AFET YÖNETİMİ I - Deneme Sınavı - 17

A şıkkında verilen " Hizmet grubu sorumlusunun hizmete ilişkin taleplerini yerine getirmek. " tanımlı görev TAMP çerçevesinde Destek Çözüm Ortaklarının görevleri arasındadır. Diğer şıklarda verilen görev tanımları ise Ana Çözüm Ortaklarının görevleri arasındadır. Buna göre doğru cevap A'dır.

Tüm maddelerde verilen bilgilerin hepsi doğrudur. Buna göre doğru cevap E'dir.

Barınma HG, ön iyileştirme hizmet grupları arasındadır. Diğer şıklarda verilen hizmet grupları ise acil durum hizmet grupları arasındadır. Doğru cevap C'dir.

B şıkkında verilen Arama ve Kurtarma HG acil durum hizmet grupları arasındadır. Diğer şıklarda verilen hizmet grupları ise ön iyileştirme hizmet grupları arasındadır. Doğru cevap B'dir.

E şıkkında verilen Zarar Tespit HG, Finans ve İdari İşler Servisi bünyesinde bulunan bir hizmet grubudur. Diğer şıklarda verilen hizmet grupları ise Lojistik ve Bakım Servisinin bünyesindedir. Buna göre doğru cevap E'dir.

Müdahale ile zarar azaltmanın bir arada değerlendirildiği yaklaşımın bir örneği de 1755 Lizbon Depremidir. Atlantik Okyanusu kıyısındaki Lizbon’da can kaybının 60.000 ile 100.000 kişi arasında olduğu tahmin edilen, 8.5-9 büyüklüğündeki depremi, tsunami ve yangınlar izlemiştir.

Depremin sonrasında kentte, mimar-mühendis ekipleri oluşturularak yapısal güvenlik, halk sağlığı ve kent estetiğini temel alan yeniden inşa planları hazırlanmıştır. 1755 Lizbon Depremi aynı zamanda afete müdahalede koordine çalışmanın ilk örneklerindendir; asker ve sivil kurumların işbirliğiyle, acil barındırma, beslenme, koruyucu sağlık, güvenlik önlemlerinin alınması, söylentinin ve karaborsanın engellenmesi, özel mali kaynak tahsisi, uluslararası yardım sağlanması başta olmak üzere etkili bir müdahale gerçekleştirilmiştir. Afete müdahale 1800’lü yıllarda, askeri birimlerce yapılan uygulamaların yanı sıra afet sonrası acil yardım için yerel örgütlenmelerin ve uluslararası Kızılhaç-Kızılay hareketinin gelişmesiyle kalıcı desteklere sahip olmaya başlamıştır. Doğru cevap A'dır.

Afete Müdahale Planı (AMP), genel tanımla, afete zamanında, hızlı, etkili ve sonuç alıcı müdahalenin yapılabilmesi için hazırlanan; müdahale aşamaları, yönetim sistemi, yönetim ekibi, yönetim merkezi, yönetim araçları ile ilgili işleyiş, standart ve kuralları kapsayan kılavuz dokümandır.

Operasyon Planları: Yerel düzeyde, uygulamaya dönük, yetki, görev, sorumluluk ve kaynak (insan gücü, ekipman, fiziki, teknik, mali kapasite) eşleştirmesine dayalı, hazırlanması ilgili kademenin sorumluluğunda olan, kısa süreli planlardır.

Afete müdahale planlamasının temel yaklaşım ve kurallarını belirlemek, afet ve acil durumlara ilişkin müdahale çalışmalarında görev alacak ana hizmet ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları tanımlamak amacıyla Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) hazırlanmış ve uygulamaya girmiştir (Resmi Gazete 03.01.2014/28871).

Entegrasyon Süreci: Tüm HG planlarınınbütünleştirilmesi; ulusal düzey HG sorumlusu Bakanlığın yerel teşkilatı tarafından hazırlanacak operasyonel planların İl Afet Müdahale Planlarına entegrasyonu; ihtiyaç duyulan mevzuat değişikliği için çalışma yapılması; HG personel, haberleşme, mesaj, bilgi aktarımı, raporlara ve envanterlere erişim sağlayacak ortak bilgi işlem portalının hazırlanması; planlarla ilgili eğitim, masa başı ve saha tatbikatlarının yapılması.

Plan hazırlama süreçlerinin içeriği şu şekilde açıklanmaktadır:

Organizasyon Süreci: HG oluşturulması; afet öncesi, sırası ve sonrası görev ve çalışmaların belirlenmesi için süreç analizi yapılması; süreç analizine uygun olarak iş bölümü yapılması; çalışmaların niteliğine göre HG ekiplerinin oluşturulması.

Analiz Süreci: HG kaynak-envanter tespiti; HG işbirliğinin düzenlenmesi; saha destek ekiplerinin ve destek kaynakların intikal planlaması; HG Dakika Sıfır (afet anı) planlaması; HG acil durumiletişim bilgilerinin tespiti; Bakanlık Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezlerinin teşkili, HG raporlama ve haberleşme usullerinin tespiti.

Kapasite Geliştirme Süreci: Senaryo çalışması; senaryo sonuçlarına göre kapasite geliştirme kararlarının alınması; kapasite artırımı için finansman temini; organizasyon ve analiz süreçleri sonrası planların kağıda dökülmesi.

Entegrasyon Süreci: Tüm HG planlarınınbütünleştirilmesi; ulusal düzey HG sorum- lusu Bakanlığın yerel teşkilatı tarafından hazırlanacak operasyonel planların İl Afet Müdahale Planlarına entegrasyonu; ihtiyaç duyulan mevzuat değişikliği için çalışma yapılması; HG personel, haberleşme, mesaj, bilgi aktarımı, raporlara ve envanterlere erişim sağlayacak ortak bilgi işlem porta- lının hazırlanması; planlarla ilgili eğitim, masa başı ve saha tatbikatlarının yapılması.

Afete müdahalede koordinasyonun temel bileşenleri entegre (bütünleştirilmiş) iletişim, etkili bilgi yönetimi ve kapsamlı kaynak yönetimidir.

Afete müdahalede koordinasyonu kolaylaştırıcı başlıca faaliyetler ise şöyledir:

Kuruluşlar arasında karşılıklı beklentilerin,hedeflerin ve yardımlaşma ortak paydasının tam ve doğru olarak anlaşılması için iletişimin geliştirilmesi ve gerekli mekanizmaların oluşturulması,

Koordinasyonda yer alacak kuruluşlarınkatkısının nitelik ve nicelik olarak tanımlanması,

Kurum içi işleyişlerin, onay mekanizmalarıve personel görevlendirmenin koordinasyonda süreçleri yavaşlatmayacak, sürekliliği aksatmayacak şekilde yapılması,

Koordinasyonda yer alan farklı kuruluşların özellikle kilit konumda görevli yönetici ve elemanlarıarasında kişisel tanışıklığın ve karşılıklı güvenin önceden geliştirilmesi,

Koordinasyonun sağlayacağı fonların ortak kullanım çerçevesinde güvence altına alınması; ortak hizmet ve faaliyetlerin mümkün olduğunca standartlaştırılması,

Karar verme süreçlerinin yerel düzeyde ve yerel katılımcılar da dahil edilerek gerçekleştirilmesi,

Katılımcı kişi ve kuruluşların koordinasyon bilgi ve tecrübesinin geliştirilmesi, etkili yönetim becerilerinin geliştirilmesi; liderlik vasıfları, sosyal ve organizasyon yönleri güçlü kişi ve ekiplerin koordinasyona dahil edilmesi.

TAMP kapsamında ulusal düzeyde koordinasyon birimleri olarak, Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu- AADYK (Bakanlar), Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu-AADKK (Müsteşarlar), İçişleri BakanlığıAfet ve Acil Durum Yönetim Merkezi-AADYM, Bakanlık AADYM’ler ve İl AADYM’ler görev yaparlar.9 Temmuz 2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 703 numaralı Kanun Hükmünde Kararnameye göre 5902 sayılı kanunda bazı değişiklikler yapılmıştır. Buna göre Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu ve Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu kaldırılmıştır.

Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği (Resmi Gazete 18.12.2013/28855) uya- rınca, illerde afet ve acil durumların yönetiminden valiler sorumludur. Valiler, illerde ve gerek duyulan ilçelerde afete müdahaleyi yönetmek üzere, Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi (AADYM) kurmak ve 7 gün 24 saat esasına göre çalıştırılmasını sağlamaktan sorumludur.

Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği (Resmi Gazete 18.12.2013/28855) uyarınca, illerde afet ve acil durumların yönetiminden valiler sorumludur. Valiler, illerde ve gerek duyulan ilçelerde afete müdahaleyi yönetmek üzere, Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi (AADYM) kurmak ve 7 gün 24 saat esasına göre çalıştırılmasını sağlamaktan sorumludur.

Ülkemizde 1999 Marmara (17 Ağustos) ve Düzce-Kaynaşlı (12 Kasım) depremleri, afet yönetimine yaklaşım ve uygulamanın değişim ve dönüşümü bakımından dönüm noktasını oluşturmuş; afetin öncesi, sırası ve sonrasıyla bütünlük içerisinde ve sistemli olarak ele alınması gereği ortaya çıkmıştır. Afet yönetimine bu entegre yaklaşım, başlangıçta, afet öncesi için “risk yönetimi”, afet sonrası için “kriz yönetimi” olarak adlandırılan, döngüsel aşamalarla tanımlanmıştır. Süreç içerisinde, afet tehlikeleri karşısında toplumun her zaman hazırlıklı, yerleşimlerin güvenli, ülkenin fiziksel altyapı, sosyal, ekonomik ve çevresel olarak dayanıklı olmasını sağlamayı hedefleyen afet risk önleme ve azaltma yaklaşımı gündeme gelmiştir. Doğru cevap A'dır.

Müdahale, genel olarak, afetin hemen ardından, mümkün olan en kısa sürede hayat kurtarmak, yaralıların tedavisini sağlamak, afetten doğrudan etkilenen nüfusun sağlık ve güvenlik başta olmak üzere, beslenme, barınma, haberleşme, ulaşım, psikososyal destek ve diğer temel ihtiyaçlarını en uygun yöntemlerle karşılamak üzere gerçekleştirilen süreç ve faaliyetleri tanımlayan bir kavramdır. Doğru cevap E'dir.

Afete müdahalenin süresi afetin türüne, büyüklüğüne, ülkenin ve yerleşimin afete hazırlık durumuna, afetten etkilenen nüfusun zarar görebilirlik düzeyine, etkili müdahale için gereken kaynakların yerel olarak varlığı ya da hızlı erişilebilecek durumda olmasına bağlı olarak farklılık gösterecektir. Afetten etkilenen nüfusun hayatta kalabilmesi ve varlığını sürdürebilmesi için gereken öncelikli adımların ve önlemlerin gerçekleştirildiği acil müdahale (acil yardım, insani yardım) aşamasından sonra, erken (ön) iyileştirme aşaması günlük hayatın afet öncesindeki olağan akışı olmasa da, yeni koşullarda normalleşmesine, istikrar kazanmasına yardımcı bir geçiş dönemini oluşturmaktadır. Bu geçiş döneminde, bir yandan acil temel ihtiyaçlar karşılanırken ve ön iyileştirme önlemleri gerçekleştirilirken, aynı zamanda orta ve uzun dönemde gerçekleştirilecek, kalıcı, sürdürülebilir, kalkınmayı destekleyen iyileştirme uygulamaları için de başlangıç adımlarının oluşturulması söz konusudur. Doğru cevap D'dir.

Afete müdahalede temel amaç, afet bölgesinde mümkün olan en fazla sayıdaki insanın hayatının kurtarılması, sağlığının korunması, kayıpların en düşük düzeyde kalmasını sağlamak ve hayatı olağan akışına mümkün olan en kısa sürede, öncekinden daha iyi ve daha güvenli biçimde kavuşturmak için tüm sektörlerde ve yerel özelliklere uygun olarak gerekli çalışmaların yapılmasıdır. Afete müdahale amacının gerçekleştirilmesi doğrultusunda öncelikli hedefler:

• İnsan hayatının kurtarılması ve korunması, tıbbi ve psikolojik ilk yardım sağlanması

• Tahliye, nakliye ve toplu acil beslenme ve barındırmanın sağlanması • Kayıp aile bireylerinin bulunması, ailelerin birleştirilmesi

• Afetten etkilenen nüfusun ve müdahale ile görevli kişilerin sağlıklarının korunması ve güvenliklerinin sağlanması

• Afetten etkilenen nüfusun ve müdahale ile görevli kişilerin afet ile ilgili tam bilgi sahibi olmalarının sağlanması, ikincil ve diğer afet risklerine, yapısal ve yapısal olmayan hasarlara karşı korunması

• Afetten etkilenen nüfusun temel ihtiyaçlarının zamanında, yeterli düzeyde, hiçbir biçimde ayrımcılık yapılmadan ve yardıma bağımlılık yaratılmadan karşılanması

• Özel ihtiyaç sahibi (kronik hasta, engelli, hamile, bebek, kimsesiz, sosyal güvencesi olmayan vd) afetzedelere gereken ek desteklerin süratle sağlanması

• Afet kayıplarının artmasının önlenmesi için afetin fiziksel, sosyal, ekonomik olumsuz etki ve zararlarının azaltılması, afetten etkilenen nüfusa kendine yardım konusunda bilgi ve destek sağlanması

• Onarım gereken kritik altyapıların (haberleşme, enerji, ulaştırma, sağlık ve diğer) en kısa sürede devreye sokulması; kamu hizmetlerinin daha güvenli biçimde yeniden başlatılması ve kesintisiz sürdürülmesi

• Afetten etkilenen nüfusun sosyal ilişkilerinin ve toplum dayanışmasının korunması, sosyal destek ağlarının güçlendirilmesi, psikolojik destek ve bilgilendirilmenin sağlanması

• Afetten etkilenen nüfusun yasal haklarını öğrenme ve kullanma, istek, talep ve şikayetlerini iletme konusunda görevli başvuru makam ve adresleri konusunda eksiksiz bilgilendirilmesi

• Afet ve afete müdahale çalışmalarıyla ilgili doğru bilgi ve mesajların anlaşılır ifadelerle, zamanında ve farklı iletişim olanakları kullanılarak toplum ve medya ile paylaşılması,

• Tarih ve kültür miraslarını, çevre ve çevre sağlığını koruyucu önlemlerin alınması

• Mülkiyetin korunması, mal varlıklarının kullanılabilmesine destek sağlanması

• Afet bölgesinde etki, hasar-zarar, ihtiyaç ve kaynak değerlendirmelerinin sektörler, kurum ve kuruluşlar arasında etkili koordinasyonla sürdürülmesi

• Afet bölgesinde müdahale uygulamalarının, kaynak kullanımının düzenli değerlendirilmesi, eksiklerin sektörler ve kurumlar arası işbirliğiyle yerinde giderilmesi.

Ancak afetin oluşmasında veya doğal afet zararının artmasında kusuru bulananların cezalandırılması yönünde hukuk sürecinin başlatılması önemli bir aşama olmasına rağmen öncelikli bir hedef değildir. Doğru cevap B'dir.