AFETLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 16

Tehlike Kaynağı: Yüksek Isı (Sıvı) (Ör.; sıcak sıvılardan yanmalar, eriyik metal, buhar, gıda hazırlama ve benzeri)

Etkilenen Vücut Bölümü: Gözler

Tavsiye Edilen KKD:  Emniyet gözlükleri, yan korumalı güvenlik gözlükleri

Kaba hatlarıyla üç adet kronolojik etki kategorisi vardır:
• Hiperakut → Nispeten kısa bir sürede ölümle sonuçlanır.
• Akut → Hızlı etki (Örneğin; zehirlenme,  yakma, tahriş ve yanıklar (örneğin patlamalar sonrası))
• Kronik → Kronik genetik değişikliklere yol açan daha uzun etki süresi (tümörler, deformasyonlar) veya organ hasarı olan uzun süreli zehirlenme (Örneğin; karaciğer, akciğerler veya böbrekler)

Tehlikeli maddelere karşı korunmada filtre cihazı yeterli mi?
Ortam havası koşullarına bağlıdır. Bir filtre cihazı sadece belirli ön koşulların mevcut olması hâlinde yeterli koruma sunar. Bu ön koşullar mevcut değilse bağımsız solunum koruması kullanmanız gerekir (Drager, 2016).
Filtre cihazları aşağıdaki durumlarda yeterli olabilir:
• Havadaki oksijen içeriği hacme göre en az %17’dir (CO filtreleriyle hacme göre en az %19).
• Tehlikeli madde türü bilinmektedir ve buna uygun bir filtre malzemesi vardır.
• Tehlikeli madde konsantrasyonu, filtre cihazlarının uygulanması için izin verilen sınırlar dâhilindedir.

Kurtarma Elbisesi: Yangın dışında gidilen itfaiye olaylarında personelin rahat çalışabilmesi için giyilen donanımdır.

Risk; Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin bileşimi.

Risk Değerlendirme (risk assessment);
Risk değerlenlendirme,
1. risk tanımlama,
2. risk analizi,
3. risk değerlendirme (risk evaluation)
sürecinin tamamını kapsamaktadır.

Olay; Yaralanmaya veya sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olan veya sebep olacak potansiyele sahip olan, işle ilgili olaylar.

Tehlike (hazard); Potansiyel zarar kaynağıdır.

Ayrıca, ISO 31001’e göre risk değerlendirmesi yönetim süreci aşağıda verilen temel unsurları
içerir
1. İletişim ve danışma,
2. İçerik/kapsam oluşturma,
3. Risk değerlendirme,
a. risk tanımlama,
b. risk analizi,
c. risk değerlendirme,
4. Risk iyileştirme,
5. İzleme ve gözden geçirmedir

ISO 31000’e göre risk yönetimi prensipleri ise şunlardır;
• Kuruluşu değerli yapar ve değerini korur.
• Organizasyonel sürecin bütünleşik bir parçasıdır.
• Karar verme sürecinin parçasıdır.
• Açık olarak belirsizliğe hitap eder.
• Sistematiktir, yapısaldır ve zamanlamalıdır.
• Var olan en iyi bilgiye dayanır.
• İhtiyaca ve duruma uygun olacak biçimde şekillendirilir.
• İnsani ve kültürel faktörleri göz önüne alır.
• Şeffaftır ve geniş kapsamlıdır.
• Dinamiktir, tekrarlanır ve değişikliklere karşı yenilenir.
• Kuruluşun sürekli iyileşmesini kolaylaştırmaktadır.

Risk kontrol tedbirlerinin uygulanması;
1. öncelikle tehlike veya tehlike kaynaklarının
ortadan kaldırılması (riskler ile kaynağında
mücadele edilmesi hedeflenmelidir),
2. tehlikelinin tehlikeli olmayanla veya daha
az tehlikeli olanla değiştirilmesi,
3. yalıtım veya izolasyon,
4. idari önlemler, toplu koruma,
5. kişisel koruyucu önlemler
şeklinde olabilir.

Dokümantasyon
Risk değerlendirmesi çalışmalarını kayıt altına
alınız ve arşivleyiniz. Böylece yapılan tüm çalışmalar rahatlıkla izlenebilir, takip edilebilir ve gerektiğinde tekrar kullanılabilir. Risk değerlendirmesi
dokümanı elektronik ve benzeri ortamlarda da hazırlanıp arşivlenebilir.

2013 yılında yayımlanan “Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında
Yönetmelik”e göre Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) tanımı şu şekildedir:
“Kişisel koruyucu donanım: 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu
Donanım Yönetmeliği esas alınmak üzere;
1) Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan,
çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç
ve cihazları,
2) Kişiyi bir veya birden fazla riske karşı korumak amacıyla üretici tarafından bir bütün hâline getirilmiş cihaz,
alet veya malzemeden oluşmuş donanımı,
3) Belirli bir faaliyette bulunmak için korunma amacı olmaksızın taşınan veya giyilen donanımla birlikte kullanılan, ayrılabilir veya ayrılamaz nitelikteki koruyucu cihaz, alet veya malzemeyi,
4) Kişisel koruyucu donanımın rahat ve işlevsel bir şekilde çalışması için gerekli olan ve sadece bu tür donanımlarla kullanılan değiştirilebilir parçalarını,
ifade eder.”

Fiziksel Riskler
Mekanik
• Yüksekten Düşmeler
• Darbeler, Kesikler, Çarpmalar
• Ezikler, Batmalar, Kesikler, Sıyrıklar
• Titreşim
• Kaymalar, Düşmeler

Soğutarak söndürme, havayı kesme, yanıcı maddeyi ortadan kaldırma ve zincirleme reaksiyonu engelleme şeklinde dört söndürme yöntemi vardır.

2006’da Resmî Gazete’de yayımlanan Belediye
İtfaiye Yönetmeliği’ne göre itfaiye teşkilatının görevleri şu şekilde tanımlanmaktadır:“
a) Her türlü kaza, çökme, patlama, mahsur kalma ve benzeri durumlarda teknik kurtarma
gerektiren olaylara müdahâle etmek ve ilk
yardım hizmetlerini yürütmek; arazide, su
üstü ve su altında her türlü arama ve kurtarma çalışmalarını yapmak,
b) Su baskınlarına müdahâle etmek,
c) Doğal afetler ve olağanüstü durumlarda kurtarma çalışmalarına katılmak,
d) 12/6/2002 tarihli ve 2002/4390 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan,
Binaların Yangından Korunması Hakkında
Yönetmelik ile verilen görevleri yapmak,
e) 5/6/1964 tarihli ve 6/3150 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Sivil
Savunma ile İlgili Şahsi Mükellefiyet, Tahliye
ve Seyrekleştirme, Planlama ve Diğer Hizmetler Tüzüğü gereğince kurulan itfaiye servisi mükelleflerini eğitmek, nükleer, biyolojik,
kimyasal (NBC) maddeleri ile kirlenmelerde
arıtma işlemlerine yardımcı olmak,
f) Halkı, kurum ve kuruluşları itfaiye hizmetleri ile ilgili olarak bilgilendirmek, alınacak
önlemler konusunda eğitmek ve bu konuda
tatbikatlar yapmak,
g) Kamu ve özel kuruluşlara ait itfaiye birimleri ile gönüllü itfaiye personelinin eğitim ve
yetiştirilmesine yardım etmek; bunların bina,
araç-gereç ve donanımının itfaiye standartlarına uygunluğunu denetlemek ve bu birimlere
yangın yeterlilik belgesi vermek ve gerektiğinde bu birimlerle işbirliği yapmak,
h) Belediye sınırları dışındaki olaylara müdahâle
etmek,
i) Belediye sınırları içinde bacaları belediye
meclisince tespit edilecek ücret karşılığında
temizlemek veya temizlettirmek ve bacaları
yangına karşı önlemler yönünden denetlemek,
j) Talep edilmesi hâlinde orman yangınlarının
söndürülmesi çalışmalarına katılmak,
k) İmar planlarına göre parlayıcı, patlayıcı ve
yanıcı madde depolama yerlerini tespit etmek,
l) İşyeri, eğlence yeri, fabrika ve sanayi kuruluşlarını yangına karşı önlemler yönünden
denetlemek, bu konularda mevzuatın öngördüğü izin ve ruhsatları vermek,
m) Belediye başkanının verdiği diğer görevleri
yapmak.”

Yangında meydana gelen ölümlerin çoğu
yangın esnasında oluşan yüksek ısıdan ve
duman içerisinde bulunan zehirli gazların
solunması nedeniyle meydana gelmektedir.

İnsan vücudu ve solunum sistemi 65°C
sıcaklığa sınırlı bir süre, 120°C sıcaklığa 15 dakika,
143°C sıcaklığa beş dakika, 177°C sıcaklığa ise bir
dakika dayanabilir.

Sıcak hacimlerde havayı neme doyuran
su buharı itfaiyeci güvenliği açısından
diğer zehirli gazlardan daha tehlikelidir.

Karbondioksit, metan, etan, propan boğucu gazlardır.