AFET YÖNETİMİ I - Deneme Sınavı - 8

Afet sonrası yapılan iyileştirme çalışmalarının ana amacı afete uğrayan bölgenin,
afet öncesinden daha iyi hale gelmesini sağlamaktır.

Afet sonrası
yeniden yapım aşamasında barınmaya ilişkin yaşanan
sorunlar şu şekilde listelenmiştir:
a. Yönetsel ve Yasal Sorunlar
• Önceden hazırlıklı olunmaması
• Organizasyon eksikliği
• Ulaşım sorunu, yapı ürünü malzeme taşınmasında zorluklar
• Kalıcı konut arazilerinin bulunma zorluğu
• Kredi – kaynak bulma aşamasında zaman kaybı
• İnşaat ihalelerinin gecikmesi
• Yapılacak konutların büyüklüğündeki anlaşmazlık
• Yapılacak konutların sayısındaki anlaşmazlık

• Hak sahiplerini belirleme sorunu, bundan
kaynaklanan gecikmeler
• Kiracı afetzedelerin durumundaki belirsizlik
b. Yer Seçimi, Yerleşim Sorunları
• Afet konutlarını inşa edecek kamu arazisi bulma / kamulaştırma sorunları
• İmar planlarının bölgenin özelliklerini taşımaması
• Yer seçimi ve iyileştirme planı kararı verilirken tüm kentin dikkate alınmaması,
yerleşimlerin kentsel yaşama eklenememe sorunu
• Yer seçimi ve yerleşim kararlarının bilimsel yaklaşım ürünü olmaması
• Eski yerleşimlerin analizedilmemiş olması
c. Birimlerin Tasarım ve Fiziksel Sorunları
• Eski konut tiplerinin analiz edilmemiş olması
• Tasarım için kısıtlı zaman ayrılması ve tasarımsal sorunlar
• Yapım sistemi seçimi sorunu
• Uygulama ve işçilik sorunları
• Yerel beceri ve yapı ürünü dışlanmasından kaynaklanan kullanım maliyeti sorunları
d. Alt Yapı Sorunları
• Temel altyapı yetersizliği, aydınlatma, şebeke suyu, kanalizasyon, su baskınları, ulaşım vb. sorunlar
e. Sosyo-Psikolojik Sorunlar
• Sosyal-kültürel, ticari yaşamın düşünülmemiş olması
• Afetzedeleri etkin kılacak bir sistemin düşünülmemiş olması
f. Maliyet Sorunları
• Uluslararası kredilerle kaynak çözümlerine gidilmesi
• Ulaşım, taşınma maliyetleri
• Kullanım maliyeti
• Ulaşım, sağlık, eğitim ve sosyal hizmetlere ödenek ayrılmaması
g. Sürdürülebilir Olmama Sorunu
• Yer seçimi ve yerleşim sorunları
• Tasarım sorunları
• Uygulama ve işçilik sorunları
• Altyapı sorunları
• Sosyo-psikolojik sorunlar
• Kullanım maliyeti

Burada bahsi geçen “sürdürülebilirlik”, afete uğramış yerleşim birimlerine, afet sonrası iyileştirme yapmak ya da hayat standartlarını, güvenliği, ekonomik fırsatları ya da çevresel kaliteyi geliştirmek arasında yapabileceklerin bir çerçevesini sunan kapsamlı bir kavramdır.

İyileştirme Çalışmalarını Kolaylaştırabilecek Unsurlar
Afet risklerinden uzaklaşma yaklaşımını genel bir afet sonrası eyleme dönüştüren anahtar özellikler ve araçlar, liderlik, vizyon, siyasi irade, kurallar, kanunlar, teşvikler ve kaynaklardır. Aşağıda, eğer mevcutlarsa, iyileştirme aşamasını kolaylaştırabilecek bazı unsurlar sıralanmıştır:
1. Paydaş algısı: Olası bir karar tarafından etkilenebilecek kişilerin, kurum ve kuruluşlar ile organizasyonların belirlenmesi ve sonrada karar verme mekanizmasının içine dâhil edilmesi gerekir.
2. Siyasi irade: Olayları analiz eden, alternatifleri hesaba katan ve uzun vadede sonuçlarını verecek kamu yararını kısa vadeli çıkarlar üstünde tutacak iradedir. Zor kararları verecek, genel bakış açısını yönlendirecek, işi bitirecek, olumsuzluklara göğüs gerebilecek, vizyon sahibi iradedir.
3. Otorite: Toplumun ihtiyaçlarını gidermek için uygun araçları, inanılır ve güvenilir olarak kullanma becerisidir. Bir toplumda, özellikle afet sonrası değişiklikler yapmak zor
ve tartışmalı olabilir. Halkı, kamuoyunu, ilgilileri ikna edici, inandırıcı, sağlam duruşu
olan, vizyon sahibi, ileri görüşlü, koordinasyon ve denetim yapmayı becerebilen, kişi ve kurum otoritesine ihtiyaç vardır.
4. Finansman: İyileştirmenin seviyesini ve alınacak kararları mevcut bütçeler belirler. Bütçe mevcutsa daha esnek kararların alınabilmesi olasıdır.
5. Öncelik: Öncelikleri belirlemek, faydalı sonuçları maksimize edebilmek için yapılacak
iş ve işlemleri belli bir sıraya sokma işidir. Afetten daha fazla zarar görenleri, mesela
ailesinden ya da köyünden yakınlarını kaybedenleri, daha az zarar görenlere göre öncelikli kılmak doğaldır.
6. Vizyon: Gitmek istediğiniz yeri bilmiyorsanız hiç bir yere ulaşamazsınız. Gelecekte “olmak” istediği yeri belirleyebilen bir toplum, kurum, siyasi irade vb. afet iyileştirmesini, afet öncesi zarar görebilirliği azaltmak ve genel yaşam standartlarını yükseltmek, sürdürülebilirliği sağlamak için kullanabilir. İyileştirmenin tam anlamıyla başarılı olabilmesi için, gerek kurumsal gerekse özellikle karar vericilerde bireysel vizyon şarttır.

Eylem planı hazırlama: Yapılacak iş ve işlemlerin, kimler tarafından hangi aşamada yapılacağı, bürokratik, idari vb. sıkıntıların nasıl aşılacağı ve zamanları ile ilgili bir eylem
planı hazırlanmalıdır.

İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Açıklamalı Afet Yönetimi Terimler Sözlüğünde afet “Toplumun tamamı veya belli kesimleri için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan, etkilenen toplumun baş etme kapasitesinin yeterli olmadığı doğa, teknoloji veya insan kaynaklı olay” olarak tanımlanmaktadır.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

Afetlere zamanında, hızlı ve etkili olarak müdahale edebilmek için afet öncesinde yapılması gereken planlama, eğitim, tatbikat, erken uyarı sistemlerinin kurulması, acil yardım malzeme stokları, halkın bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi gibi faaliyetlerin sürekli ve sürdürülebilir olarak yürütüldüğü süreç hazırlık olarak adlandırılır.Doğru cevap ''C'' şıkkıdır.

Afete tepki gösterecek ilk grup afet bölgesinde yaşayan halk olacaktır.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS); yeryüzüne ait her türlü verinin, mekân ile ilişkileri kurularak bilgisayar ortamına aktarılması ve bu verilerin kullanılan özel programlar vasıtasıyla depolanması, sınıflandırılması, birbirleri ile karşılaştırılması, analiz edilmesi, güncellenmesi ve istenilen şekilde harita, grafik ve tablo olarak görsel hale getirilmesi işlemlerini kapsamaktadır.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.

Sosyal yaşamı, yerleşim ve yaşam alanlarını alt üst edecek herhangi bir afet olayı olmadan önce olası can ve mal kayıplarına karşı korunma ve afetin olumsuz etkilerini en az seviyede tutabilmek amacıyla çeşitli önlemler almak gerekmektedir. Bu önlemlerin tümü afet yönetimi sürecinin ilk aşaması olan “afet öncesi” safhasını oluşturmaktadır.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.

-ACİL DURUM HİZMET GRUPLARI

-ÖN İYİLEŞTİRME HİZMET GRUPLAR

Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

9 Temmuz 2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 703 numaralı Kanun Hükmünde Kararnameye göre 5902 sayılı kanunda bazı değişiklikler yapılmıştır. Buna göre Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu ve Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu kaldırılmıştır.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.

Hayatın her alanında, afet öncesi ya da sonrası ayrımı yapılmaksızın afete yönelik tüm süreçlerde afet risklerinin önlenmesi ve azaltılmasına önem verilmesi anlayışıyla hazırlanan Türkiye Afet Yönetimi Strateji Belgesi, ulusal strateji, plan ve eylemler için afet yönetimi ile ilgili konularda yol gösterici ve bağlayıcı bir nitelik göstermektedir.Doğru cevap ''C'' şıkkıdır.

Deprem anında en doğru davranış ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketidir.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

Deprem sonrası ilk 72 saatte, yardım ekipleri ulaşana kadar acil ihtiyaçlarınızı ve değerli evraklarınızı saklayacağınız bir afet çantası hayat kurtarabilir.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.

İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Açıklamalı Afet Yönetimi Terimler Sözlüğünde afet “Toplumun tamamı veya belli kesimleri için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan, etkilenen toplumun baş etme kapasitesinin
yeterli olmadığı doğa, teknoloji veya insan kaynaklı olay” olarak tanımlanmakta ve afetin olayın kendisi değil, doğurduğu sonuç olduğuna vurgu yapılmaktadır.

Herhangi bir afetten sonra kalıcı iskân ve normal yaşama geçiş ile ilgili uzun süreli çalışmaların yürütülmesi gerekir. Bu önlemler afet yönetiminin afet sonrası safhasını oluşturmakta ve iyileştirme aşamasında ele alınmaktadır. İyileştirme aşaması, genel olarak afetten etkilenen toplulukların yaralarının sarıldığı, topluluklar için daha güvenli ve gelişmiş yeni bir yaşam çevresinin oluşturulması faaliyetlerini içerir. Afetten sonra temel hizmetlerin hızlı bir şekilde tekrar başlayabilmesi için iyi bir hazırlık sürecine ihtiyaç vardır.

Afete hazırlık, sadece afet yönetiminden sorumlu kurum ve uzmanlar ile acil durum müdahale görevlilerinin bir çalışması değildir. Yerel gönüllüler, vatandaşlar, Sivil Toplum Kuruluşları (STK) ve işletmeler, büyük acil durumlar ve afetler öncesi, sırasında ve sonrasında aktif ve önemli role sahiptirler. Afete tepki gösterecek ilk grup afet bölgesinde yaşayan halk olacaktır. Halk arama kurtarma faaliyetleri başta olmak üzere kriz anında birçok görev ve sorumluluk üstlenecektir. Bu nedenle, daha önce belirtildiği gibi, topluma dayalı afete hazırlık çalışmalarının yürütülmesi ve desteklenmesi gerekmektedir. Bunun sağlanabilmesi için toplumun her kesiminin hazırlık önlemleri, temel kurtarma teknikleri ve ilk yardım konularında eğitilmesi gerekmektedir.

Demirci ve Karakuyu (2004) Coğrafi Bilgi Sistemlerini (CBS) afetlerle ilgili çalışmalarda ve afet yönetiminde kullanılabilecek önemli sistemlerden biri olarak ifade etmektedirler. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS); yeryüzüne ait her türlü verinin, mekân ile ilişkileri kurularak bilgisayar ortamına aktarılması ve bu verilerin kullanılan özel programlar vasıtasıyla depolanması, sınıflandırılması, birbirleri ile karşılaştırılması, analiz edilmesi, güncellenmesi ve istenilen şekilde harita, grafik ve tablo olarak görsel hale getirilmesi işlemlerini kapsamaktadır. Bu hali ile CBS, sadece çeşitli verilerin bilgisayar ortamına aktarılması ve saklanması değildir. CBS’yi diğer veri tabanı sistemlerinden ayıran en önemli özelliği, tüm verileri yeryüzündeki ait oldukları mekâna bağlı olarak depolaması ve bunlar arasında çok çeşitli mekânsal ilişkilendirmeler, yani çeşitli analizler yapılabilmesine imkân tanımasıdır. Etkin veri paylaşım aracı olması, kolay ve hızlı veri analizi yapabilmesi, güncellenebilmesi, gibi özelliklerinden dolayı da afet yönetim sistemine büyük avantajlar sağlamaktadır.

Hazırlık evresinde yapılması gereken başlıca faaliyetler şöyle özetlenebilir; • Merkezi ve il düzeyinde afet planlarının hazırlanması ve geliştirilmesi, • Planlarda görev alacak personellerin eğitimlerinin yapılması, tatbikatlarla bilgi ve becerilerinin arttırılması, • Bölgesel seviyede ihtiyaç merkezlerinin belirlenerek, malzeme stoklarının yapılması, • Alarm ve erken uyarı sistemlerinin kurulması, geliştirilmesi, • Topluma yönelik faaliyetlerin (organizasyon, eğitim) yürütülmesi, • Hasar görebileceği düşünülen yapılar için onarım, güçlendirme veya kentsel dönüşüm projelerinin yürütülmesi.