AFET YÖNETİMİ I - Deneme Sınavı - 2

İnsanların doğayı olumsuz etkilemeleri sonucu ortaya çıkan insan kaynaklı afetler ise orman yangınları, endüstriyel yangınlar, büyük trafik kazaları, büyük iş kazaları, kimyasal, biyolojik vb kazalar olarak ortaya çıkan afetlerdir. Kuraklık ise doğa kaynaklı afetlerdendir. Doğru cevap E'dir.

Afetler kaynakları bakımından doğa ve insan kaynaklı olmak üzere iki grupta incelenebilir. Doğanın kendi davranışları sonucu ortaya çıkan doğa kaynaklı afetler, deprem, tsunami, sel, çığ, kuraklık gibi afetlerdir. İnsanların doğayı olumsuz etkilemeleri sonucu ortaya çıkan insan kaynaklı afetler ise orman yangınları, endüstriyel yangınlar, büyük trafik kazaları, büyük iş kazaları, kimyasal, biyolojik vb kazalar olarak ortaya çıkan afetlerdir. Orman yangını, insan kaynaklı afetlerden biri olduğu için doğru cevap E'dir.

Afetler meydana geldiklerinde toplumun bütün sosyo-ekonomik aktivitelerini kesintiye uğratarak kriz sürecini başlatır. Arama ve kurtarma çalışmaları, tıbbi yardım faaliyetleri, enkazların kaldırılması, afetten zarar gören bireylerin tahliyesi kriz anının öncelikli faaliyetlerindendir. İlerleyen zamanlarda afetzedelerin temel ihtiyaçlarının (gıda, su, giyim, barınma gibi) karşılanması ve kayıpların artmaması için çeşitli önlemlerin alınması gibi faaliyetler öncelik kazanır. "Afetzedelerin temel ihtiyaçlarının karşılanması" afet yönetiminin müdahale aşamasında bulunduğu için doğru cevap C'dir.

Toplum tabanlı afet yönetim sistemlerinde, toplumun yaşam alanları içerisinde tehlike yaratan unsurlar konusunda bilgilendirilmeleri, risk azaltma çalışmalarına dahil edilmeleri, gerek yapısal gerekse yapısal olmayan tehlikeler hakkında eğitilerek bir bilinç ve farkındalık oluşturulması gerekmektedir. Bütün bireylerin bir STK'ya kayıtlı olmasının sağlanması gibi bir gereklilik bulunmadığı için doğru cevap D'dir.

Afet yönetimine ait faaliyetleri kesin çizgilerle birbirinden ayırmak zor olmakla birlikte kabul görmüş 4 ana aşama olan Zarar Azaltma, Hazırlık, Müdahale ve İyileştirmeye ait faaliyetler çakışabilir, ya da eş zamanlı olarak yürütülmeleri gerekebilir. Bilgilendirme bu aşamalardan biri olmadığı için doğru cevap B'dir.

Hazırlık aşaması, Amerika Birleşik Devletleri’nde Federal Acil Durum Yönetim Ajansı (FEMA) tarafından, herhangi bir acil duruma karşılık verebilmek için acil durum yönetiminin organizasyonu, planlanması, kaynak yönetimi, yönlendirme ve kontrol, acil durum iletişimi, erken uyarı, halkla ilişkiler, koruyucu önlemler, acil durum destek hizmetleri ile eğitim ve tatbikatların geliştirilmesi gibi faaliyetleri kapsayan aktiviteler bütünü olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

İyileştirme veya yeniden yapılanma aşaması ise kriz sonrası normal yaşama dönme çabalarıdır. Enkazların kaldırılması, afetzedelerin rehabilitasyonu ve güvenli alanların oluşturulması gibi faaliyetleri içerir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Müdahale aşaması ise olay sonrası kriz yönetiminin ilk evresidir ve arama-kurtarma, ilk yardım gibi sıcak saatlerde yürütülen faaliyetlerden başlayarak hasarların tespit edilmesi ve toplum güvenliğinin sağlanması gibi faaliyetleri içerisinde barındırır. Doğru cevap B'dir çünkü A,C ve E şıkları iyileştirme sürecine, D şıkkı ise hazırlık aşamasına aittir.

Afet planlaması ile bir afet meydana geldikten sonra en hızlı ve en etkili müdahaleyi gerçekleştirerek mümkün olan en fazla sayıda insana yardım ulaşmasını sağlayarak, can kayıplarının ve yaralıların sayısının azaltılması amaçlanır. Bu amacı gerçekleştirmek ve acil durumda en üstün performansı gerçekleştirmek için; gerek insan gerekse kurumsal kaynakların hazırlanması ve planlanması hazırlık aşamasının bir diğer önemli adımıdır. Bu planlar yerel ve bölgesel düzeyde hazırlanmalı aşağıda listelenen özellikleri taşımalıdır.

• Fonksiyonel, esnek ve kolay uygulanabilir nitelikte olmalıdır,

• Afet türlerine göre her aşamadaki faaliyetlerin detayları değişim gösterdiği için afet türleri planlar içerisinde ayrı ayrı ele alınmalıdır,

• Planlar tatbikatlarla sınanmalı ve değişen şartlara bağlı olarak güncellenmelidir,

• Planlamayı finanse edecek mali kaynaklar planlarda yer almalıdır,

• Potansiyel afetler ile muhtemel afet bölgelerini ve bu bölgelerdeki oluşmuş çevreye ait detayları açıkça tanımlamalı ve zarar azaltma stratejilerini içermelidir,

• Gerek afet öncesi, gerek afet sırasında alınacak önlemler ile yapılacak çalışmaların bir gerekliliği olan yönetim ve koordinasyonun sağlanmasına yönelik düzenlemeleri içermelidir.

D şıkkı bu maddeler arasında yer almadığı için doğru cevap D'dir.

Zarar azaltma aşaması faaliyetleri şu şekilde sıralanabilir:

Tehlikelerin belirlenmesi

Tehlike Bilgi Sistemleri

Tehlike Risk haritalama ve analiz mikro bölgeleme

Bilgi ağı altyapı sistemi geliştirme

Senaryo-strateji-plan-kaynak geliştirme

Araştırma (zemin, yapı,..)

Arazi seçimi ve yapım yönetmelikleri

Afet Sigortası

Yapısal önlemler (güçlendirme, ..)

Yerleşim yerlerinin taşınması

İkincil yaşam (elektrik, su, karayolu, telefon, atık su) sistemlerinin güçlendirilmesi

Yapısal olmayan önlemler

Diğer bütün şıklar hazırlık aşaması faaliyetlerinden olduğu için doğru cevap A'dır.

Yerel yönetimler, sorumluluğundaki bölge ve toplumun güvenliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere riskleri belirlerler, bunlara göre yerel strateji ve planlar geliştirerek afet yönetimine ilişkin tüm süreçlerde aktif rol alırlar. Paydaşlarla yerel düzeyde işbirliği yaparlar. Doğru cevap B'dir.

Afete hazırlık çalışmaları şu ana hedefleri kapsar:
Afet ve acil durum müdahalesinin etkililiğini
ve etkisini arttırmak,
- Tahmine dayalı uyarı sistemlerin kurulması
ve geliştirilmesi,
- Yetkililerin ve risk altındaki nüfusun
eğitimi,
- Acil durum müdahale politikalarının
standartlarının belirlenmesi ve organizasyonu. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Toplum tabanlı afet yönetim sisteminde bireyler afet olaylarından en fazla etkilenen kesim olduğundan risk yönetiminde rol almalıdır. Toplum tabanlı afet yönetiminde, toplumun yaşam alanlarında tehlike yaratan unsurlar konusunda bilgilendirilmeleri oldukça önemlidir. Ve de toplumun ilk 72 saat kendi imkanlarıyla afetle baş edebilmelerini sağlamak toplum tabanlı afete hazırlığın amacıdır. Kişisel korunma yöntemlerinde vakıf olmak da kurumların işlerini daha da kolay hale getirir. Fakat kişilerin medya takibini öğrenmeleri hedeflenen amaçlardan değildir. Doğru cevap D'dir.

Zarar azaltma, modern afet yönetiminin en önemli evrelerinden biri olup can ve mal kayıplarının tamamen önlenmesi veya mümkün olduğunca en az düzeye indirilmesine yönelik faaliyetleri kapsar. Hazırlık ise, afetlere hazır olmayı ve gerçekleştiği anda etkin bir müdahale sürecini ifade eder. Hazırlık faaliyetleri ile bireyden topluma tüm kurum ve kuruluşların yapacağı çalışmalarla müdahale kolaylaşacağı gibi olayın daha geniş alanlara yayılmasına ve olumsuz etkilerinin minimum düzeyde tutulmasına da katkı sağlanacaktır.  Müdahale aşamasının başarısı risk yönetimi aşamaları olan zarar azaltma ve hazırlık aşaması faaliyetlerinin başarısı ile doğru orantılıdır. Müdahale aşaması ise olay sonrası kriz yönetiminin ilk evresidir ve arama-kurtarma, ilk yardım gibi sıcak saatlerde yürütülen faaliyetlerden başlayarak hasarların tespit edilmesi ve toplum güvenliğinin sağlanması gibi faaliyetleri içerisinde barındırır.  İyileştirme veya yeniden yapılanma aşaması ise kriz sonrası normal yaşama dönme çabalarıdır. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Yapılan planlamalar;

Hazırlık aşamasındaki faaliyetler; halkı afetlere hazır, müdahale edecek duruma
getirmek, erken uyarı sistemlerinin kurulması, acil iletişim ve yardım servislerinin belirlenmesi,  acil Durum ve Afet Yönetimi Komuta Merkezinin
belirlenmesi, Acil Durum ve Afet Yönetimi Planının hazırlanması, sözleşmeler
kaynak yönetimi, müdahale ekiplerin eğitimi, plan tatbikatlar ve planın güncellenmesidir. Afet sigortası ise zarar azaltma faaliyetlerindendir.

Zarar azaltma faaliyetleri;

Yerel yönetimler, sorumluluğundaki bölge ve toplumun güvenliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere riskleri belirlerler, bunlara göre yerel strateji ve planlar geliştirerek afet yönetimine ilişkin tüm süreçlerde aktif rol alırlar. Paydaşlarla yerel düzeyde işbirliği yaparlar. Bu nedenle doğru cevap B'dir.

Hazırlık, etkili eğitim, organizasyon ve yöntemlerle afetin olumsuz sonuçlarına karşı gerekli önlemleri zamanında almayı hedefler.

Uluslararası kuruluşlar, bilgi ve tecrübelerin paylaşımını sağlayan, ortak proje geliştirme imkânı sunan ve uluslararası yardımların koordinasyonunu sağlayan önemli paydaşlardır.