AFET YÖNETİMİ II

Uluslararası afet yönetimi politikalarının daha etkili şekillenmesi ve süreklilik kazanmasına yönelik süreçlere etki eden faktörler, afetlerin tehlikeye maruzluk, fiziksel, sosyal, ekonomik ve çevresel zarar görebilirlik, yoksulluk ve kalkınma, çevresel bozulma ve iklim değişikliğidir. Doğru cevap B'dir.

Afete müdahale ve iyileştirme süreçleri afet bölgesinde hayatın yeniden ve daha güvenli kurulmasında belirleyicidir. Doğru cevap D'dir.

2015 BM Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi'inde 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin BM Genel Kurulu’nda kabulü onaylanmıştır. Doğru cevap D'dir.

1987’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda (BM GK) alınan bir kararla, doğa kaynaklı afetleri ve etkilerini azaltmaya yönelik çabaları uluslararası düzeyde geliştirmek ve güçlendirmek amacıyla, 1990-1999 döneminin doğa kaynaklı afetlerin azaltılması amacıyla  “Doğal Afet Zararlarının Azaltılması Uluslararası On Yılı” ilan edilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Sendai Çerçevesi’nde (2015-2030) Hyogo Çerçeve Eylem Planı’yla ilgili uygulamalar temel afet risk faktörlerinin ele alınması, hedeflerin ve eylem önceliklerinin şekillendirilmesi, afete dayanıklılığın tüm düzeylerde teşvik edilmesi ihtiyacı ve uygulama için yeterli araçların temini konularında bir dizi eksikliklerin altı çizilmiştir. Doğru cevap E'dir.

Afet riskini kapasite, insan ve mal varlıklarının tehlikeye maruzluk durumu, tehlike özellikleri ve çevre bakımından tüm boyutlarıyla anlamak gerekir. Afete müdahale için etkili hazırlık üzerinde özellikle durulurken, afet sonrası iyileştirme süreçlerine ilişkin açıklamalar yer almaktadır. Dünya çapında afetler nedeniyle can kayıplarını 2030 yılına kadar azaltmak için devlet tek başına girişimde bulunmaz. Doğru cevap A'dır.

1976 yılında Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UN Environment Programme-UNEP) Yönetim Konseyi’nde

Kyoto Protokolü 1997 yılında Kyoto’da yapılan BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) 3. Taraflar Konferansı’nda kabul edilmiş, 2005 yılında yürürlüğe girmiştir. Kyoto Protokolü söz konusu taraf ülkelere belirli sera gazı salım sınırlamaları ve azaltım yükümlülükleri getirmiştir. Doğru cevap D'dir.

2020 sonrası iklim değişikliğine ortak yaklaşım ve hareket çerçevesini oluşturan Paris Anlaşması, küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 55’ini oluşturan en az 55 taraf ülkenin anlaşmayı onaylaması koşulunun karşılanması sonucunda, Kasım 2016’da yürürlüğe girmiştir. Paris Anlaşması ile 2020 sonrası süreçlerde asıl olarak iklim değişikliği tehlikesine karşı uluslararası düzeyde sosyal ve ekonomik dayanıklılığın güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Doğru cevap C'dir.

1992 yılında Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde toplanan BM Çevre ve Kalkınma Konferansı“Gündem 21” (Agenda 21) başlıklı bir küresel eylem planı benimsenmiştir. Çevre ve kalkınma sorunlarıyla baş etmeye ve sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleştirilmesine yönelik eylem planları ile birlikte, küresel ortaklık ve yönetişim (governance) kavramlarıyla ifade edilen, her düzeyde katılımcılığa ve ortaklıklara dayalı yeni yaklaşımlar tanımlanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Özellikle afet risklerinin azaltılması ve afete etkili hazırlık bakımından tüm toplumun birey, hane, kurum, topluluk düzeyinde yükümlülüğü paylaşması, karar alma ve uygulama süreçlerine katılımının desteklenmesi esastır. Tüm politika ve uygulamalarda afetlerden diğerlerine göre daha fazla etkilenen insanların, özellikle en yoksul kesimler başta olmak üzere, cinsiyet, yaş, engellilik ve kültür özellikleri dikkate alınarak, kapsayıcı, erişilebilir, ayrımsız biçimde katılımı sağlanmalı, bu amaca uygun mekanizmalar geliştirilmelidir. Bu nedenle doğru seçenek engelliler, yaşlılar ve yoksul kesimlerin yer aldığı D seçeneğidir.

1990: 2. Dünya İklim Konferansı’nın toplanması ve 2009: 3. Dünya İklim Konferansı’nın toplanması olduğu için 19 yıl sonra toplanmıştır. Cevap C seçeneğidir.

Bu çerçevede gerçekleştirilen öncü bir adım, Aralık 1987’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda (BM GK) alınan bir kararla, doğa kaynaklı afetleri ve etkilerini azaltmaya yönelik çabaları uluslararası düzeyde geliştirmek ve güçlendirmek amacıyla, 1990-1999 döneminin doğa kaynaklı afetlerin azaltılması amacıyla, ülkemizde tanıtıldığı ifadeyle “Doğal Afet Zararlarının Azaltılması Uluslararası On Yılı” ilan edilmesidir (International Decade for Natural Disaster Reduction-IDNDR).

Daha Güvenli Bir Dünya için Yokohama Stratejisi ve Eylem Planı: Doğal Afet Önleme, Hazırlık ve Zarar Azaltma için Yol Gösterici İlkeler” (The Yokohama Strategy and Plan of Action for a Safer World: Guidelines for Natural Disaster Prevention, Preparedness and Mitigation) belgesi, doğa kaynaklı afetleri önleme, hazırlık ve zarar azaltma amacıyla yapılacak çalışmalar için uluslararası düzeyde ilkeler getiren, rehber nitelik taşıyan ilk belgedir. Bu nedenle cevap A seçeneğidir.

Afet Risk Azaltma için Sendai Çerçevesi’nde (2015-2030) devletler tarafından yerel, ulusal, bölgesel ve küresel düzeylerde, sektörlerin kendi içinde ve sektörler arasında gerçekleştirilmesine ihtiyaç olan eylemler, uygulamalar bakımından dört öncelikli alan tanımlanmaktadır. Sendai Çerçevesi’nde belirtilen Eylem Öncelikleri şöyledir:

Uluslararası afet verilerine göre, 1996-2015 yılları arasında geçen yirmi yılda dünyada yüzde 90’ı hidro-meteorolojik olmak üzere 7056 doğa kaynaklı afet meydana gelmiştir. Bu nedenle doğru seçenek B seçeneğidir.

Antartika üzerindeki ozon deliğinin tespit edilmesi süreçlerinde ciddi önlemler alınması konusunda görüş birliğine varılmasıyla, ozon tabakasında incelmeye yol açan maddelerin azaltılmasına ilişkin “Ozon Tabakasının Korunması için Viyana Sözleşmesi” (Vienna Convention for the Protection of the Ozone Layer) 1985’te kabul edilmiştir. Yasal bağlayıcılık taşıyan hedefler ya da kontroller içermeyen bir çerçeve sözleşme olan Viyana Sözleşmesi, araştırma, ozon tabakasının sistematik gözlenmesi, kloroflorokarbon (CFC) üretiminin izlenmesi ve bilgi paylaşımı hususlarında hükümetler arası işbirliğinin sağlanmasını teşvik etmiştir. Bu nedenle cevap D seçeneğidir.

İklim değişikliğiyle mücadelenin uluslararası hukuk temellerini oluşturan BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS), BM Çevre Programı (UNEP) ile Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO) 1988’de ortak girişimiyle kurulan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından gündeme getirilen bilimsel çerçeveye dayanmaktadır. IPCC tarafından gündeme getirilen, insan faaliyetlerinin neden olduğu küresel ısınmanın iklim üzerindeki etkilerine karşı, 1992 yılında Rio de Janeiro’da düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) Çevre ve Kalkınma Konferansı’nda imzaya açılan ve 1994’te yürürlüğe giren Sözleşme, iklim değişikliğiyle mücadelede uluslararası alanda atılan ilk ve en önemli adım olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle doğru seçenek C seçeneğidir.

İklim değişikliğine uyum konusunun öne çıktığı Paris Anlaşma’nın çerçeve olarak kapsadığı başlıca alanlar şu şekilde sıralanabilir:

azaltımı

Uluslararası afet yönetimi politikaları bakımından Sürdürülebilir Kalkınma 2030 Gündemi olarak tanımlanan süreçlerin, temel risk faktörlerini ele almasının yanı sıra insani yardım ile kalkınma süreçleri ve faaliyetlerinin ilişkilendirilmesine işaret etmesi özellikle önemlidir. Afet Risk Azaltma için Sendai Çerçevesi’nin (2015-2030) yedi stratejik hedefi Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin (2015-2030) gerçekleştirilmesi bakımından kritik önem taşımaktadır.