AFETLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİMİ

Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz
kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin bileşimine risk denir.

Kuruluşun izlemeye, taşımaya veya almaya hazır olduğu risk miktarına risk iştahı denir.

ISO 31001’e göre risk değerlendirmesi yönetim süreci aşağıda verilen temel unsurları içerir;
1. İletişim ve danışma,
2. İçerik/kapsam oluşturma,
3. Risk değerlendirme,
    a. risk tanımlama,
    b. risk analizi,
    c. risk değerlendirme,
4. Risk iyileştirme,
5. İzleme ve gözden geçirmedir.

Risk değerlendirmesinin beş adımı:

1. Tehlikelerin tanımlanması

2. Risklerin belirlenmesi ve analizi

3. Risk kontrol adımları

4. Denetim, izleme ve yenileme

5. Dökümantasyon

Kişisel koruyucu donanım, bir veya daha fazla sağlık ve güvenlik tehlikesine karşı koruma sağlamak amacıyla bir birey tarafından giyilmek veya tutulmak üzere tasarlanmış aygıt veya cihazdır.

Kimyasal
Aerosollar, Sıvılar, Gazlar, Buharlar
• Tozlar, Lifler
• Duman
• Buhar
• Sıvıya Batma
• Sıçrama, Püskürme

Solunum Sistemi Koruyucuları
a. Gaz, toz ve radyoaktif toz filtreli maskeler
b. Hava beslemeli solunum cihazları
c. Takılıp çıkarılabilen kaynak maskesi bulunduran solunum cihazları
d. Dalgıç donanımı
e. Dalgıç elbisesi

Normal atmosfer sadece yaklaşık %21 O2 ’den oluşur. Solunum havası çok az oksijen içeriyorsa bu durum, yaşamı tehdit edici olabilir. Daha da tehlikeli olan ise burnunuzla oksijen eksikliğini algılayamamanızdır.

Filtre cihazları aşağıdaki durumlarda yeterli olabilir:
• Havadaki oksijen içeriği hacme göre en az %17’dir (CO filtreleriyle hacme göre en az %19).
• Tehlikeli madde türü bilinmektedir ve buna uygun bir filtre malzemesi vardır.
• Tehlikeli madde konsantrasyonu, filtre cihazlarının uygulanması için izin verilen sınırlar dâhilindedir.

Siperlik: Personelin yüzünü çene hizasına kadar koruyan şeffaf bir maddeden yapılmış kısımdır.

Risk değerlendirmesi; Tehlikelerden kaynaklanan riskin büyüklüğünü tahmin etmek ve mevcut kontrollerin yeterliliğini dikkate alarak riskin kabul edilebilir olup olmadığına karar vermek için kullanılan süreçtir.

Risk Değerlendirme (risk assessment);
1. risk tanımlama,
2. risk analizi,
3. risk değerlendirme (risk evaluation) Sürecinin tamamını kapsamaktadır. İngilizce “Assessment” sözcüğü ile “Evaluation” sözcüğünün karşılığı Türkçede aynı anlamda kullanılmaktadır ve de değerlendirme olarak kabul görmüştür. Aslında, “Assessment” tanımı “evaluation” yani değerlendirme sözcüğünü içine alan bir sözcüktür. Örneğin, “Assessment” sözcüğünün denetim faaliyetleri alanındaki anlamı: Girdileri ve çıktıları ile bir süreci ele alıp etkinliğini ve belirlenen amaca göre bir işe yarayıp yaramadığını, kurallara uyup uymadığını denetlemek şeklinde anlaşılır. Görüldüğü gibi “Assessment” sözcüğü “Evaluation”den farklı olarak yalnızca değerlendirmek manasında değil fakat onu da kapsayan daha geniş bir anlam taşımaktadır

ISO 31001’e göre risk değerlendirmesi yönetim süreci aşağıda verilen temel unsurları
içerir;
1. İletişim ve danışma,
2. İçerik/kapsam oluşturma,
3. Risk değerlendirme,
   a. risk tanımlama,
   b. risk analizi,
   c. risk değerlendirme,
4. Risk iyileştirme,
5. İzleme ve gözden geçirme

Birinci Adım
Tehlikelerin tanımlanması risk değerlendirmesinde çok önemli bir adımdır. Eğer herhangi bir tehlike yok sayılmış veya fark edilmemiş ise sonucunda ortaya çıkacak riskler belirlenemez, analiz edilemez ve hiçbir önleyici tedbir alınamaz. Bu durumun sonuçları çok vahim olabilir.

Biyolojik riskler;
• Zararlı Bakteriler
• Zararlı Virüsler
• Mantarlar (Mikotik fungi)
• Mikrobiyolojik olmayan antijenler

Solunum Sistemi Koruyucuları
a. Gaz, toz ve radyoaktif toz filtreli maskeler
b. Hava beslemeli solunum cihazları
c. Takılıp çıkarılabilen kaynak maskesi
bulunduran solunum cihazları
d. Dalgıç donanımı
e. Dalgıç elbisesi

Tehlike Kaynağı: Yüksek Isı (Sıvı) (Ör.; sıcak sıvılardan yanmalar, eriyik metal, buhar, gıda hazırlama ve benzeri)

Etkilenen Vücut Bölümü: Gözler

Tavsiye Edilen KKD:  Emniyet gözlükleri, yan korumalı güvenlik gözlükleri

Kaba hatlarıyla üç adet kronolojik etki kategorisi vardır:
• Hiperakut → Nispeten kısa bir sürede ölümle sonuçlanır.
• Akut → Hızlı etki (Örneğin; zehirlenme,  yakma, tahriş ve yanıklar (örneğin patlamalar sonrası))
• Kronik → Kronik genetik değişikliklere yol açan daha uzun etki süresi (tümörler, deformasyonlar) veya organ hasarı olan uzun süreli zehirlenme (Örneğin; karaciğer, akciğerler veya böbrekler)

Tehlikeli maddelere karşı korunmada filtre cihazı yeterli mi?
Ortam havası koşullarına bağlıdır. Bir filtre cihazı sadece belirli ön koşulların mevcut olması hâlinde yeterli koruma sunar. Bu ön koşullar mevcut değilse bağımsız solunum koruması kullanmanız gerekir (Drager, 2016).
Filtre cihazları aşağıdaki durumlarda yeterli olabilir:
• Havadaki oksijen içeriği hacme göre en az %17’dir (CO filtreleriyle hacme göre en az %19).
• Tehlikeli madde türü bilinmektedir ve buna uygun bir filtre malzemesi vardır.
• Tehlikeli madde konsantrasyonu, filtre cihazlarının uygulanması için izin verilen sınırlar dâhilindedir.

Kurtarma Elbisesi: Yangın dışında gidilen itfaiye olaylarında personelin rahat çalışabilmesi için giyilen donanımdır.