AFET YÖNETİMİ I - Deneme Sınavı - 19

Herhangi bir afete müdahale ve sonrasındaki iyileştirme süreçlerinin en etkin şekilde yapılabilmesi için gerekli acil durum eylem planlarının hazırlanması, ekiplerin oluşturulması, gerekli malzemelerin sağlanması ve bu plan doğrultusunda eğitim ve uygulamaların yapılmasını kapsayan sürece afete hazırlık adı verilir. Doğru cevap B'dir.

Altın saatler olarak bilinen afeti izleyen ilk 72 saat içerisinde yardımların çoğu sadece yakın çevremizden gelir. Doğru cevap E'dir.

Arama ve kurtarma çalışmaları, tıbbi yardım faaliyetleri, enkazların kaldırılması, afetten zarar gören bireylerin tahliyesi kriz anının öncelikli faaliyetlerindendir. Doğru cevap D'dir.

Güncel düşünce, acil durum yönetiminin dört aşamasını tanımlar: ki bunlar günümüzde afet yönetimi aşamaları olarak bildiğimiz zarar azaltma, hazırlık, müdahale ve iyileştirme aşamalarıdır. Doğru cevap C'dir.

Müdahale aşaması olay sonrası kriz yönetiminin ilk evresidir ve arama-kurtarma, ilk yardım gibi sıcak saatlerde yürütülen faaliyetlerden başlayarak hasarların tespit edilmesi ve toplum güvenliğinin sağlanması gibi faaliyetleri içerisinde barındırır. Doğru cevap A'dır.

Ergünay, 2009’a göre hazırlık aşaması faaliyetleri;
• Merkezi ve yerel düzeyde ilgili planların hazırlanması ve geliştirilmesi,
• Arama-Kurtarma faaliyetlerinin örgütlenmesi, geliştirilmesi, eğitimi ve yaygınlaştırılması,
• Planlarda görev ve sorumluluk verilen personelin eğitimi ve tatbikatlar aracılığıyla bilgi ve beceri düzeylerinin geliştirilmesi,
• Alarm ve erken uyarı sistemlerinin kurulması, işletilmesi ve geliştirilmesi,
• Kritik malzemelerin depolanması,
• Halkın eğitilmesi,
• Toplumda afet bilincinin yükseltmesine yönelik çalışmaların yapılması gibi faaliyetlerin yürütülmesini gerektirmektedir. Doğru cevap A'dır.

TAMP olarak bilinen Türkiye Afet Müdahale Planı, Türkiye’de yaşanabilecek her tür ve ölçekteki afet ve acil durumlara etkin müdahale için görev alacak, kamu kurumları, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve gerçek kişileri kapsamakta, entegre planlama yaklaşımı ve modüler yapısıyla afet sırasındaki operasyon risklerini en aza indirecek bir sistem olarak kabul edilmektedir. Doğru Cevap B'dir.

Hazırlık faaliyetleri:

Halkı afetlere hazır, müdahale edecek duruma
getirmek
Erken uyarı sistemlerinin kurulması
Acil iletişim ve yardım servislerinin belirlenmesi
Acil Durum ve Afet Yönetimi Komuta Merkezinin
belirlenmesi
Acil Durum ve Afet Yönetimi Planının hazırlanması
Sözleşmeler
Kaynak yönetimi
Müdahale ekiplerin eğitimi
Plan Tatbikatlar
Planın güncellenmesi

Zarar azaltma faaliyetleri:

Tehlikelerin belirlenmesi
Tehlike Bilgi Sistemleri
Tehlike Risk haritalama ve analiz mikro bölgeleme
Bilgi ağı altyapı sistemi geliştirme
Senaryo-strateji-plan-kaynak geliştirme
Araştırma (zemin, yapı,..)
Arazi seçimi ve yapım yönetmelikleri
Afet Sigortası
Yapısal önlemler (güçlendirme, ...)
Yerleşim yerlerinin taşınması
İkincil yaşam (elektrik, su, karayolu, telefon, atık su)
sistemlerinin güçlendirilmesi
Yapısal olmayan önlemler

Doğru cevap D'dir.

Uluslararası kuruluşlar, bilgi ve tecrübelerin paylaşımını sağlayan, ortak proje geliştirme imkânı sunan ve uluslararası yardımların koordinasyonunu sağlayan önemli paydaşlardır. Doğru cevap B'dir.

Afete hazırlık çalışmalarında paydaşlar

*Kamu Kurumları
*Yerel Yönetimler
*Uluslararası Kuruluşlar
*Bireyler ve Aileler
*Medya
*Özel
Sektör
*Akademik Kuruluşlar
*Sivil Toplum Kuruluşlarıdır. Doğru cevap E'dir.

Afetin tanımı yapılırken beklenmedik bir biçimde ortaya çıkan ve toplumun gündelik yaşamını bir çok anlamda olumsuz yönde etkileyen doğa (deprem, sel, tsunami, toprak kayması vb.) ya da insan kaynaklı (terör, çatışma, savaş, kitlesel göç, nükleer tesis kazası vb.) olaylardan bahsedilmektedir.

Afetin tanımı yapılırken beklenmedik bir biçimde ortaya çıkan ve toplumun gündelik yaşamını bir çok anlamda olumsuz yönde etkileyen doğa (deprem, sel, tsunami, toprak kayması vb.) ya da insan kaynaklı (terör, çatışma, savaş, kitlesel göç, nükleer tesis kazası vb.) olaylardan bahsedilmektedir.

buzulların erimesi doğal bir afet olmasına karşın yakın tarihte gerçekleşmediğinden afet yönetiminde "döngüsel bir şema" bağlamında değerlendirilmesi güçtür.

“Zarar Azaltma” kavramı tanımlanırken genel olarak afetin oluşturduğu tehlikenin önlenmesi veya bu tehlikenin oluşturduğu risklerin azaltılması ve ortaya büyük kayıpların çıkmasının önüne geçilmesi için yapılması gereken çalışmaların bütününe verilen isim olarak tanımlanır.

Dirençsizlik, bir toplumun sahip olduğu fiziksel, sosyal, ekonomik ve çevresel faktörlerin durumundan ortaya çıkmakta ve tehlikelerin etkileri karşısında toplumun kırılganlığını arttıran süreç olarak görülmektedir (ADRC, 2005).

Zarar Azaltma önlem
ve yaklaşımları mühendislik
teknikleri, politika, yasal-
yönetsel direktifler, mesleki
uygulamalar, sosyal adalet ve
afete dirençli inşaa süreçlerin
den güçlendirilmiş çevresel
politikalara ve toplumsal far
kındalığa kadar uzanan çok
geniş kapsamlı önlemleri içer
mektedir (UNISDR, 2009;
Disaster Terminology). Buna karşın imar affı toplumsal dinçsizlik yaratabilmektedir.

Yara Sarma Yaklaşımı

Bu kavram daha çok afet olayı meydana geldikten sonra afetten etkilenen bölgeye yapılan müdahale ve yardımları anlatmak amacı ile kullanılmaktadır. Olay olmuş, hasar meydana gelmiş ve acil yardım ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Hasarın onarılması ve acil yardıma ihtiyaç duyan topluluklara sağlık, barınma, giysi ve diğer ihtiyaçları için yardım çalışmaları başlamıştır. Artık, ilgili kamu kaynakları ve görevliler tarafından afetten etkilenen toplulukların yaraları sarılmaktadır.

Afetlerin Doğrudan (Birincil) Etkileri

Herhangi bir afetin etkilediği bölgede yapılar, altyapılar, insan hayatı ve çevre üzerinde doğrudan gözlemlenebilen ve hesaplanabilen kayıpların tümüdür. Birincil etkiler içerisinde, yapıların yıkılması veya hasar görmesi, altyapı sistemlerinin (enerji hatları, doğalgaz-petrol boru hatları, yollar, köprüler vb.) hasar görmesi, topoğrafyanın değişmesi, ekolojik yapının hasar görmesi, can kayıpları ve yaralanmalar sayılabilir.

Afetlerin Dolaylı (İkincil) Etkileri

Herhangi bir afetin etkilediği bölgede afetin hemen ardından gözlenmesi mümkün olmayan ancak etkileri zaman içerisinde ortaya çı- kan ve toplumun fiziksel, ekonomik, sosyal ve kültürel yapısını etkileyen durumların tümünü kapsamaktadır. İkincil etkiler, radyoaktif veya kimyasal sızıntıların ve yangınların uzun vadede çevre, ekoloji ve insan yaşamı üzerinde etkileri (kanser vb. çeşitli hastalıkların artışı, bazı canlı türlerinin yok olması gibi), üretim ve işgücü kaybına bağlı olarak ekonomik kayıpların ortaya çıkması, ortaya çıkan büyük konut ihtiyacının kısa vadede karşılanamamasına bağlı olarak sağlıksız kentsel alanların-illegal yaşam alanlarının ortaya çıkışı, sosyal ve politik huzursuzluklar, artan çeşitli suç olay- ları, çatışmalar, kitlesel göç olayları vb. olarak örneklenebilir.

Bu tip yapıların afet öncesi zarar azaltma aşamasında mutlaka güçlendirilmeleri ve afetlere dayanıklı hale getirilmeleri gerekmektedir. Aynı zamanda, bu yapıların afet olduktan sonra da fonksiyonlarını ya da işlevlerini sürdürebilmeleri gerekmektedir. Bu tip yapılara örnek olarak, sağlık yapıları (hastaneler vd.), itfaiye teşkilatına ait yapılar, eğitim yapıları, barajlar, enerji altyapıları (elektrik, gaz, su vb.) ve ulaşım yapıları (köprü, viyadük, demiryolları, hava limanları vd.) verilebilir. Bu yapılar, afet sırasında çok sayıda insanı barındırıyor olmaları ve afet olduktan sonra da müdahale ve iyileştirme aşamalarında önemli roller üstlenebilecek olmaları sebepleri ile kritik tesisler olarak sayılmaktadırlar. Kimi tesis ve yapılar afetlerin etkileri ile hasar görmeleri durumunda başka afetlere ya da ikincil afetlere neden olabilme tehlikesi taşımaları sebebi ile de kritik tesis olarak adlandırılabilmektedir. Bu tip yapılara örnek olarak, nükleer tesisler, kimyasal ve zehirli gaz üreten tesisler, yanıcı ve patlayıcı malzeme üreten tesisler vd. sayılabilir.