AFETLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİMİ

Yangın söndürme için yanmayı oluşturan ve yangın üçgeni olarak bilinen oksijen, yanıcı madde ve ısı unsurlarından en az bir tanesi saf dışı edilerek gerçekleştirilir. Buna göre; soğutarak söndürme, havayı kesme, yanıcı maddeyi ortadan kaldırma ve zincirleme reaksiyonu engelleme şeklinde dört söndürme yönteminden biri veya birkaçı yangında uygulanabilmektedir. Doğru cevap D'dir.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda bir acil durum birimi olarak itfaiyenin müdahâle faaliyetleri kapsam dışı olarak ifade edilmekte, bu durumda itfaiyecinin sağlık ve güvenliğinin istasyonda korunması ama çok daha tehlikeli işlemlerin yapıldığı müdahâle faaliyetlerinde korunmaması gibi yanlış anlaşılmalar söz konusu olmaktadır. Buna rağmen, Borçlar Kanunu’nun 417’nci maddesinde ise istisnasız her hâl ve şartta çalışanın sağlığının ve güvenliğinin korunması hükmü itfaiyecilerin ve diğer afet ve acil durum çalışanlarının müdahâle faaliyetleri İSG kapsamına alınmasının hukuki bir dayanağıdır.Doğru cevap B'dir.

Bilindiği gibi risk değerlendirme sürecinde ilk önce tehlikeler belirlenir. Daha sonra ise riskler ölçülür ve değerlendirilir. Kabul edilemez risklerden kabul edilebilir risklere doğru risk öncelik sıralaması yapılır. Bu önceliğe göre riskler ortadan kaldırılır; Bu mümkün değilse en aza indirilir; son olarak da kişisel koruyucularla korunma tedbirleri sağlanır. Doğru  cevap C'dir.

İtfaiye hizmetlerinde en kritik ve riskli faaliyetler ise olaylara müdahâle esnasında meydana gelmektedir. Bu olaylara müdahâle faaliyetleri içinde en riskli olanı ise tehlikeli madde olaylarına müdahâle faaliyetleridir. Doğru cevap B'dir.

Yangın yerindeki tehlikeler yanıcı madde özelliğine ve yangın çıkan ortamın şartlarına bağlı olarak değişebilmektedir. Ancak genel olarak tehlikeler; • Yangının Büyüme Hızı, • Yüksek Sıcaklık Tehlikesi, • Gazların Oluşturduğu Tehlikeler, • Patlama Tehlikesi, • Çökme Tehlikesi, • Elektrik Tehlikesi, • Kimyasal Tehlike şeklinde sıralanabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Zehirli gazlar tesir büyüklüklerine göre üç gruba ayrılırlar; • Boğucu Etki Yapan Zehirli Gazlar (1. Grup) • Tahriş Edici Zehirli Gazlar (2. Grup) • Kanı Zehirleyen, Sinir Sistemini Tahrip Eden Zehirli Gazlar (3. Grup) Doğru cevap A'dır.

Korunma amacıyla itfaiyecilerin çökmeye karşı kişisel koruma tedbiri itfaiye kaskıdır (miğfer). Doğru cevap C'dir.

Kalp hastalıkları itfaiyecilikte görülen hastalıklarda birinci sırayı almaktadır. Ülkemizde yetişkin nüfustaki ölüm nedenlerinin başında Koroner Arter Hastalığı (KAH) gelmektedir. İtfaiyeciler gerek çalışma ortamından kaynaklanan stres, gerekse meslekteki fiziksel aktivitenin yoğunluğu dolayısıyla KAH hastalıklarına yakalanma riskinin fazla olduğu bir meslek grubu çalışanları olarak kabul edilmektedir.  Doğru cevap D'dir.

Yangın Öncesinde Alınacak Eğitimin Konuları: a) Binaların yapısı ve çeşitleri, b) Binanın kaçış ve tahliye yollarının açıklığı, c) Binada bulunan tehlikeler, d) Yangın donanımlarının binaya nasıl uygulanacağı, e) Binada bulunan kişilerin eğitimleri, f) Acil durum planları, g) Binaların mevzuata uygunluğu ve benzeri. Doğru cevap A'dır.

Dünyanın en büyük belediye itfaiye teşkilatı olan New York itfaiyesinde, yaklaşık 12 bin itfaiye görevlisi ve 3 bin 200’ün üzerinde sağlık personeli görev yapmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yüksek risk taşıyan itfaiyecilik mesleğinde, belirlenen ön şartlara sahip kişiler bu göreve seçilebilmesi gerekir. Bunun için, bir itfaiyeci en az aşağıda verilen şartlara sahip olması gerekir (İnce, 2016);
• İtfaiyeci öncelikle fiziksel ve sağlık açısından bu mesleğe elverişli şartlara sahip olarak seçilmelidir.
• İtfaiyecilere iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri verilmelidir.
• İtfaiyeci mesleğe başlamadan önce mesleki yeterliliği sağlayacak İtfaiyeci Temel Eğitimini başarıyla tamamlamalıdır. Örnek olarak İtfaiyeci Solunum Cihazı (SCBA) kullanabilme yeterliliği eğitimini başarıyla tamamlamalı ve bu eğitim en az üç yılda bir tekrarlanmalıdır.
• İtfaiyeci kullanacağı araç ve ekipman için yeterli eğitimi başarıyla tamamlamalıdır. Bu konudaki mesleki yeterlilik eğitimlerini başarıyla geçmeleri gerekir.

Yaklaşık kırk yıl yürürlükte kalan İş Sağlığı ve İşçi Güvenliği Tüzüğünün Beşinci Kısmı: “İşyerlerinde İş kazalarını Önlemek Üzere Alınacak Güvenlik Tedbirleri ve Bulundurulması Gereken Araçlar” şeklindedir. İlk sırada ise, “İşyerlerinde Yangına Karşı Alınacak Güvenlik Tedbirleri” yer almıştır. Görüldüğü gibi bu tüzükte yangın tehlikesi en önemli unsur olarak ele alınmıştır.

''Talep edilmesi hâlinde orman yangınlarının söndürülmesi çalışmalarına katılmak'' 2006’da Resmî Gazete’de yayımlanan Belediye İtfaiye Yönetmeliği’ne göre itfaiye teşkilatının görevlerinden biridir.

Bilindiği gibi risk değerlendirme sürecinde ilk önce tehlikeler belirlenir. Daha sonra ise riskler ölçülür ve değerlendirilir. Kabul edilemez risklerden kabul edilebilir risklere doğru risk öncelik sıralaması yapılır.

İtfaiye hizmetlerinde en kritik ve riskli faaliyetler ise olaylara müdahâle esnasında meydana gelmektedir. Bu olaylara müdahâle faaliyetleri içinde en riskli olanı ise tehlikeli madde olaylarına müdahâle faaliyetleridir.

FAALİYETE GÖRE İTFAİYECİ ÖLÜMLERİ [USFA 2008]

Yangın: 37%

Diğer görevler:26%

Alarma gidiş gelişlerde:18%

Yangın dışı acil durumlar:11%

Eğitim:8%

İnsan vücudu ve solunum sistemi 65°C sıcaklığa sınırlı bir süre, 120°C sıcaklığa 15 dakika, 143°C sıcaklığa beş dakika, 177°C sıcaklığa ise bir dakika dayanabilir.

Zehirli gazlar tesir büyüklüklerine göre üç gruba ayrılırlar;
• Boğucu Etki Yapan Zehirli Gazlar (1. Grup)
• Tahriş Edici Zehirli Gazlar (2. Grup)
• Kanı Zehirleyen, Sinir Sistemini Tahrip
Eden Zehirli Gazlar (3. Grup)

''Taşımada sarsılması engellenmeli, solunum cihazı olarak depolu teneffüs cihazı kullanılmalı'' ikinci grup gazlarda uygulanması gereken ilk yardım müdahalesidir.

İtfaiyeci ölümlerinin çoğu önlenmesi mümkün olan kalp hastalığından gerçekleşmektedir.