Ailenin istikrarsız olduğu bu koşullarda kadınların çocuk doğurma ile ilgili tercihleri nüfusun yenilenmesini riske atacak şekilde olumsuz olma eğilimi taşımaktadır. Bir yanda evlilik dışı doğan çocuk sayısı artmakta, biyolojik üreme geleneksel aile yapısının dışında gerçekleşmektedir. Bilinçlenen kadınlar doğurdukları çocuk sayısını sınırlamakta ya da ilk çocuğun doğumunu ertelemektedir. Bir diğer grup ise sadece kendisi için çocuk doğurmakta ya da evlât edinmektedir. Bu eğilimlere bakarak ailenin sonu gelmiştir dememekle birlikte bildiğimiz biçimiyle ailenin sonu gelmiştir demek mümkündür. Çekirdek aile ve ataerkil egemenliğe dayalı aile ciddi baskı altındadır. C seçeneğinde biyolojik üremenin geleneksel aile yapısında gerçekleştiği söylendiğinden cevap C seçeneğidir.

Ataerkil ailenin yaşadığı krizin en önemli sonuçlarından birisi gelişmiş ülkelerde doğurganlık oranının nüfusun yenilenme oranının altına düşmesidir. Diğer seçenekler ataerkil ailenin sarsılmasıyla ilgili olsa da en önemli sonuç A seçeneğinde yer almaktadır.