AFET YÖNETİMİ II - Deneme Sınavı - 2

Ülkemizde meteorolojik karakterli doğal afetler can ve mal kayıplarına yol aç- maktadır. Bunlardan sel afeti, % 30’luk oranla, ülkemizde en fazla gözlenen afet- lerin başında gelmektedir. Türkiye’de her yıl ortalama 200 civarında sel, taşkın afeti yaşanmakta, bu afetler sonucunda yılda ortalama 100 milyon dolar maddi kayıp meydana gelmektedir.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde afet politikalarının ve yönetiminin bilimsel yöntemlerle ele alınışı ancak 20. yüzyılın başında olmuştur.

1999-2009 yılları arası dönem afet politikaları bağlamında 1995 yılında yaşanan Kobe Depremi nasıl Japonya için bir uyanış dönemi olarak adlandırılıyorsa 1999 Kocaeli ve Düzce Depremleri de Türkiye için uyanış dönemidir.

2009-2012 Yılları Arası Dönem, AFAD ve Risk Azaltma Politikalarını içermektedir.

Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda (1973-1977) afetlerin yol açtığı sorunlar ve uygulanması gereken politika ve tedbirler konusunda bilgi bulunmamaktadır. Doğal afet sözcüğü sadece konut ihtiyacının tahmininde geçmektedir; Afetlerle ilgili taleplerin ise ancak maddi ihtiyaçlar olduğu durumlarda dikkate alındığı görülmektedir.

10. Kalkınma Planı’nda yer alan ve bir eylem planı kapsamında somutlaştırılan “Rekabetçiliği ve Sosyal Uyumu Geliştiren Kentsel Dönüşüm Programı” nın 2014-2018 yılları arasında uygulanması hedeflenmiştir. Bu programın afet yönetimi ile keşişim noktası, kentlerin sahip olduğu ekonomik, sosyal ve fiziki dezavantajların azaltılarak rekabet gücü ve yaşam kalitesinin arttırılmasıdır.

“Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı-KENTGES (2010-2023)” ile “Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı UDSEP (2012-2023)” özellikle X. Kalkınma Planı’nda yer verilen afetlere dirençli toplumlar ve yerleşimler oluşturulması hedefinin yansımalarını içermektedir. Her iki eylem planında da;

UDSEP’in hedef, strateji ve eylemleri üç ana eksende gruplandırılmıştır (Şekil 8.10) (AFAD, 2013).

Özellikle deprem sonucu oluşması muhtemel zararların önlenmesi ya da en aza indirilmesi için imar planlarına ve standartlara uygun kaliteli yapıların yapılması olmazsa olmaz bir koşuldur. Fen, sanat ve sağlık kurallarına uygun, kaliteli, can
ve mal güvenliğini sağlayacak nitelikte yapıların yapılması ise, projeler ve yapıların denetiminin gerçekleştirilmesiyle mümkündür. Yapı denetimine
ilişkin esas ve usuller, 2001 yılında yürürlüğe giren 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun ile düzenlenmiştir.

Sakınım planı, “yerleşim alanlarında ya da belirli bir bölgede doğal ya da teknolojik tehlikeler nedeniyle beliren farklı risk türlerini tanımlayan, risklerin yönetim biçimi ve uygulama araç ve yöntemlerini belirleyen” planlardır.

SUEN ulusal bir düşünce kuruluşudur. SUEN ulusal su politikaları geliştirmekte, karar vericilere danışmanlık yapmakta, kurum ve kuruluşlar arasında eşgüdüm sağlamakta ve bilimsel araştırma ve stratejik fikir geliştirme yönünde çalışmalarda bulunmaktadır

Afet ve acil durumlara ulusal ve yerel düzeyde müdahale ve buna ilişkin hazırlık faaliyetlerinin etkin bir şekilde gerçekleştirilebilmesi amacıyla oluşturulan Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezleri Yönetmeliği’nde ise Tarım ve Orman Bakanlığı doğal afetler, büyük yangınlar, tehlikeli ve salgın hastalıklar, radyasyon ve hava kirliliği gibi kimyasal ve teknolojik olaylar (KBRN) ile ilgili afet ve acil durumlarda görev alacak kurum ve kuruluşlar, bakanlıklar arasında yer almaktadır.

Tarım ve Orman Bakanlığı taşra birimleri ; il müdürlükleri, ilçe müdürlükleri, bölge müdürlükleri, araştırma enstitüleri, Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü, Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğü, Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlükleri, Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü, Veteriner Kontrol Enstitü Müdürlükleri, Tohum Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü, Tohum Sertifikasyon Test Müdürlükleri, Şap Enstitüsü Müdürlüğü, Eğitim Merkezi Müdürlükleri, Zirai Karantina Müdürlükleri, Tarım Alet ve Makine Test Müdürlüğü, Fidan Fide Test Merkezi Müdürlüğü, Zeytincilik Üretme İstasyonu Müdürlüğü, Kafkas Arı Üretim Eğitim ve Gen Merkezi Müdürlüğü ve Merkez İkmal Müdürlüğü’dür

Orman Genel Müdürlüğü tarafından orman ve orman kaynaklarının korunması ve sürekli kılınmasına yönelik olarak üstlenilen görevler çölleşme ve erozyon, çığ, heyelan, kuraklık, sel ve taşkın, orman yangınları, iklim değişikliği
ile ilgili olup gerek afet öncesi risk azaltma gerekse afet sonrası iyileştirmeye katkı sağlamaktadır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının düzensiz, sağlıksız ve riskli yapılaşma bölgelerinin oluşmasını önlemek ve çevre ve ekosistemin korunmasını sağlamak kapsamında yerine getirdiği faaliyetler, özellikle, deprem, iklim değişikliğine bağlı sonuçlar ve diğer doğa kaynaklı afetlere ilişkin tehlike ve risklerin azaltılması bakımından önem taşımaktadır.

I.7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun

II.2644 sayılı Tapu Kanunu

III.775 sayılı Gecekondu Kanunu

Çevre ve Şehircilik bakanlığının afet yönetimindeki görevlerini içeren düzenlemelerdir

Teşkilat şeması (organizasyon şeması), mevcut ya da kurulması düşünülen bir idari örgütün tipini, yapısını, birimlerin niteliklerini (ana hizmet birimi, danışma ve denetim birimi ya da yardımcı bi- rim), birimler arasındaki yönetim ilişkileri ile eşgüdüm ve denetim bağlantılarını gösteren çizimlerdir (Kamu Yönetimi Sözlüğü, “örgüt şeması” maddesi).

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 20 adet hizmet birimi bulunmaktadır. Bu hizmet birimleri arasın- da, özellikle afet yönetimi ile ilgili olanlar şunlardır:

Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü,

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü,

Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve De-netim Genel Müdürlüğü,

Yapı İşleri Genel Müdürlüğü,

Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü,

Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü,

Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü,

Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü,

Yüksek Fen Kurulu Başkanlığ

İller Bankası, harita, imar planı, jeolojik vejeoteknik etüt, içme suyu, kanalizasyon, her tür- lü arıtma, katı atık, deniz deşarjı, jeotermal ener- ji uygulamaları, belediye hizmet binaları, soğukhava deposu, terminal, köprülü kavşak, işhanı, hâl,okul, otel, kaplıca ve peyzaj projeleri gibi geniş bir alanda belediyelere yatırım hizmetleri vermekte ve çeşitli finansman ihtiyaçlarını orta ve uzun vadeli olarak temin etmektedir.

Tarım ve Orman Bakanlığı görevleri ile ilgili mevzuatının temel dayanağını 1982 Anayasası’nın “Tabii servetlerin ve kaynakların aranması işletilmesi” başlıklı 168’inci maddesi, “Ormanların korunması ve gelişti- rilmesi” ve “Orman köylüsünün korunması” ile ilgili düzenlemeler içeren 169 ve 170’inci maddeleri tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması” ile ilgili düzenlemeler içeren 45.’inci maddesi ve tarımın yurt düzeyinde dengeli ve uyumlu biçimde hızla gelişmesinin devletin görevi olduğuna yer veren 166’ıncı maddesi oluşturmaktadır. Ayrıca 1982 Anayasası’nda “Kıyılardan yararlanma”, “Toprak mülkiyeti”, “Kamulaştırma” ve “Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması” na yönelik düzenlemelerin yer aldığı 43, 44, 46 ve 63’üncü maddeler de yine Bakanlık görevlerine ilişkindir.