AFET YÖNETİMİ I - Deneme Sınavı - 9

Afet yönetimi aşamalarından müdahale, risk yönetimi kapsamında değil, kriz yönetimi kapsamında değerlendirilir.

Afet ise toplumun tamamı veya belli kesimleri için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan, etkilenen toplumun baş etme kapasitesinin yeterli olmadığı doğa, teknoloji veya insan kaynaklı olay şeklinde tanımlanmaktadır.

Afet yönetiminin, kriz ve acil durum yönetiminden en önemli farkı sürekli olmasıdır. Kriz yönetimi ve acil durum yönetimi ise sürekli değildir, belirli bir zamanla sınırlıdır ve acil durum veya kriz yönetimini gerektiren olay ve nedenler ortadan kalktığında sona erer

Afet Yönetimi Döngüsü zarar azaltma, hazırlık, müdahale ve iyileştirme olmak üzere birbirini bütünleyen dört aşamaya (evreye) ayrılmaktadır.

Afet Öncesinde:
• Meydana gelebilecek afetlerden toplumun en az zarar ve fiziksel kayba uğraması için gereken tüm
teknik, idari ve yasal önlemleri afet olmadan önce almalıdır.
• Mümkün olan hallerde olayları önlemeli, mümkün olmayan hallerde ise arama, kurtarma, ilk yardım
ve iyileştirme çalışmalarının en hızlı, verimli ve etkili bir şekilde yapılabilmesini sağlamak için
planlar ve hazırlıklar yapmalıdır.
• Afet zararlarının azaltılması çalışmalarını kalkınmanın her aşamasına dâhil etmeli ve böylelikle
mevcut riskin artmasını önlemeli ve sürdürülebilir bir kalkınmayı sağlamalıdır.
• Toplumun her kesiminin olayların etkilerinden en az zararla kurtulabilmesi için gerekli bilgilerle
donatılmasını sağlayacak eğitim programlarını uygulamalı ve yeterli personeli yetiştirmelidir.

Etkin bir afet yönetiminde sistemin omurgasını oluşturan kurumlar (Kalkınma Bakanlığı, 2014);
• Bilgili, eğitimli ve deneyimli personellerden
oluşturulmalı ve personel eğitim ve tatbikatlarla
sürekli geliştirilmeli,
• Bilgi ve teknolojiye ulaşma ve etkin kullanma
kapasitesi yüksek olmalı,
• Yeterli ve kolay kullanılabilir mali kaynağa
sahip olmalı,
• Bütün paydaşlarla işbirliği yapma ve koordinasyon
sağlama yeteneği gibi temel özelliklere
sahip olmalı ve mutlaka halkın katılımını
sağlamalıdır.

Hazırlık aşaması çalışmalarına örnek olarak;
• Her kademede Afet ve Acil Durum Yönetimi ile ilgili planların hazırlanması ve bunların tatbik edilmesi,
• İl düzeyinde hazırlanmış olan Afet ve Acil Durum Yönetimi planları ile ilgili görüş ve önerilerin hazırlanması ve varsa eksikliklerin giderilmesi,
• Afet Senaryoları,
• Eğitim ve Tatbikatlar,
gibi çalışmalar verilebilir.

Acil yardım ve ön iyileştirme süreçlerini kapsayan Afete Müdahale aşaması afetin büyüklüğüne,
afete maruz kalan yerleşimin ve nüfusun özelliklerine bağlı olarak birkaç ay veya daha uzun süreyle
devam edebilir.

Afet Yönetiminde Etkinlik ise; afet yönetiminin her aşamasında (zarar azaltma, hazırlık, müdahale ve iyileştirme faaliyetlerinde) merkezi ve yerel düzeylerde yapılması gereken çalışmaların ve elde edilen sonuçların önceden belirlenmiş performans ve hedeflere uygun ve yeterli bir şekilde gerçekleştirilmesi olarak tanımlanabilir.

Afet risk yönetiminin amacı, afete dönüşebilecek tehlikenin tümüyle ya da kısmen önlenmesi ve olası zararların
mümkün olduğunca azaltılmasıdır.

Beklenmedik bir biçimde ortaya çıkan ve toplumun gündelik yaşamını bir çok anlamda olumsuz yönde etkileyen doğa ya da insan kaynaklı olaylara "Afet" adı verilir. Doğru cevap B'dir.

Zarar azaltma aşaması birçok farklı kurum ve kuruluş ile farklı disiplinlerin (mühendislik, mimarlık, sosyal bilimler, sağlık vb.) belirlenen hedef ve stratejiler doğrultusunda birlikte çalışmasını gerektirmektedir. Zarar azaltma aşaması afet meydana geldikten sonra tespit edilen toplumun zayıf ve dirençsiz noktalarının onarılması aşamasında başlar ve bir sonraki afet olayına kadar devam eder. Afet tehlike ve riskleri karşısında önlemler alınması çalışmalarının bütününü içeren zarar azaltma aşamasında, ülke ve bölge ölçeğinden kent, mahalle ve tek yapı ölçeğine kadar farklı bir çok ölçekte çalışmalar yürütülmesi gerekmektedir. Doğru cevap E'dir.

Kaynak kullanım planlamasının önündeki kısıtların fazlalığı, daha sınırlı kaynak kullanımı, kaynak çesitliliginin az olması, kaynak kullanımında kısıtların fazla olması afet olmadan önce yapılması gereken zarar azaltma çalışmalarındandır. Doğru cevap D'dir.

Afet olduktan sonra yapılması gereken zarar azaltma çalışmaları, kaynak kullanımında kısıtların fazla olması, daha sınırlı kaynak kullanımı, kaynak çeşitliliğinin az olması, kaynak kullanım planlamasının önündeki kısıtların fazlalığıdır. Doğru cevap A'dır.

Doğa ya da insan kaynaklı birçok olayın afete dönüşmesinde özellikle hızla artan nüfus yoğunlukları, bu nüfusların riskli alanlarda kümelenmesi, kentsel alanların kontrolsüz olarak büyümesi ve hızla nüfusu artan kentsel alanların sahip olduğu alt ve üst yapı kapasitelerinin sağlıklı bir büyüme için yeterli olmaması önemli etkenlerdir. Doğru cevap C'dir.

Bir toplumun sahip olduğu fiziksel, sosyal, ekonomik ve çevresel faktörlerin durumundan ortaya çıkan ve tehlikelerin etkileri karşısında toplumun kırılganlığını arttıran sürece "Dirençsizlik" adı verilir. Doğru cevap E'dir.

Zarar azaltma önlem ve yaklaşımları mühendislik teknikleri, politika, yasal yönetsel direktifler, mesleki uygulamalar, sosyal adalet ve afete dirençli inşaa süreçlerinden güçlendirilmiş çevresel politikalara ve toplumsal farkındalığa kadar uzanan çok geniş kapsamlı önlemleri içermektedir. Doğru cevap D'dir.

Birincil etkiler içerisinde, yapıların yıkılması veya hasar görmesi, altyapı sistemlerinin (enerji hatları, doğalgaz-petrol boru hatları, yollar, köprüler vb.) hasar görmesi, topoğrafyanın değişmesi, ekolojik yapının hasar görmesi, can kayıpları ve yaralanmalar sayılabilir. Doğru cevap A'dir.

Bir olayın afet olarak tanımlanabilmesinin öncelikli koşulu insan yaşamında ve
faaliyetlerinde ciddi kesintiler yaratan etkiler oluşturmasıdır. Söz konusu olumsuz etkilerin ortaya çıkardığı hasar ve zarar ise afetin bilançosu olarak
değerlendirilmektedir. Kısaca, doğa ya da insan kaynaklı bir olayın afet haline dönüşmesi, bu olayın doğrudan ya da dolaylı olarak insanın günlük yaşamında kesintilere neden olması ve bu kesintiler sonucunda ortaya bir zararın çıkması ile yakından ilişkilidir.
ilişkilidir

Toplumların afetlerle baş edebilmesi ve afet sonrası süreçlere hızlı biçimde
uyum sağlayarak aksayan ya da hasar görmüş sistemlerini onarabilmesi kabiliyeti için gerekli yöntemler ile bunlara ait araçların tümü zarar azaltma yaklaşımı içerisinde değerlendirilir