AĞ YÖNETİMİ VE BİLGİ GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 14

Yapılandırma Yönetimi: Yapılandırma yönetimi sayesinde ağ yöneticisi, ağa bağlı bulunan cihazların durumları ve yapılandırmaları konusunda bilgi sahibi olmaktadır.

Bilgisayar ağlarının oluşumu ve tarihçesi incelendiğinde, bugün bildiğimiz şekliyle tasarlanan ilk ağ oluşumu, ABD Savunma Bakanlığı bünyesinde geliştirilen paket dağıtım ağı ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network – Gelişmiş Araştırma Projeleri Dairesi Ağı)’tir. ARPANET, yeni adıyla DARPA (The Defense Advanced Research Projects Agency – İleri Savunma Araştırma Projeleri Dairesi), soğuk savaş sırasında, askeri ve stratejik öneme sahip olan bilgilerin birçok istemci arasında paylaşılabilmesini sağlamak amacıyla geliştirilmiştir.

Protokoller, bilgisayarlar arası haberleşmede mesaj biçimi, sırası, gönderim ve alım esnasında yapılması gerekenleri tanımlamaktadır.

LAN (Local Area Network – Yerel Alan Ağı): Ağ kavramının iki bilgisayarın birbirine bağlanması ile oluşturulduğunu yeniden hatırlatacak olursak, yerel alan ağları, oluşturulan ilk ağ çeşididir. Günümüzde birbirine çok yakın coğrafi konumda bulunan bilgisayarlar tarafından oluşturulan bilgisayar ağı çeşididir. Ev, okul, laboratuvar, iş binaları vb. sınırlı alanları kapsamaktadır. Geniş bir coğrafi mekânı kapsamadığı için hız olarak da en verimli çeşittir. Kablolu ve kablosuz ağ ortamlarını kullanabilmektedir.

WAN (Wide Area Network – Geniş Alan Ağı): Yerel Alan Ağlarının ya da Şehirsel Alan Ağlarının birleşmesiyle oluşturulan en geniş alan ağıdır. Dünyadaki en geniş alan ağının adı İnternet’tir. İnternet tüm dünyada bulunan bilgisayarların ve bilgisayar mantığına sahip çalışan cihazların bağlanmasıyla oluşmaktadır. Dünya üzerinde verilerin doğru alıcılara ulaştırılması işlemi yönlendiricilerin sorumluluğundadır.

VPN (Virtual Private Network – Sanal Özel Ağ): Sanal olarak uzaktaki bir cihazın ağın içerisine dahil olmasını sağlayan özel bir ağ türüdür. Uzak makine, Sanal Özel Ağ sayesinde fiziksel olarak uzaktaki bir ağa dahilmiş gibi davranmakta ve o ağ ile veri alış verişinde bulunmaktadır. Örnek vermek gerekirse, ticari paket program kullanan bir fir­manın uzaktaki deposunun bilgisayarı, Sanal Özel Ağ sayesinde firma merkezinde kurulu bulunan ağa ve sunucu makineye bağlanmakta, irsaliye, fatura işlemlerini gerçekleştirmekte, stok kayıtlarını ve cari hesapları güncellemektedir.

Ağ çeşitlerinden bahsedilirken incelenmesi gereken ikinci kavram, ağ topolojisidir. Ağ topolojisi, bilgisayar ve aracı cihazların yardımıyla oluşturulan bilgi ağında, yine bilgisa­yar ve yardımcı cihazların yerleşimi ve birbirleriyle olan bağlantılarının yapısı anlamına gelir. İlerleyen kısımlarda kısaca bahsedileceği üzere, yerleşim şekillerine göre Ortak Yol (BUS), Halka (Ring), Örgü (Mesh), Ağaç (Tree) ve Yıldız (Star) gibi çeşitli ağ topolojileri bulunmaktadır.

SMTP (Simple Mail Transfer Protocol – Basit Posta Gönderim Protokolü): E-posta gönderiminde kullanılmak üzere tasarlanmış bir protokoldür. Bu protokol, istemci tarafından gönderilmek istenen bir e-postanın sunucu bilgisayara iletiminden sorumludur. Sunucu bilgisayardan gelen e-postaları almak için ise POP ya da IMAP protokolleri kullanılmaktadır.

Aynı ağdaki cihazların haberleşirken birbirlerinden ayrılmalarını, her birinin ağ arayüz kartının ROM belleğine yazılı bulunan MAC (Media Access Control – Ortam Erişim Kontrolü) adresleri sağlamaktadır. MAC Adresleri, fabrika çıkışında arayüz kartına verilir ve bir daha değişmemektedir. 48 bitten oluşan MAC adresleri de IP adresleri gibi her bir cihaz için farklı değerlere sahiptir

İşletim sistemi, bilgisayarın donanımı ile kullanıcısı arasında arayüz oluştur­maktadır. Aynı zamanda donanımın hatasız ve verimli çalışmasını sağlayan da işletim sistemidir. İşletim sistemine sahip olmayan bir bilgisayar, elektronik bir yığından başka bir şey değildir. Donanımın doğru ve işlevsel biçimde çalışması için, üzerinde en az bir adet işletim sistemi bulunmak zorundadır. Yaygın olarak kullanılan işletim sistemleri Windows, Ubuntu Linux, Pardus, MacOS X gibi çeşitlendirilebilmektedir.

Taşınabilir bilgisayarlar; son yıllarda günlük hayata giren ve neredeyse kişisel bilgisa­yarların yerini alma düzeyine gelen bilgisayar çeşididir. Diz üstü bilgisayarlar, tablet bilgisa­yarlar, akıllı cep telefonları, sayısal asistanlar bu sınıfta bulunmaktadır. Diz üstü bilgisayar­ların büyük bir çoğunluğu, kişisel bilgisayarlar ile aynı işletim sistemi çeşitlerini kullansa da, özellikle tablet bilgisayarlar ve akıllı telefonlar için taşınabilir cihazlara özel geliştirilen iOS, Android, Windows Mobile, Bada gibi farklı işletim sistemleri geliştirilmiştir.

Tekrarlayıcı cihazın çok arayüze sahip olanına ise Göbek Cihaz (Hub) adı verilmek­tedir. Göbek cihaz, bir arayüzünden aldığı veriyi, diğer tüm arayüzlerine güçlendirerek göndermekte ve bu sayede aynı anda bağlantı yapan çok sayıda cihaza verinin ulaşması sağlanmaktadır

Tekrarlayıcıların birinci katmanda çalışıyor olması güvenlik açıkları, seçimli gönderme­nin mümkün olamaması gibi bazı sorunları beraberinde getirmektedir. İkinci katman cihazlar olan köprüler sayesinde ağ bağlantıları, ağı iki farklı bölüme ayıracak şekilde dü­zenlenmektedir. İki arayüze sahip köprüler, paketlerin başlığında bulunan MAC adresle­rine göre seçimli olarak veri iletimine imkân sağlamaktadır. Bu sayede iletimi gerekmeyen veriler diğer arayüze geçmemekte ve ağ kaynakları verimli biçimde kullanılmaktadır.

Köprülerin çok arayüzlü şekli olan anahtar cihazlar günümüzde oldukça yaygındır. Bir anlamda göbek cihazların akıllı sürümü olarak da nitelendirebileceğimiz anahtar cihazlar da ikinci katman olan bağlantı katmanında çalışmaktadır. İletilmek üzere gelen paketin MAC adresine göre seçimli iletme yapabilmesi sayesinde, diğer hatlara veri gön­dermeden, paketi yalnızca ilgili alıcının bulunduğu hatta yönlendirir. İletim esnasında, gönderimden önce ve gönderim esnasında dinleme yaparak gerekli ortam erişim kontrol protokollerini de yerine getirmektedir. Anahtar cihaz, topoloji olarak yıldız topolojisi kul­lanmaktadır. Anahtar cihazların bir özelliği de kendisine bağlı olan bilgisayar çiftlerinden aynı anda birkaçının, çarpışma olmadan veri iletimine olanak sağlamasıdır

TCP/IP modelinin üçüncü katmanında çalışan yönlendiricilerin asıl sorumluluğu, paket yönlendirmesi sayesinde küresel internete bağlı bilgisayarlar arasında paket değişimine olanak sağlamaktır. Tahmin edileceği üzere, binlerce ağ yolu ile cihazlar arası bağlantı sağlanmaktadır. Ağa bağlanan cihaz sayısının da artışı ile son yıllarda yönlendiriciler oldukça önemli hale gelmiştir. Kendisine gelen paketin IP adresine bakarak hangi arayüzden gönderileceğine karar vermek, yönlendiricinin görevidir. Paket gönderimi için doğru yolun seçimi adına yönlendiriciler, kendi içlerinde belirli algoritmalar yardımıyla oluşturulan tablolar barındırmaktadırlar.

Ağ yöneticisi, sınıfına giren yönetim tipine göre gerekli ağ yönetim aracı ile ağ hakkında bilgi toplamaktadır. Problem çıkması durumunda yukarıda bahsedilen araca göre önlemini almakta ve ağın sağlıklı çalışmasını sağlamaktadır. Bu beş
kategori Performans Yönetimi, Hata Yönetimi, Yapılandırma Yönetimi, Hesaplama Yönetimi ve Güvenlik Yönetimidir.

doğru cevap D' dir

Bir önceki konuda bahsedilen ağ yönetim araçlarından sonra, Uluslararası Standartlar Teşkilatı (ISO–International Organization for Standardization) tarafından oluşturulan ağ yönetim modelinden bahsetmek yerinde olacaktır. Bu model beş farklı kategoriye göre ağ yönetimini sınıflandırmaktadır. Ağ yöneticisi, sınıfına giren yönetim tipine göre gerekli ağ yönetim aracı ile ağ hakkında bilgi toplamaktadır. Problem çıkması durumunda yukarıda bahsedilen araca göre önlemini almakta ve ağın sağlıklı çalışmasını sağlamaktadır. Bu beş kategori Performans Yönetimi, Hata Yönetimi, Yapılandırma Yönetimi, Hesaplama Yöne­timi ve Güvenlik Yönetimidir.

Açık anahtar ve gizli anahtar