AFET YÖNETİMİ II - Deneme Sınavı - 5

Günümüzde de halen geçerliliğini koruyan 7269 sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun” 1959 yılında kabul edilmiş ve günümüze kadar eksiklikleri gidermek için birçok defa değişiklik yapılmıştır.

1996 yılında İstanbul’da gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Konferansı (Habitat II) Deklarasyonunda; insan yerleşimleri içinde yaşam kalitesinin iyileştirilmesi için, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, artık kriz ölçüsüne ulaşan durumlarla mücadele edilmesi; özellikle sanayileşmiş ülkelerde:
• Doğal kaynakların üzerindeki baskılara;
• Göç olgusuna;
• Sürdürülemez nüfus değişmelerine;
• Evsizliğe;
• Artan fakirliğe;
• İşsizliğe;
• Sosyal dışlanmaya;
• Aile dağılmalarına;
• Yetersiz kaynaklara;
• Temel altyapı ve hizmetlerin eksikliğine;
• Planlama eksikliğine;
• Artan güvensizlik ve şiddete;
• Çevresel bozulmaya ve
• Afetlerden giderek daha fazla etkilenen yerleşim alanlarına dikkat çekilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

1999-2009 yılları arası dönem afet politikaları
bağlamında 1995 yılında yaşanan Kobe Depremi
nasıl Japonya için bir uyanış dönemi olarak adlandırılıyorsa 1999 Kocaeli ve Düzce Depremleri de
Türkiye için uyanış dönemidir. 17 Ağustos 1999
tarihinde saat 03.02’de, Kuzey Anadolu Fay Hattının Adapazarı, Kocaeli, Gölcük segmenti üzerinde,
Richter ölçeğine göre Mw=7.4 magnitüdünde ve
yaklaşık 45-50 saniye süren bir deprem meydana
gelmiştir.

Kocaeli ve Düzce Depremleri sonrası hazırlık
çalışmaları yapılan VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı
2001-2006 dönemi için kabul edilmiştir. Kalkınma
planları içerisinde en detaylı imar, kentleşme ve afet
politikalarının ele alındığı plandır.

Türkiye’nin afet riskleri depremler, kuraklıklar, şiddetli yağış ve seller, heyelanlar, kaya düşmeleri, orman yangınları, sanayi kazaları ve yangınlar, rüzgâr ve kar fırtınaları, çığlar, sıcak hava dalgası, sis, ulaşım kazaları ve terör saldırılarından oluşmaktadır. Meydana getirdiği yıkımlar bakımından başlıca afet türü Türkiye için depremdir.

Ülkemizde meteorolojik karakterli doğal afetler can ve mal kayıplarına yol açmaktadır. Bunlardan sel afeti, % 30’luk oranla, ülkemizde en fazla gözlenen afetlerin başında gelmektedir.

16 Ocak 1489 tarihindeki deprem, bina ve camilerde büyük hasara yol açarken 22 Ağustos 1509 tarihinde meydana gelen deprem, büyük artçılara neden olarak ‘küçük kıyamet (kıyamet-i suğra)’ olarak adlandırılmış, 109 camii ve 1070 ev tamamen yıkılmıştır.

Osmanlı Devleti tarafından 1895 yılında, Rasathane-i Amire’de yersarsıntılarıyla ilgili bir bölümün kurulması afet politikaları açısından önemli bir gelişme olmuştur. Böylelikle “Doğu’da ve özellikle Osmanlı İmparatorluğu’nda gözlenen depremler” hakkında “bilimsel”, “nesnel” çalışmalar yapılmıştır

İmparatorluk döneminde afetlere ilişkin uygulanan politikalar bağlamında değerlendirilebilecek ilk imar talimatnamesi niteliğinde olan bir ilmühaber 1839 yılında yayınlanmıştır.

1944 Yılı Öncesi Dönem

İmar, konut ve sanayileşme politikaları ile uyumlu bir afet politikası geliştirilmemiştir. Afet risklerinin azaltılmasına yönelik uygulamalar yetersizdir.

Afet risklerinin ve zararlarının azaltılmasınayönelik sektörel ve alansal çalışmalar yeterli değildir.

Bütüncül afet yönetimini içeren afet zararlarını azaltma, afete hazırlık, kurtarma ve yeniden inşa faaliyetlerine dönük etkin strateji ve politikalar üretilmemiştir

Bayındırlık Bakanlığı ilgili üniversitelerle işbirliği yaparak, 1945 yılında Türkiye’nin ilk Deprem Bölgeleri Haritasını yayınlamıştır.

5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 17.06.2009 tarih ve 27261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanun ile birlikte Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü kapatılarak afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetleri yürütmek üzere, Başbakanlığa bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı oluşturulmuştur.

AFAD, 9 Temmuz 2018 tarihinde yayımlanan 703 sayılı KHK ve Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçişle gerçekleştirilen düzenlemeler kapsamında, 15 Temmuz 2018 tarih/ 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile İçişleri Bakanlığına bağlanmıştır.

Önemli bir afet risk transfer mekanizması olan DASK, henüz bu sisteme sahip olmayan birçok ülke içinde 14-18 Mart 2015 tarihleri arasında Japonya Sendai’de gerçekleştirilen Dünya Afet Risklerinin Azaltılması Zirvesinde sunulan iyi uygulama örneklerinden biri olmuştur.