Aof Panel

Soru 1

Afetler ve afet yönetimi alanında uluslararası genel kabul gören bilgi, tanım, yaklaşım, standart ve uygulamalar sürekli gelişmekte, yenilenmekte ve doğrudan ya da dolaylı olarak çok çeşitli faktörlerden etkilenmektedir. Bu faktörler arasında aşağıdakilerden hangisi “yerleşimlerde mevcut ve gelişmekte olan afet tehlike ve risklerinin çeşitliliği, afet geçmişinin ve edinilen derslerin varlığı” na örnek olarak verilebilir?

Soru 2

Birleşmiş Milletler Afet Risk Azaltma Ofisi tarafından 2009’da yayınlanan Afet Risk Azaltma Terminolojisi güncel İngilizce metnine (2017) ulaşmak için aşağıdaki hangi siteden ulaşılabilir?

Soru 3

Aşağıdakilerden hangisi teknoloji kaynaklı tehlikelerden biridir?

Soru 4

Ülkemizde teknoloji kaynaklı olay ve afetlere karşı önlemlerle ilgili bilgiler için T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın web sayfasında Şehircilik ve Çevre uygulamalarına bakılabilir. Aşağıdaki hangisi bu web sitesidir?

Soru 5

Teknoloji kaynaklı afetler doğa kaynaklı afetlerin etkisi ya da tetiklemesiyle de meydana gelebilmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?

Soru 6

Afetlerle ilgili işlevsel tanımlar, afet ve afet yönetimi araştırmaları ve uygulamaları bakımından kolaylaştırıcı olabilmektedir. Buna göre, “toplumu etkileyen, ulusal ya da uluslararası düzeyde yardım gerektiren afet” aşağıdakilerden hangisidir?

Çözüm Açıklaması

Ölçeğe göre tanımlama: Küçük ölçekli afet (Small-scale disaster): Yalnızca aynı yerel çevrede yaşayan toplulukları etkileyen ve dışarıdan yardım almalarını gerektiren afet. Büyük ölçekli afet (Large-scale disaster): Toplumu etkileyen, ulusal ya da uluslararası düzeyde yardım gerektiren afet. Meydana gelme (oluş) sıklığına göre tanımlama: Sık görülen afetler (Frequent disasters): Sık görülen, genel olarak tekrarlayan sel, heyelan, fırtına, kuraklık vb. yerel tehlikeler ve hava koşullarıyla ilişkilidir. Çoğu zaman sıklığı yüksek ve kayıpları daha düşük olaylarla ilişkilendirilen yaygın risk (extensive risk) ile tanımlanan, kırsal ve kentsel yerleşimlerde, yaygın bir coğrafyada karşılaşılabilen afetler özellikle yoksulluk, plansız kentleşme ve çevresel bozulmanın etkisiyle yerleşimler bakımından sürekli hale gelebilir, etki ve kayıpları çoğalarak artabilir. Seyrek görülen afetler (Infrequent disasters): Orta ya da düşük sıklıkta görülen ve ağır can, varlık ve çevre kayıplarına yol açabilen afetler güçlü deprem, tsunami, volkan püskürmesi, aşırı sel ya da kuvvetli fırtına gibi büyük olaya yol açabilecek belli başlı tehlikelerle bağlantılıdır; genellikle sıklığı düşük ve kayıpları yüksek olaylarla ilişkilendirilen yoğun risk (intensive risk) ile tanımlanan bu afetler nüfusun yoğun olduğu büyük yerleşimlerde ya da alanlarda, tehlikeye maruz ve zarar görebilir insan ve varlık sayısının sürekli arttığı koşullarda ağır kayıplara yol açabilmektedir. Etkilerinin ortaya çıkışına göre tanımlama: Yavaş gelişen afet (Slow-onset disaster): Etkileri zaman içerisinde ortaya çıkan, sosyal ve ekonomik sonuçları kriz yaratabilen, çoğu zaman iklim değişikliği, çevresel bozulma süreçleriyle ilişkili, kuraklık, çölleşme, deniz suyunun yükselmesi, salgın hastalık vb. afetler. Ani gelişen afet (Rapid-onset/Sudden-onset disaster): Tehlikenin tetiklemesiyle aniden ya da beklenmedik bir zamanda meydana gelen ve etkileri fiziksel tahribatla hemen ortaya çıkan deprem, volkan püskürmesi, ani sel, kimyasal patlama, kritik altyapılarda arıza, ulaştırma kazası vb. afetler. Veri tabanı ölçütlerine göre tanımlama: Afetlerde can kaybı, etkilenen nüfus, ekonomik kayıplar başta olmak üzere verilerin toplanması, değerlendirilmesi ve kaydedilmesi yeni afetlerin önlenmesi, zarar azaltma ve müdahaleye etkili hazırlık bakımından özellikle önem taşımaktadır. Uluslararası veri tabanı çalışmalarında farklı ölçütler kullanılmaktadır; örneğin, olayın afet olarak nitelendirilmesi için en fazla kullanılan bir yöntem şu ölçütlere dayanmaktadır: 10 ya da daha fazla ölüm olması, 100 ya da daha fazla insanın etkilenmesi (yaralı, evsiz kalan, yer değiştiren vd), etkilenen ülkede acil durum/olağanüstü hal ilan edilmesi ve/veya uluslararası yardım istenmesi (örnek, EM-DAT). Sınırlayıcı ölçüt konulmadan, belirlenmiş ortak format kullanılarak, ulusal, bölgesel ve yerel düzeylerde, orta ve küçük ölçekli afetler dahil, afetlerle ilgili can kaybı, etkilenen nüfus ve kritik altyapı, fiziksel, ekonomik, sosyal, çevresel kayıp ve zararlarla ilgili tüm verilerin yer aldığı, paylaşıma açık veri tabanı uygulamaları da bulunmaktadır.

Soru 7

Uluslararası veri tabanı çalışmalarında farklı ölçütler kullanılmaktadır. Olayın afet olarak nitelendirilmesi için ölüm olması, 100 ya da daha fazla insanın etkilenmesi, etkilenen ülkede acil durum/olağanüstü hal ilan edilmesi ve/veya uluslararası yardım istenmesi gerekir. Bu durumda ölü sayısı en az kaç olmalıdır?

Soru 8

1992’de Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve o zamanki Birleşmiş Milletler Afet Yardım Ofisi (UNDRO) tarafından geliştirilen döngüsel afet yönetimi aşamaları beş başlıktan oluşmuştur. Günümüzde ise afet yönetimi aşamaları dört başlık altında toplanmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi her iki yönetim aşamalarında ortak olarak yer alır?

Soru 9

Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde doğa kaynaklı afet kayıplarında ilk üç sırayı almaktadır?

Soru 10

Ülkemizde Cumhuriyet’in ilanından günümüze kadar geçen sürede afet yönetimi alanındaki yaklaşım ve çalışmaları, afet yönetiminin yasal çerçevesini, operasyonel tanımla, 1959 tarihli 7269 Sayılı Kanun’un öncesi ve sonrası olarak değerlendirmek mümkündür. Buna göre 4373 sayılı Taşkın Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Korunma Kanunu kaç yılında çıkartılmıştır?

Soru 11

Toplumun bir kesiminin ya da tümünün baş edebilme kapasitesini aşarak olağan yaşam düzenini bozan, kayıplara yol açan ve olay yerinin dışından yardım gerektiren ciddi durum olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 12

Yukarı verilen kavramlardan hangileri UNISDR tarafından önerilen güncel terminolojide (2017) afet tanımının bileşenleri arasında yer almaktadır?

Soru 13

Bir organizasyon (örgüt), topluluk ya da toplumda afet risklerini yönetmek ve azaltmak ve dayanıklılığı güçlendirmek için var olan tüm güçlü yönlerin, özelliklerin ve kaynakların birleşimi olarak tanımlanan afet tanımındaki bileşen aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 14

Yukarıda verilenlerden hangileri UNISDR ve ilgili çeşitli çalışmalarda kullanılan afet terim ve tanımlamalarına örnek olarak verilemez

Soru 15

Aşağıda verilenlerden hangisi Hızlı ve yeterince planlı ve denetimli olmayan kentleşmenin afet tehlike ve riskleri bakımından başlıca olumsuz etkileri arasında yer almaktadır?

Soru 16

Faaliyetleri etkili biçimde azaltılamayan artık risk (kalıntı risk/residual risk) karşısında bireylerin ve toplumların sosyal ve ekonomik dayanıklılığını güçlendirmeyi hedefleme olan Afet risk yönetimi faaliyet grubu aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 17

Yukarıda verilenlerden hangisi Afet risk yönetimi kapsamında değerlendirme ve önlem geliştirme çalışmalarında uygulayıcılar için güvenilir, düzenli, uygulanabilir ve güncel bilgi kaynağı oluşturacak başlıca konular arasında yer alır?

Soru 18

Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) ülkemizde Zorunlu ................. edindirme, uygulama ve yönetimi faaliyetlerinden sorumlu, tüzel kimlikli bir kamu kuruluşudur. İfadesinde boş bırakılan yere hangisi gelmelidir?

Soru 19

Türkiye’de afetin yönetiminin afetin öncesi ve sonrasıyla bütünlüklü ve sistemli olarak ele alınmasına olan ihtiyaç özellikle ....... Depremleri sonrasında yaygınca anlaşılmıştır. İfadesinde boş bırakılan yere hangisi gelmelidir?

Soru 20

Tehlikelere maruz kalan bir sistem, topluluk ya da toplumun tehlikenin etkilerine karşı, kendi temel yapı ve fonksiyonlarını
risk yönetimiyle koruma ve yenileme dahil olmak üzere, zamanında ve yeterli biçimde karşı koyma, sönümleme, intibak etme (duruma uygun davranma), uyum sağlama, dönüşme ve iyileşme yeteneğidir. İfadesi aşağıdaki hangi kavramdır?

AFET YÖNETİMİ II