AİLE EĞİTİMİ

İhtiyacı olan her kesimden kadına ulaşma he­defi ile geliştirilen, kırsal alanda yaşayan genç kız ve kadınların yaşam becerilerinin eğitim yoluyla güçlendirilmesini amaçlayan program Dere Tepe Eğitim Programı’dır.

Türkiye’ de gerçekleştirilen aile çalışmalarının tarihsel süreçte ilk adımlarının Cumhuriyetin ilk yıllarında okuma yazma seferberliği kapsamında Ali Okulları, Millet Mektepleri gibi çalışmalarla atıldığı belirtilmektedir. Ord. Prof. Dr. İhsan Şükrü Aksel’in önderliğinde 1962-63 yılları arasında "Anne Babalara Haftalık Sohbetler” başlığı altında düzenlenen çalışmalar ilk anne baba okulu olarak kabul görmektedir. Aile çalışmaları kapsamında atılan en önemli ve en kapsamlı çalışmaların başında ise 1982-2004 yılları arasında gerçekleştirilen Erken Destek Projesi yer almaktadır. Ailelerin yaşamında çeşitli becerileri artıracak eğitimlerin ilk adımının harf devriminden sonra Millet Mektepleri faaliyetleri ile Atatürk tarafından Cumhuriyet Döneminde atıldığı söylenebilir.  Günümüzde ise Milli Eğitim Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve bazı sivil toplum kuruluşlarının çeşitli çalışmaları da Türkiye’ de yaygın bir şekilde yürütülen aile çalışmaları arasında yer almaktadır.

Değişen koşullar altında anne babalığın gerektirdiği becerilerin de değişmesi ve karmaşıklaşması,
aile içi rollerin değişmesi, ailenin sosyal ve psikolojik ihtiyaçları aile çalışmalarına duyulan ihtiyacı
ortaya koymaktadır.

Karşılıklı bağımlı aile modelinin tipik örnekleri özellikle ataerkil aile yapısının ve sıkı bağlarla örülmüş aile ve insan ilişkilerinin olduğu geleneksel ve kırsal toplumlarda görülmektedir. Birey ve aile hem maddi hem de duygusal alanda bağımlıdır. Bu tipteki aileler yapı olarak genellikle işlevsel- geniş aile özelliği sergilemektedir. Diğer seçeneklerde bağımsız aile modeline özgü ifadeler yer almaktadır.

Her iki modelde de ataerkil yapı önemini yitirmeye başlamıştır.

Aile eğitimi, aile ve çocuk arasındaki sağlıklı iletişimin geliştirilmesini, anne babalığa ilişkin bilgi, beceri, davranış ve tutumların kazanılmasını destekler.

Ödüllerin kullanımı: Anne babanın çocuğun gelişim düzeyine ve gelişimini destekleyici ödül olarak sadece somut pekiştireçler verebileceğini değil çocuğunu parka götürebileceğini, çocuğuyla oyun hamurları ile oynayabileceğini, beraber müzik dinleyebileceğini, çocuk tiyatrosuna gidebileceğini, boyama kitabı alabileceğini, birlikte resim çizebileceğini, evdeki günlük planları yaparken çocuğun da düşüncesini söylemesine izin verme.

Aile katılımı çerçevesinde yapılan etkinlikler çocuğun okuldaki ve okul dışındaki yaşamında
eğitiminin desteklenmesini amaçlar.

Yaş grupları;
0-3 Yaş Aile Eğitimi
3-6 Yaş Aile Eğitimi
7-11 Yaş Aile Eğitimi 
12-18 Yaş Aile Eğitimi

Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı, 0–6 yaş arası gelişimsel geriliği olan çocukların ailelerine yönelik hazırlanmış bir erken eğitim programıdır. Bu program 1995 yılında Zihinsel Engellilere Destek Derneği tarafından Türkiye’ye getirilmiştir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından 2001 yılından beri çeşitli
üniversiteler ile işbirliği içinde uygulanmaktadır.

Aile mektupları programı ile annenin hamilelik döneminde ve çocuğun 3 yaşına gelene kadarki süreçte aileye destek olmak amaçlanmaktadır.

MEB-AÇEV işbirliği ile 2003-2010 yılları arasında hazırlanan aile programının adı Baba Destek Eğitim Programıdır.

Mikrosistem; çocuğun fiziksel çevresin­deki roller, etkileşimler ve etkinlikler örüntüsüne işaret eder. Bu çevre, çocuğun diğerleri ile doğrudan etkileşime girdiği evini, okulunu ve oyun alanlarını içerir.

Toplumsallaşma, insanların içinde yaşadıkları sosyal dünyanın yani kültürün davranışlarını ve inançlarını kazanma sürecidir.

Çiğdem Kağıtçıbaşı aileleri üç farklı model ile açıklamaktadır: Karşılıklı bağımlı aile, bağımsız aile ve psikolojik/duygusal aile. Bu modeller aile sisteminin ve işleyişinin sosyoeko­nomik koşullara göre farklılık gösterdiği öngörüsü üzerine temellendirilmiştir.

Aile eğitimi genelde koruyucu ve önleyici ni­teliğe sahip olup çok sayıda aileye uygulanabilir. Aile eğitiminin ebeveynlerin anne baba olma so­rumluluklarını kazanmalarına yardımcı olmak, aile bağını ve aile yaşantısını güçlendirmek, çocuk eğitimi ve gelişimi konusunda aileleri bilgilendir­mek ve ailelere destek olmak (özellikle dezavantajlı çocuklar ve aileleri) ve çocukları okula başlarken öğrenmeye hazır hâle getirmek gibi hedefleri var­dır.

Çocukların tüm gelişim alanlarının sağlıklı bir şekilde desteklenebilmesi için en kritik yaş dönemi 0-3 yaş aralığı olarak kabul edilmektedir. Bu kapsamda, 0-3 Yaş Aile Eğitim Kurs Programı anne, babaları ve bakımla görevli kişileri 0-3 yaş çocuğunun sağlık, beslenme, bakım, öz bakım becerileri iletişim ve tüm gelişim alanları konularında ve toplumda yetersizlikten etkilenmiş bireylere yönelik duyarlılık konusunda bilinçlendirmeyi amaçlamaktadır.

Okul öncesi dönemdeki çocuklar için eğitim programı ve eğitim materyalleri 2013-2014 öğretim yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Okul Öncesi Eğitim Program Materyali arasında yer alan OBADER, Aile Eğitimi Çalışmaları ve Aile Katılımı Çalışmaları olmak üzere iki ana başlık içermektedir.

Baba Olmak Güzel Şey programı, babaların çocukların yaşamı ve eğitimindeki önemli etkilerine dikkat çekmek için özel bir televizyon kanalının işbirliğinde gerçekleştirilen bir projedir ve program belgesel niteliğinde hazırlanmış ve 2006 yılında 8 hafta boyunca hafta sonları yayınlanmak suretiyle izleyiciye sunulmuştur.

Anne Destek Programı ile 3-11 yaşları arasında çocuğu olan annelere çocuk eğitimi ve gelişimi konusunda bilgi ve destek verilmektedir.

Anne Destek Programının (ADP) amacı çocu­ğun tüm gelişimini şekillendiren ve ona en yakın kişi olan anneyi eğitim yoluyla desteklemek, ebe­veynlik becerilerine katkı sağlamak, çocuklarına yönelik olumsuz disiplin yöntemlerini azaltmala­rını, onlarla konuşmalarını ve dinlemelerini sağ­lamaktır.