AĞ YÖNETİMİ VE BİLGİ GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 20

LAN (Local Area Network – Yerel Alan Ağı): Ağ kavramının iki bilgisayarın birbirine bağlanması ile oluşturulduğunu yeniden hatırlatacak olursak, yerel alan ağları, oluşturulan ilk ağ çeşididir. Günümüzde birbirine çok yakın coğrafi konumda bulunan bilgisayarlar tarafından oluşturulan bilgisayar ağı çeşididir. Ev, okul, laboratuvar, iş binaları vb. sınırlı alanları kapsamaktadır. Geniş bir coğrafi mekânı kapsamadığı için hız olarak da en verimli çeşittir. Kablolu ve kablosuz ağ ortamlarını kullanabilmektedir

Her birinin kendine ait görevleri olan bu yedi katman, Uygulama Katmanı (Application Layer), Sunum Katmanı (Presentation Layer), Oturum Katmanı (Session Layer), Taşıma (Ulaşım) Katmanı (Transmission Layer), Ağ Katmanı (Network Layer), Veri Bağlantısı Katmanı (Data Link Layer) ve Fiziksel (Donanım) Katman (Physical Layer) olarak adlandırılmaktadır.

Uygulama katmanı, protokoller modelinin en üstünde yer alarak, uygulamaların ağ ortamını kullanabilmesini sağlamaktadır. Farklı uygulamalar için farklı ağ protokolleri bu katmanda yer almaktadır. Özellikle bilgisayarlar üzerinde kullanılan uygulamaların sayısı ve çeşitliliği göz önüne alındığında, en fazla protokol içeren katman, uygulama katmanıdır. Web tarayıcılar, e-posta istemcileri, veritabanı uygulamaları vb. uygulamalar, bu katman sayesinde verilerini diğer bilgisayar ya da sunucu makinelere göndermektedir. Uygulama katmanı tarafından gönderilmek üzere hazırlanan veriler, bir alt katman olan taşıma katmanına verilmektedir. Birçok uygulama katmanı protokolü olmasına rağmen belli başlı sık kullanılan protokoller aşağıda kısaca açıklanmaktadır.

POP3 (Post Oice Protocol – Posta Ofisi Protokolü): Sunucu bilgisayara gelmiş olan e-postayı istemci bilgisayara almak için kullanılan bir protokoldür. Kısacası gelen e-postaları bilgisayarımıza indirmek için kullanılmaktadır. Bu protokole benzer bir protokol de IMAP (Internet Message Access Protocol – İnternet İleti Erişim Protokolü)’tir. POP, birkaç farklı sürüme sahiptir. Günümüzde kullanılan sürüm numarası 3’tür. Bu sebeple protokol POP3 olarak adlandırılmaktadır.

Kablolu veri iletişim ağları için üç farklı kablo türünden bahsetmek mümkündür. Eşmerkezli Kablo (Coaxial Cable): Anten kablosu olarak da adlandırılan kablodur. BNC adaptör ve konnektör ile birbirine bağlantı yapılan ağların veri transferi için kullanılmaktadır.

Wi-Fi ağların kullanımında en büyük sorun, ağa yetkisiz kişilerin dâhil olmasıdır. Bunu önlemek için ağ kaynağına çeşitli şifreleme algoritmalarıyla erişim kontrolü uygulanabilmektedir. WEP (Wired Equivalent Privacy – Kabloya Eşdeğer Mahremiyet) olarak bilinen şifreleme yöntemi kolayca kırılabilmektedir ve ağa sızmaların gerçekleştiği, zaman içerisinde çokça gözlemlenmiştir. Bu algoritma yerine WPA (Wi-Fi Protected Access - Wi-Fi Korumalı Erişim) ve WPA2 teknolojileri devreye sokulmuştur. WPA ve WPA2’nin daha güvenilir bir şifreleme imkânı sunduğu gerçektir.

Donanımın doğru ve işlevsel biçimde çalışması için, üzerinde en az bir adet işletim sistemi bulunmak zorundadır. Yaygın olarak kullanılan işletim sistemleri Windows, Ubuntu Linux, Pardus, MacOS X gibi çeşitlendirilebilmektedir.

Sunucu Bilgisayarlar; altında farklı bilgisayarları barındıran (web çıkışı, ticari program kullanılması ya da işletim sistemi desteği vermek vb.) cihazlardır. Kişisel bilgisayarlardan daha güçlü yapıdaki bu tür bilgisayarlar hiç kapanmadan sürekli çalışma esasına göre hizmet vermektedirler. Sunucu hizmeti verdikleri toplam bilgisayar sayısına göre kapasiteleri de farklılık göstermektedir.

Ağ kartının tekil özelliği fabrika çıkışında üzerinde bulunan yerleşik belleğe kodlanmış bulunan MAC adresidir. 48 bitten oluşan bu sayı, tüm ağ kartları için farklı değer almakta ve yerel alan ağ haberleşmesi bu küresel tekil sayıya bağlı olarak gerçekleşmektedir.

Her ağ bağlantısı, düzenli bir biçimde veri alışverişinde bulunmak için bazı kurallara ihtiyaç duymaktadır. Bu kurallar, protokoller olarak isimlendirilmiştir.

Tekrarlayıcı cihazın çok arayüze sahip olanına ise Göbek Cihaz (Hub) adı verilmektedir. Göbek cihaz, bir arayüzünden aldığı veriyi, diğer tüm arayüzlerine güçlendirerek göndermekte ve bu sayede aynı anda bağlantı yapan çok sayıda cihaza verinin ulaşması sağlanmaktadır.

TCP/IP modelinin üçüncü katmanında çalışan yönlendiricilerin asıl sorumluluğu, paket yönlendirmesi sayesinde küresel internete bağlı bilgisayarlar arasında paket değişimine olanak sağlamaktır. Tahmin edileceği üzere, binlerce ağ yolu ile cihazlar arası bağlantı sağlanmaktadır.

Hesaplama yönetimi, ağ kaynaklarının, ağ cihazları tarafından nasıl kullanıldığı ile ilgilidir. Örneğin; ev kullanıcısı olarak internete bağlanmak üzere bir ADSL ağında kotalı internet hizmetinden faydalanıldığını düşünelim. İnternet hizmetinden faydalandıkça kotanın dolması, tamamen dolduktan sonra farklı ücretlendirme yapılması gibi konular hesaplama yönetiminin konu başlıkları arasında bulunmaktadır.

ISO (International Organization for Standardization), Uluslararası Standartlar Teşkilâtı, Uluslararası Elektroteknik Komisyonu’nun çalışma sahasına giren elektrik ve elektronik mühendisliği konuları dışında, bütün teknik ve teknik dışı dallardaki standartların belirlenmesi çalışmalarını yürütmek amacıyla 1946’da Cenevre’de kurulan uluslararası teşkilâttır.

Yukarıda anlatıldığı gibi SNMP kullanımı için üç farklı bileşen bulunmaktadır. Bunlar;

SNMP hizmetini cihaz üzerinde çalıştırarak gerekli bilgilerin alınmasını sağlayan Araç Uygulama,

Araç uygulamadan gerekli bilgileri alarak ağ yöneticisinin izlemesine ve bilgilerin tümüne aynı anda ulaşmasını sağlayan, gerekli durumlarda ise ağ yöneticisinin değişiklik isteklerini araç uygulamalara ileten Yönetici Uygulama,

Yönetici birimde çalışan ve ağa bağlı tüm cihazların izlenmesi ve yönetimini sağlayan Ağ Yönetim Sistemi’dir.

Bir bilgisayar ağı en az iki istemci bağlantısı ile oluşturulur.

VPN (Virtual Private Network – Sanal Özel Ağ): Sanal olarak uzaktaki bir cihazın ağın içerisine dâhil olmasını sağlayan özel bir ağ türüdür. Uzak makine, Sanal Özel Ağ sayesinde fiziksel olarak uzaktaki bir ağa dâhilmis gibi davranmakta ve o ağ ile veri alışverişinde bulunmaktadır.

SAN (Storage Area Network – Depolama Alan Ağı) depolama işlemlerini kolaylaştırmak amacıyla depolama sunucularına bağlantıyı sağlayan bir ağ çesitidir.

Ağaç topolojisinde bir merkez düğümü, alt seviyede bir veya daha fazla düğüm ile bağlıdır.

Yıldız topolojisi, bir merkez dağıtıcı cihaz ve ona direkt bağlı düğümlerden oluşmaktadır.