AFET YÖNETİMİ I - Deneme Sınavı - 5

Afete Müdahale Planı (AMP), genel tanımla, afete zamanında, hızlı, etkili ve sonuç alıcı müdahalenin yapılabilmesi için hazırlanan; müdahale aşamaları, yönetim sistemi, yönetim ekibi, yönetim merkezi, yönetim araçları ile ilgili işleyiş, standart ve kuralları kapsayan kılavuz dokümandır. Afete müdahale çalışmalarının kamu yönetimi tarafından yeterli ve düzenli biçimde, vatandaşın her zaman ulaşabileceği şekilde paylaşılması; medya kuruluşlarının kamu yönetimi tarafından bilgilendirilmesinde yöntem ve mekanizmaların çeşitlendirilmesi ve güçlendirilmesi.

Operasyon Planları: Yerel düzeyde, uygulamaya dönük, yetki, görev, sorumluluk ve kaynak (insan gücü, ekipman, fiziki, teknik, mali kapasite) eşleştirmesine dayalı, hazırlanması ilgili kademenin sorumluluğunda olan, kısa süreli planlardır.

Analiz Süreci: HG kaynak-envanter tespiti; HG işbirliğinin düzenlenmesi; saha destek ekiplerinin ve destek kaynakların intikal planlaması; HG Dakika Sıfır (afet anı) planlaması; HG acil durum iletişim bilgilerinin tespiti; Bakanlık Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezlerinin teşkili, HG raporlama ve haberleşme usullerinin tespiti.

TAMP kapsamında, afete müdahalede yerel düzeyde koordinasyon vali tarafından, vali yardımcıları ve İl Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi (İAADYM) ile sağlanır, destek birimler olarak basın sözcüsü, hukuk sorumlusu, irtibat sorumlusu ve güvenlik sorumlusu yer alır.

Afet bölgesinde İAADYM içinde ihbar takip masası ve emniyet, jandarma, askeri birlikler, İAADM ve diğer kamu kurumları personelinden oluşan gezici ilk tespit ekipleri kurulur.

Vali ve kaymakamlar il ve ilçe sınırları içinde afet ve acil durum hizmetleri ile ilgili tedbirlerin aldırılmasından, acil yardımların gerektirdiği harcamaların yapılmasından, kamu kurum ve kuruluşlarının personelinden geçici veya sürekli olarak ekiplerin oluşturulmasından, yerel düzeydeki servislerin yönetiminden, yükümlüler ile gönüllü gerçek ve tüzel kişilerin bölgelerindeki afet ve acil durum hizmetlerine katılımlarının sağlanmasından sorumludur. Ayrıca yaralıların bakımı için gerekli acil mal ve hizmetlere ilişkin ihtiyaçların ivedilikle yerine getirilmesi için mevzuatta yer alan yetkilerini kullanır ve gerekli tedbirleri alır.

Koordinasyon Ekipleri, hizmet grubunun planladığı çalışmaların afet anında hayata geçirilmesini sağlamak üzere, Bakanlık AADYM’lerde süreci yönetmekle görevli, hizmet grubunun ana ve destek çözüm ortaklarının katılımı ile oluşturulan idari ekiplerdir.

Müdahale organizasyonunda, Afet Müdahale Planını uygulamaya koyan servis olarak tanımlanmaktadır; olay türü ve müdahale seviyesi dikkate alınarak iki alt servise ayrılmıştır: Acil müdahale kapsamında sağlanması gereken asgari hizmetleri yerine getirmeye yönelik olarak Acil Durum Hizmetleri (haberleşme, ulaşım alt yapı, güvenlik ve trafik, yangın, KBRN, arama ve kurtarma, sağlık, enerji, tahliye-yerleştirme ve planlama, nakliye hizmetlerinden oluşmaktadır),  Acil müdahale çalışmalarının ardından, aynı zamanda uzun dönem iyileştirme çalışmalarına da zemin oluşturacak şekilde, iyileştirme çalışmalarının ilk adımını oluşturan Ön İyileştirme Hizmetleri (barınma, beslenme, defin, alt yapı, hasar tespit, gıda tarım ve hayvancılık, psikososyal destek, enkaz kaldırma hizmetler).

Geçici barınma programlarında yer alan destek yöntemlerine şu örnekler verilebilir:
İşgücü Desteği: Kendine yetebilme teşvikleri, sosyal yardımlaşma, ilave işgücü temini vb.
Malzeme Desteği: Genel ihtiyaç malzemeleri (gıda ve gıda dışı), barınak yapım-tesisat malzeme ve araçları, su-tuvalet-hijyen malzemeleri vb.

Çeşitli Destek: Nakit yardım, gıda kuponu, nakliye-taşıma, sigorta- teminat, pazar geliştirme-tedarik vb.

Bilgilendirme-Danışmanlık Desteği: Yerel bilgi merkezleri, idari-yasal danışmanlık, altyapı-yerleşim planlama, çevre ve kaynak yönetimi.
Kalite Denetimi Desteği: Teknik uzmanlık ve gözetim, kapasite geliştirme uygulamaları

İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Açıklamalı Afet Yönetimi Terimler Sözlüğünde “Toplumun tamamı veya belli kesimleri için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan, etkilenen toplumun baş etme kapasitesinin yeterli olmadığı doğa, teknoloji veya insan kaynaklı olay” afet olarak tanımlanmaktadır.

TAMP, ülkemizde yaşanabilecek her tür ve ölçekte, afet ve acil durumlara müdahalede görev alacak, bakanlık, kurum ve kuruluşlar, özel kuruluşlar, STK’lar ve gerçek kişileri kapsar.

Planın temel prensipleri hazırlık, müdahale ve ön iyileştirme aşamalarını kapsaması, her ölçekteki tehlikeleri kapsaması, tüm ana ve destek çözüm ortaklarının rol ve sorumluluklarını içermesi, ulusal, bölgesel ve yerel afet müdahale kapasitesini anında harekete geçirmeyi esas almasıdır.

TAMP ulusal, bölgesel ve yerel afet müdahale kapasitesini anında harekete geçirmeyi esas alır.

Yapılacak hizmetlerle ilgili olarak afet öncesi, sırası ve sonrasında yapılacak görev ve çalışmaların belirlenmesi, organizasyon sürecinde yer alır.

Afet ve acil durumlarda söz konusu hizmetin (örneğin defin hizmetleri) yapılabilmesi için afet bölgesine merkezden ve tüm illerden ulaştırılacak personel, araç, gereç, malzeme, alet, ekipmanın (örneğin; cenaze nakil aracı, tabut, ceset torbası vb.) belirlenmesi analiz sürecinde gerçekleşir.

Hizmet gruplarının personel, haberleşme, mesaj, bilgi aktarımı, raporlara ve envanterlere ulaşımı sağlayacak ortak bilgi işlem portalı hazırlanması, vb. entegrasyon sürecinde yer alır.

Analiz sürecini kapasite geliştirme süreci takip eder.

Masa başı ve saha tatbikatlarının yapılması entegrasyon sürecinde gerçekleşir.

Haberleşme Hizmet Grubu Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Ulusal Afet Müdahale Organizasyonunun Acil Durum ve Hizmet grupları arasında yer alır.