AFET YÖNETİMİ II - Deneme Sınavı - 19

Kuraklık yavaş ilerleyen bir afettir.

1999 yılında Ulusal Acil Durum Yönetim Kurumu (National  Emergency  Management Agency of Nigeria-NEMA) kurulmuştur.

1982 Anayasası’na göre, “Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir.” (1982 Anayasası, m.56). Devlet, bu görevlerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı eliyle yerine getirmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının başlıca görevleri, yerleşmeye, çevreye ve yapılaşmaya dair mevzuatı hazırlamak, kentsel dönüşüm çalışmalarını yürütmek, uygulamaları denetlemek, çevre kirliliğini önlemek ve doğanın korunmasını sağlamaktır. Bu çerçevede, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kentsel ve kırsal alanlarda düzensiz, riskli ve sağlıksız yapılaşma bölgelerinin oluşmasını ve çevre, ekosistem ve doğanın korunmasını sağlamaya çalışmakta; hava kalitesi, atık yönetimi, su kalitesi, kimyasalların yönetimi, endüstriyel kirliliğin kontrolü gibi konularda çeşitli faaliyetler yerine getirmektedir. Bütün bu faaliyetlerin, özellikle, deprem, sel, taşkın, orman yangınları, iklim değişikliğine bağlı sonuçlar ve diğer doğa kaynaklı afetlere ilişkin tehlike ve risklerin azaltılması bakımından önemi büyüktür. Doğru cevap B'dir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 20 adet hizmet birimi bulunmaktadır.Doğru cevap D'dir.

1982 Anayasası’na göre, “Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir.” (1982 Anayasası, m.56). Devlet, bu görevlerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı eliyle yerine getirmektedir.Doğru cevap D'dir.

Teşkilat şeması (organizasyon şeması), mevcut ya da kurulması düşünülen bir idari örgütün tipini, yapısını, birimlerin niteliklerini (ana hizmet birimi, danışma ve denetim birimi ya da yardımcı birim), birimler arasındaki yönetim ilişkileri ile eşgüdüm ve denetim bağlantılarını gösteren çizimlerdir (Kamu Yönetimi Sözlüğü, “örgüt şeması” maddesi).Doğru cevap E'dir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili kuruluşları İller Bankası Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü ile Türkiye Emlak Bankası A.Ş.’dir. İller Bankası’nın amacı, il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşları ile mahalli idare birliklerinin finansman ihtiyacını karşılamak, bu idarelerin sınırları içinde yaşayan halkın mahalli müşterek hizmetlerine ilişkin projeler geliştirmek, bu idarelere danışmanlık hizmeti vermek ve teknik mahiyetteki kentsel projeler ile alt ve üstyapı işlerinin yapılmasına yardımcı olmak ve her türlü kalkınma ve yatırım bankacılığı işlevlerini yerine getirmektir (6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanun). İller Bankası, harita, imar planı, jeolojik ve jeoteknik etüt, içme suyu, kanalizasyon, her türlü arıtma, katı atık, deniz deşarjı, jeotermal enerji uygulamaları, belediye hizmet binaları, soğuk hava deposu, terminal, köprülü kavşak, işhanı, hâl, okul, otel, kaplıca ve peyzaj projeleri gibi geniş bir alanda belediyelere yatırım hizmetleri vermekte ve çeşitli finansman ihtiyaçlarını orta ve uzun vadeli olarak temin etmektedir.Doğru cevap B'dir.

1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 120. maddesine göre, Bakanlık taşra teşkilatı kurmaya yetkilidir. Bunlar, il müdürlükleri ile merkeze bağlı taşra kuruluşlarıdır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının taşra kuruluşu, 81 ilde mevcut olan Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri’dir. Genel olarak, imar ve planlama iş ve işlemleri, kooperatiflerle ilgili iş ve işlemler, proje ve yapım işleri, yapı malzemelerinin piyasa gözetim ve denetim faaliyetleri, yapı denetim faaliyetleri, ÇED hizmetleri, çevre izinleri ve çevre denetimleri, çevre yönetimi faaliyetleri, Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu faaliyetleri, doğal sit alanlarında iş ve işlemler, altyapı ve kentsel dönüşüm hizmetleri ile ilgili olarak 6306 sayılı Kanun kapsamındaki iş ve işlemler, il müdürlükleri tarafından yürütülmektedir. Bu görevler, il müdürlükleri bünyesinde kurulan şube müdürlükleri eliyle yerine getirilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yapı üretimi ve yapıların inşa edileceği alanların kullanım şekli, afet risklerinin azaltılması aşamasında dikkate alınması gereken öncelikli alanların başında gelmektedir (Özden, 2017). Doğa ya da insan kaynaklı pek çok olayın afete dönüşmesinin başlıca nedeninin, hızlı nüfus artışı nedeniyle kentsel alanların kontrolsüz biçimde büyümesi ve bu alanların kent planlaması bakımından ortaya çıkardığı sorunlar olduğu (Özden, 2017) göz önüne alındığında, mekânsal planlama süreçlerine ilişkin hizmetlerin, genel olarak afet yönetimi, özel olarak ise afet risklerinin azaltılması bakımından ne kadar büyük bir önem taşıdığı da ortaya çıkmaktadır.Doğru cevap C'dir.

Bakanlığın faaliyet alanları arasında arazi ıslahı ve sulama sistemleri, bitkisel üretim, hayvancılık, su ürünleri, tarım havzaları, tarımsal destekler, arazi toplulaştırma, bitki sağlığı hizmetleri, coğrafi bilgi sistemleri, gıda ve yer hizmetleri, kırsal kalkınma, risk değerlendirme hizmetleri, tarım arazileri değerlendirme, tarım sigortaları ve doğal afetler ve veterinerlik hizmetleri gibi konular yer almaktadır.Doğru cevap E'dir.

Bakanlık merkez teşkilatında Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Hayvancılık Genel Müdürlüğü, Hukuk Müşavirliği, İç Denetim Birimi Başkanlığı, Merkez İkmal Müdürlüğü, Personel Genel Müdürlüğü, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Şeker Dairesi Başkanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü ve Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı yer almaktadır (Merkez Birimler, https://www.tarimorman.gov.tr/). Tarım ve Orman Bakanlığının merkez teşkilatında yer alan birimlerinin görevleri Bakanlığın afet yönetimindeki rolüne odaklanılarak incelendiğinde özellikle Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve Su Yönetimi Genel Müdürlüğüne afet yönetimi ile ilişkili birçok görev verildiği görülmektedir.Doğru cevap D'dir.

Genel Müdürlüğün yürüttüğü görevler (Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, http://www.milliparklar.gov.tr/) genellikle iklim değişikliği, çölleşme ve erozyon ve ekolojik tahribata neden olan diğer doğal afet türleri ile ilişkilidir. Ayrıca su kuşları, göçmen kuşlar ile göç yollarının izlenmesine ilişkin görevleri salgın hastalık risklerinin azaltılması konusunda önem arz etmektedir. Genel Müdürlüğünün görevleri afet yönetiminde özellikle risk azaltma ve iyileştirme aşamalarına katkı sağlar niteliktedir.

Ülkemizde meteorolojik karakterli doğal afetler can ve mal kayıplarına yol açmaktadır. Bunlardan sel afeti, %30’luk oranla, ülkemizde en fazla gözlenen afetlerin başında gelmektedir. Türkiye’de her yıl ortalama 200 civarında sel, taşkın afeti yaşanmakta, bu afetler sonucunda yılda ortalama 100 milyon dolar maddi kayıp meydana gelmektedir.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde afet politikalarının ve yönetiminin bilimsel yöntemlerle ele alınışı ancak 20. yüzyılın başında olmuştur. Örneğin Hoernes’un, 1902-1904 yılları arasında Selanik bölgesini etkileyen depremlerle ilgili yazısında çok yüksek nüfuslu bir bölgede büyük depremlerin yol açtığı sorunlar ve uygulanan politikalar, son derece modern bir anlayışla ele alınmıştır.

22 Ağustos 1509 tarihinde meydana gelen deprem, büyük artçılara neden olarak ‘küçük kıyamet (kıyamet-i suğra)’ olarak adlandırılmış, 109 camii ve 1070 ev tamamen yıkılmıştır. Depremden hemen sonra acil durum ilan edilerek şehir, çok kısa bir süre içinde yeniden inşa edilmiştir. 1509 Depremi sonrasında afet yönetimi kapsamında uygulanan politikalarda değişim gözlemlenmiş, saray, konak ve evlerin depreme dayanıklı olması için ahşaptan yapılması zorunluluğu getirilmiştir.

1882 yılında yürürlüğe giren Ebniye Kanunu ile belediye teşkilatı olan yerlerde binalarla birlikte alt yapı ve yolların düzenlenmesi de belirli kurallara bağlanmıştır. 19.yy’da İmparatorluk döneminde yapılan ilk planlar bütüncül kent planı yerine daha çok afetlerden zarar gören ve özellikle yangınlarla yıkılan harap olan bölgelerin imarı ve mübadele ile gelen göçmenlerin iskânı için yeni yerleşim alanlarının oluşturulması şeklindedir. Uygulanan konut ve afet politikaları da bu süreçte zarar gören yerlerin yeniden inşası ve güçlendirilmesi üzerinedir.

Ülkeler düzeyinde afet öncesi, sırası ve sonrasına dönük iyileştirme çabaları ve uygulamalarında sosyal, ekonomik ve çevresel öncelikler, kapasite ve kaynaklar başta olmak üzere farklılıklar ve belirli sınırlamalar söz konusudur. Bununla birlikte, afetlerin tür, sayı ve etkilerindeki artış, yerel, ulusal ve uluslararası düzeylerde afet yönetiminde işbirliklerine dayalı, daha etkili ve kalıcı adımların atılmasına yönelik gayretleri gündeme getirmektedir. 2017 yılı itibarıyla 193 üye devletin temsil edildiği, dünyanın en büyük ve etkili uluslararası platformu olan Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere, afet yönetiminin tüm süreç ve uygulamalarında uluslararası işbirliklerinin ve ortaklıkların oluşturulması, var olanların geliştirilmesi ve güçlendirilmesi yönünde girişimler yaygınlaşmaktadır.Doğru cevap B'dir.

Hyogo Çerçeve Eylem Planı’nda üç stratejik hedefin yanı sıra öncelikli beş eylem alanı ve alt eylemler ile afete dayanıklılığı geliştirme yönünde uluslararası, ulusal ve yerel düzeylerde yol gösterici ilkeler ve uygulama esasları yer almaktadır. Planda belirlenen Eylem Öncelikleri (Priorities for Action) şöyle sıralanmaktadır: 1. Afet risk azaltmanın uygulama için kuvvetli bir kurumsal temele sahip ulusal ve yerel öncelik olmasının sağlanması, 2. Afet risklerinin belirlenmesi, değerlendirilmesi, izlenmesi ve erken uyarının geliştirilmesi, 3. Her düzeyde güvenlik ve dayanıklılık kültürü oluşturmak için bilgi, yenilik (inovasyon) ve eğitimden yararlanılması, 4. Temel risk faktörlerinin azaltılması, 5. Her düzeyde etkili müdahale için afete hazırlığın güçlendirilmesi.Doğru cevap E'dir.

Afet Risk Azaltma için Sendai Çerçevesi varılmak istenen sonucu şu şekilde özetlemektedir: “Afet riskini ve bireylerin, işletmelerin, toplulukların ve ülkelerin afet nedeniyle can kayıplarını, geçim kaynağı kayıplarını, sağlık ile ilgili ve ekonomik, fiziksel, sosyal, kültürel ve çevresel varlık kayıplarını önemli ölçüde azaltmak.” Beklenen sonucuna ulaşma yönünde tüm ülkeler tarafından uygulanmak üzere dört eylem önceliği ve yedi stratejik hedef belirlenmiştir.Doğru cevap C'dir.

İklim değişikliği araştırmaları konusunda öncü bir adım olarak ozon tabakasının incelmesi konusu ilk kez 1976 yılında Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UN Environment Programme-UNEP) Yönetim Konseyi’nde tartışılmıştır. Doğru cevap E'dir.