AİLE EĞİTİMİ - Deneme Sınavı - 15

İlk görüşmenin temel hedefleri, özellikle bütün aile birlikte görülüyorsa, herkesin yaşanan soruna ilişkin bakış açısının ayrı ayrı alınması, beklentilerinin ifade edilmesi için kişilere zaman tanınması, ailenin içinde bulunduğu yaşam döngüsü ile ailenin yaşadığı süreçlerin birlikte değerlendirilmesi ve bir çalışma planı yapılmasıdır. Eğer ailenin yaşadığı sorunlar, danışmanın çalışma alanı içerisinde değilse, gerekli görülen yönlendirmeler de bu aşamada yapılmalıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Danışmanlık sürecinin başlangıç aşamasında olduğu gibi sonlandırma aşamasında da kimi temel ilkelerden bahsetmek mümkündür. Örneğin sonlandırma aşamasına geçerken danışman aile tarafından getirilen sorunun çözülüp çözülmediğine bakacaktır. Yine aile, danışmanlık sürecine ilişkin beklentilerinin karşılandığını düşünüyorsa, aile ve danışman birlikte süreci sonlandırmaya karar verebilir. Sonlandırmaya karar verirken önemli bir diğer konu da ailenin bundan sonra yaşaması olası sorunlarla baş edebilme ve sorun çözme kapasitesinin arttırılmış olmasıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Canlandırma tekniğinin uygulanması için danışmanlığın başlangıç aşaması veya kritik olayların yaşandığı dönemler çok uygun değildir. Ölüm haberinin alınması durumu da kritik bir olaydır. Bireylerin empati becerilerinin geliştirilebilmesi açısından canlandırma tekniği işlevsel olabilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yardım edici tüm meslekler için etik üstü beş ilke: Özerklik, zarar vermeme, yararlılık, sadakat ve adalet ilkeleridir.  Etik anlamında en sık rastlanan altı sorun ise şu başlıklar altında incelenmektedir: Gizlilik, toplumsal cinsiyet eşitliği, danışmanla aile üyesi arasında çoklu ilişkiler, kuramsal teknikler, çok kültürlülüğe ilişkin durumlar ve çevrim içi terapidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Dışsallaştırma sorunları genellikle saldırganlık ve davranış bozuklukları ile kendisini gösteren bir sorun olarak tanımlanırken, içselleştirme sorunları ise kaygılar, korkular, depresyon, içe kapanma gibi çocukların duygu durumları ile ilgili sorunlar olarak görülmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Aile sistemleri kuramının aileye ilişkin bazı temel varsayımları şunlardır:

Her aile tek olmakla birlikte içinde sonsuz sayıda kişisel, kültürel ve ideolojik özellikleri barındırabilen bir çeşitliliğe sahiptir.

Aile, kendini oluşturan unsurlarla etkileşimde bulunmanın yanında sınırlarını koruyan ve değişime farklı biçimlerde tepki veren bir yapıdır.

Aile, her üyesinin gelişip kendi gereksinimlerini karşılayabileceği işlevleri olan bir yapıdır.

Aile bütün üyelerini etkileyen değişim süreçlerinden geçer. Ancak her üyenin değişimin getirdiği gerilimden etkilenme düzeyi farklıdır.

Doğru cevap A'dır.

Aile sisteminin beş temel karakteristik özelliği şunlardır:

Aile kuralları

Aile üyeleri arasında güç dağılımı

İletişim süreci

Ailede rollerin düzenlenmesi

Dışsal ve içsel aile sınırları

Doğru cevap B'dir.

Evre 6: Geç yaştaki aileler, kuşak rollerinin değişimini kabul eder, gelişimsel süreçte de değişen aile ilişkilerini kabul etmek için daha büyük toplumsal sistemle ilişkileri düzenler. Doğru cevap C'dir.

Aile, geçirdiği tüm değişimlere rağmen temel işlevlerini korumaktadır. Ailenin en önemli işlevleri; çocuk doğurma, büyütme ve sosyalleştirme, çocukları çeşitli roller için yaşama hazırlama ve aile üyelerinin derin ve doyurucu duygular yaşadığı bir ortamı hazırlamaktır.

Doğru cevap D'dir.

Ailede bütünlüğün korunması, denge ve uyumun sağlanmasında ailenin sahip olduğu sosyo-psikolojik özellikler büyük önem taşımaktadır. Ailenin sosyal özelikleri; aile yapısı, sosyoekonomik durumu, eğitim düzeyi, yaşanılan ortam ve özellikleri, eşlerin çalışma durumu ve koşulları, aile çevresindeki maddi ve manevi destek kaynakları gibi pek çok unsuru kapsamaktadır.

Doğru cevap E'dir.

Kurum bakımına alternatif olarak geliştirilmeye çalışılan koruyucu aile sisteminde çeşitli sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu sistemde, çocukların sistemden ayrılana kadar çok sayıda yer değiştirmeleri, koruyucu aileler yanında da ciddi ihmal ve istismar olaylarının yaşanması, bazı ailelerin sırf devletten para almak için çocuk almaları, potansiyel koruyucu aile sayısındaki azalmalar ve çocukların kendi ailelerine döndürülmelerinin istenildiği şekilde sağlanamaması gibi sorunlar yaşanabilmektedir. Ancak koruyucu aileler ilgili şartları karşılıyorsa çocukları evlat edinmek için başvuru yapabilirler. 

Doğru cevap E'dır.

5. Evre Kabullenme:

Kaybedilen kişi ya da ilişkinin yası tutulmuş ve kaybın yarattığı duygularla artık daha iyi baş edilmeye başlanmıştır. Kaybın derin acısı ve yoğun özlemi yerini kabullenme, yaşam etkinliklerine dönüş ve kaydedilen kişi, ilişki olmaksızın yaşamı sürdürebilme becerilerinin edinilmesine bırakmıştır.

Doğru cevap E'dir.

Boşanmaya zemin hazırlayan bazı nedenler:

• Evliliğin gerektirdiği rol ve sorumlulukları üstlenmekten kaçınma

• Eşlerin arasında yeterli sevgi iletişiminin olmaması

• Eşler arasındaki kültürel farklılıkların soruna dönüşmesi

• Eşlerin birbirlerinin kişisel değişimlerine ve gelişimlerine ayak uyduramamaları

• Ekonomik zorluklar

• Aile içi şiddet

• Eşlerden birinin diğerini aldatması

• Eşlerin ailelerinden kaynaklanan sorunlar

• Hastalıklar, ruhsal bozukluklar

• Cinsel sorunlar

• Çocuk sahibi olamama

• Çocuk yetiştirme konusunda yaşanan anlaşmazlıklar

                • Eşlerden birinin alkol veya madde bağımlılığı, kumar gibi alışkanlıklarının olması

Doğru cevap B'dir.

Çocuk destek merkezleri, suça sürüklenme, suç mağduru, sokakta yaşama, gebelik, madde bağımlılığı gibi alanlarda (11-14/15-18) yaş gruplarında çocuklara hizmet vermektedir. Bu merkezlerde çocukların temel gereksinimlerini karşılamak, fiziksel, duygusal, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını belirleyerek gerekli müdahaleleri gerçekleştirmek, aile ve yakın çevrelerine dönmelerini veya diğer sosyal hizmet modellerine hazır hale gelmelerini sağlamak üzere hizmet vermektedir.

Doğru cevap C'dir.

Ailelerde yaşanan sorunlar karşısında risk altında bulunan çocuklara yönelik koruyucu, önleyici, eğitici, geliştirici, rehberlik ve rehabilite edici sosyal hizmet faaliyetlerini yürütmek ve koordine etmek Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (AÇSHB) birimlerinden Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün (ÇHGM) sorumluluğundadır.

Doğru cevap D'dir.

Gelişimi farklı olan bireyleri tanımlamak için alanda; “özürlü”, “engelli”, “özel gereksinimi olanlar”, “gelişim farklılığı olanlar”, “farklı gelişim gösterenler” ve “öğrenme farklılığı olanlar”, “özel eğitim gerektiren bireyler” gibi terimler kullanılmaktadır. “Özürlü” ve “engelli” gibi ifadeler etiketlemeyi arttıran terimlere örnek; “özel gereksinimli”, “farklı gelişen”, “gelişim farklılığı olanlar”, “özel eğitim gerektiren bireyler” gibi ifadeler de etiketlemeyi en aza indirmek için kullanılan terimlere örnek olarak verilebilir.

Özel gereksinimli terimi genellikle hem gelişimsel yetersizliği olan çocuğu hem de üstün yetenekli çocuğu kapsayacak şekilde kullanılır. Özel gereksinimli çocuklar, zihinsel özellikler; duyusal yeterlilikler; iletişim yeterlilikleri; duygusal ve davranışsal gelişim ve ziksel özellikleri bakımından normal çocuklardan farklılıklar gösterirler. 

Davranışsal Farklılıklar: Duygusal ya da sosyal olarak meydan okuyucu çocukları kapsar.

Disleksi, disgrafi ve diskalkuli öğrenme güçlüğünün üç türüdür. Öğrenme güçlüklerinin bu türleri bir arada görülebildiği gibi tek başlarına da görülebilmektedir.

• Disgrafi, el yazısında zorluğu içerir. Çok yavaş ve okunaksız yazma ve imla hataları yapma bu zorluklardandır.

Konuşma bozuklukları, sesletim (artikülasyon) bozukluğu, akıcılık bozukluğu ve ses bozukluğu şeklinde üç grupta toplanmaktadır. Akıcılık bozukluğu, konuşma akışının ses, hece, sözcük ve sözcük öbeklerinde tekrarlar biçiminde kesintiye uğraması ve konuşma hızının beklenenden farklı olması durumudur. En sık görülen akıcılık bozukluğu kekemeliktir.

Özel gereksinimli çocukların 0-3 yaş döneminde tanılanması kritik bir öneme sahiptir. Çünkü ilk yıllarda hızlı bir büyüme ve gelişme gerçekleşmektedir. Erken tanı, özel gereksinimli çocukların gelişimlerinin erkenden desteklenmeye başlanarak normal yaşıtlarıyla arasındaki farkı en aza indirmek ve kaynaştırma ortamlarında eğitim almalarını sağlamak açısından çok önemlidir.