AFET YÖNETİMİ I - Deneme Sınavı - 19

Zarar azaltma çalışmalarına örnek olarak aşağıdaki çalışmalar gösterilebilir:

Riskli binaların tespiti ve riskli olanların yıkılması veya güçlendirilmesi

Kullanımdan ve kullanıcıdan kaynaklı yapıya yönelik bir takım müdahaleler ileride yapı için afetler karşısında güvenlik sorunları ortaya çıkarabilecektir. Örneğin, kat ilave edilmesi, taşıyıcı sisteme ait elemanların yıktırılması ya da hasara uğratılması (kolon, kiriş, döşeme vb.), yapıya büyük miktarlarda ek ağırlık konulması (makina ve parçaları gibi) ve bu ağırlıkların yaratacağı çeşitli etkiler (titreşim vibrasyon vb.), yapısal olmayan ilave yapı elemanlarının konulması (baca, kalkan duvar, çatı katı ve yapı içinde bölücü duvarlar vb.), hem kullanıcılar hem de diğer insanlar için afet sırasında tehlike oluşturabilecek sonradan getirilmiş ve izinsiz kullanımlar (yanıcı, parlayıcı, patlayıcı ve kimyasal malzeme üretimi gibi) ve benzerleri yapı kullanım sürecinde ortaya çıkan ve hem doğal hem de insan kaynaklı olaylarda afet tehlike ve riskleri oluşturan durumlar ortaya çıkarabilmekte, ikincil etkiler veya afetlerin ortaya çıkmasına neden olabilmektedirler.

Afet yönetimi kavramında; kayıp ve zararların azaltılması, hazırlık, tahmin ve erken uyarı, afetlerin etkilerini anlamak ve haritalamak gibi afet öncesi korunmaya yönelik çalışmalar “Risk Yönetimi kapsamındadır. Doğru cevap B'dir.

Etki analizi, müdahale, iyileştirme, yeniden yapılanma gibi afet sonrası çalışmalar “Kriz Yönetimi” kapsamında yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Afet etüt raporu; "afet etütleri sonucuna göre gerektiğinde alınabilecek önlemleri, afete maruz bölge sınırlarını, haritaları ve afetzede listelerini içeren teknik rapor" şeklinde tanımlanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Hasar tespit çalışmaları sonucu, arazinin tehlikeli durumuna bağlı olarak ve binaların gördüğü hasar bakımından yıktırılması ve boşaltılması gerekenler hakkında, o il ve ilçenin en büyük mülki amirine ayrı bir rapor verilir. Bu makamlarca böyle binalar derhal boşaltılır ve yıktırılır. Doğru cevap A'dır.

Devlet tarafından afetzedelerin hak sahibi olup olmadıklarının belirlenmesi, hak sahiplerine geçici ve kalıcı barınma sağlanması (kalıcı afet konutlarının ve işyerlerinin üretilmesi ve hak sahiplerine teslim edilmesi), evini yapana yardım, konut kiralama, onarım–tamir, ölüm ve sakatlık yardımları gibi hususlar "yardımlar ve hak edişler" başlığı altında tanımlanabilir. Ülkemizde sözü edilen yardımların bütün maliyeti, merkezi yönetimce (AFAD) karşılanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Hak sahibi kabul edilen afetzedelerin yerleşme yerlerinin belirlenerek daimi iskânlarının sağlanması amacıyla bu yerlere ait “Yer Seçimi Raporu” hazırlanır. Bu rapor; yeni yerleşim yerine ait, mekânsal, jeomorfolojik, jeolojik, hidrojeolojik, imar ve mülkiyet durumu vb. bilgileri içeren, yer seçimi yapılan alanları doğal afet tehlikeleri, imar kanunu ve ilgili mevzuatlar açısından değerlendiren, yer seçim gerekçelerini belirten ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerini içerecek şekilde hazırlanır. Yer seçimi çalışmaları, disiplinler arası çalışmalardır. Yer seçimi raporu; “İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü” nde görevli, jeoloji, jeofizik, harita ve inşaat mühendisleri, mimar ile şehir ve bölge plancısı tarafından hazırlanır ve imza altına alınır. Doğru cevap C'dir.

Büyük miktarda can ve mal kayıplarına yol açan 1999 Marmara depremlerinden sonra alınan birçok önlemden biri olan zorunlu deprem sigortası, Dünya Bankasının desteği ve teşviki ile kurulmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yönetsel ve yasal sorunlar;

Önceden hazırlıklı olunmaması,

Organizasyon eksikliği,

Ulaşım sorunu, yapı ürünü malzeme taşınmasında zorluklar,

Kalıcı konut arazilerinin bulunma zorluğu,

Kredi–kaynak bulma aşamasında zaman kaybı,

İnşaat ihalelerinin gecikmesi,

Yapılacak konutların büyüklüğündeki anlaşmazlık ve

Yapılacak konutların sayısındaki anlaşmazlık olarak soralanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yer seçimi ve yerleşim sorunları;

Birimlerin tasarım ve fiziksel sorunları;

Belirli koşullara göre tespit edilmiş makul primlerin ödenmesiyle ülkemiz için büyük bir tehlike olan ve en yıkıcı doğal afetimiz kabul edilen deprem için konutların zorunlu olarak sigortalanması sistemi 17 Ağustos 1999 depremi sonrasında getirilmiş bir zarar azaltma aracıdır. Doğru cevap C'dir.

Salgın hastalık, savaş ve göç gibi durumlarda afet oluşma tehlikesini engellemek mümkündür. Doğru cevap B'dir.

Yerel yönetimler, sorumluluğundaki bölge ve toplumun güvenliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere riskleri belirlerler, bunlara göre yerel strateji ve planlar geliştirerek afet yönetimine ilişkin tüm süreçlerde aktif rol alırlar. Doğru cevap B'dir.

Zarar Görebilirlik: İnsanların ve yaşam çevrelerinin maruz kaldıkları tehlikeyle baş edebilme kapasitesinin yeterli olmaması; fiziksel, sosyal, ekonomik, çevresel kayıp ve zarara uğrayabilecekleri korunmasızlık durumudur.

Afete müdahalede temel amaç, afet bölgesinde mümkün olan en fazla sayıdaki insanın hayatının kurtarılması, sağlığının korunması, kayıpların en düşük düzeyde kalmasını sağlamak ve hayatı olağan akışına mümkün olan en kısa sürede, öncekinden daha iyi ve daha güvenli biçimde kavuşturmak için tüm sektörlerde ve yerel özelliklere uygun olarak gerekli çalışmaların yapılmasıdır.

Afete müdahalenin süresi afetin türüne, büyüklüğüne, ülkenin ve yerleşimin afete hazırlık durumuna, afetten etkilenen nüfusun zarar görebilirlik düzeyine, etkili müdahale için gereken kaynakların yerel olarak varlığı ya da hızlı erişilebilecek durumda olmasına bağlı olarak farklılık gösterecektir.

Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu üye kuruluşları (IFRC)

Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) olay türü ve ölçeğine göre gereken destek bakımından dört müdahale seviyesi tanımlamaktadır:

1) Yerel imkanların yeterli olduğu,

2) Bölgesel (destek iller) takviye gereken,

3) Ulusal destek gereken,

4) Uluslararası destek gereken durumlar.