AFET TIBBI VE YÖNETİM İLKELERİ

OKS, 1970’li yıllarda büyük ölçekli olaylar için komuta, kontrol ve koordinasyon ilişkilerini açıklığa kavuşturmak için bir yönetim sistemi olarak Kaliforniya ve Arizona’daki itfaiye hizmetleri tarafından geliştirildi. İlk kez 1973 yılında “Incident Command System (ICS)” adını taşıyan bir sistem ortaya çıkmıştır.

Standardizasyon, OKS içerisinde iletişim yeteneği çok önemlidir ve gerekli olan ortak bir terminoloji kullanmaktır. Belirsiz kod ve kısaltmalar iletişim ve koordinasyonun önündeki en büyük engeldir. Kaynak ve Tesis, nitelikli profesyonellerin doğru görev pozisyonlarına yerleştirilmesi, etkili kaynak yönetiminin anahtarıdır. Komuta, kanun, yönetmelik veya verilen yetki sayesindeki kontrol eylemidir. Plan; bir amaca ulaşmada izlenecek yol ve davranış biçimidir. Bilgi; veri ve enformasyonun akıl süzgecinden geçirilip kişisel deneyimler, algılar, sezgiler, duygular, değerler ve doğuştan gelen yeteneklerle birleştirilerek; karar verme, planlama, karşılaştırma, değerlendirme, analiz etme  vb. süreçlerde yeri geldiğinde kullanılan şeklidir. Bilgi yönetimi, bilginin üretilmesi, yapılandırılması ve iletilmesini sağlamak üzere gerçekleştirilen ve çoğunlukla bilgi depolama ve erişim teknikleri ile bilgi ve iletişim teknolojisine dayanan eylemleri düzenleyen sistemin kurulması ve yönetimi olarak tanımlanabilir.

OKS, 1970’li yıllarda büyük ölçekli olaylar için komuta, kontrol ve koordinasyon ilişkilerini açıklığa kavuşturmak için bir yönetim sistemi olarak Kaliforniya ve Arizona’daki itfaiye hizmetleri tarafından geliştirildi. İlk kez 1973 yılında “Incident Command System (ICS)” adını taşıyan bir sistem ortaya çıkmıştır.

A, B, C, E seçenekleri OKS’nin standarlaştırılmış olay yönetim yaklaşımlarını ifade ederken, D seçeneğinde Olay Komuta Sistemi,  tüm olaylara karşı, tekli ya da bütünleşik yönetim gerektiren olayların boyutlarına bağlı olarak yetki sınırları ve müdahale alanları aşılmadan bütünleşik yönetim sağlaması gerekir şeklinde olması gerekir.

Olay Komuta Sistemi “en iyi uygulamaları” temsil eder ve uluslararası acil durum yönetimi için standart komuta, kontrol ve koordinasyon yapısı haline gelmiştir. En iyi uygulamaların kullanılması sayesinde Olaya  müdahale edenlerin ve olay yerindekilerin güvenliğini sağlamak, stratejik ve taktik hedefleri başarmak, kaynakları etkin kullanmak şeklinde üç amacı hedeflemektedir.

Birleşik Komuta(BK) ilkesi, farklı hukuki, coğrafi ve işlevsel yetki ve sorumluluklara sahip kurumların, bireysel kurum yetki, sorumluluk veya hesap verebilirliğini muhafaza ederek etkili bir şekilde birlikte çalışmasına izin verir. Birleşik Komuta gerektirebilecek durumlar şunlardır: Çoklu yetki alanları,  birden fazla kurumun sorumluluğu paylaştığı tek bir yetki alanı, çok sayıda kurumun katılımı ile çoklu yetki alanı.

Organizasyon Unsuru- Liderlik Pozisyonu
Olay Komuta – Olay Komutanı 
Komuta Kadrosu - Sorumlu 
Genel Kadro(Bölümler) -Şef
Şube  - Direktör 
Grup/Kısım - Süpervizör 
Birim - Lider 
Görev Gücü/Ekibi-Lider.

OKS organizasyonu yapılandırılırken üç önemli amaç öncelikle değerlendirilir: Yaşam Güvenliği; Acil müdahalecileri, olay mağdurlarını ve halkı korumak. Olay İstikrarı; Olay yerini çevreleyen alan üzerindeki olay etkilerini en aza indirmek ve kaynakları verimli bir şekilde kullanırken yanıt çabasını en üst düzeye çıkarmak. Mülk Koruma; Olay hedeflerine ulaşırken mülkiyet zararını en aza indirmek.

Operasyon bölümünde şube, grup/kısım, Birim yer almaktadır. Kısımlar ve gruplar sırasıyla coğrafi alanlar ve fonksiyon alanlarına sahip OKS organizasyonunun unsurlarıdır. Gruplar, sağlık veya itfaiye gibi bir grubun toplu kaynakları tarafından gerçekleştirilen temel operasyon fonksiyonlarına dayanan kaynakları organize etmektedir.

Olaya Verilen İlk Yanıt ve Operasyon Planlama Sürecinde; Olayı Algılama ve Onaylama- Bildirimler. Komutanın varsayılması (Birinci Cevaplayıcı) İlk Olay Komuta Postasının Kurulması- İlk Tepki ve Değerlendirme. Ek Kaynaklarla Yanıtı Güçlendirilmesi (Gerekirse) Komuta Devri / Birleştirilmiş Komutanlık kurulması Kalıcı Olay Komuta Postasının kurulması- Başlangıçtaki Olay Brifingi. Olay Hedeflerinin geliştirilmesi ve öncelik verilmesi Olay Stratejilerinin formüle edilmesi- Komuta Toplantısı. Taktiklerin belirlenmesi OKS Organizasyon yapısının geliştirilmesi Kaynak ihtiyaçlarının değerlendirilmesi ve kaynak talep edilmesi Operasyon Harekat Üssünün kurulması- Planlama Toplantısı. Taktik atamaları hazırlanması Olay Eylem Planının bir araya getirilmesi ve onaylanması- OEP Hazırlanması ve Dağıtımı. Operasyon geriyodunun başlatılması Periyodik olarak Olay Brifinginin yürütülmesi- Olay Brifingi (OEP Değerlendirmesi).

Kaynak; Olay sırasında kullanılmak üzere atanacak personel, ekip, tesis ve malzemeler önemli elementlerden oluşur. Olay yeri veya acil durum operasyon merkezlerinde taktiksel destek veya denetim kapasitelerinde kullanma. Olay yeri veya acil durum operasyon merkezlerinde taktiksel destek veya denetim kapasitelerinde kullanma

Kategori; Bir kaynağın en yararlı olacağı işlevi temsil eder

Tür; Fonksiyonları tanımlayan geniş sınıfları ifade eder. Örnekler: servis devriye aracı, damperli kamyon, süpürücü

Bileşenler; Tek bir kaynağı içeren her varlığı tanımlar

Metrik; Bir kaynağın kapasitesini ve / veya kapasitesini tanımlayan ölçüm standartlarını temsil eder

Tip; Her bir tür, o kaynak için tanımlanan metrik tarafından açıklanan minimum bir yetenek seviyesine dayanan kaynak yeteneği düzeyini belirtir. Tip I enüst seviyedeki yeteneği temsil eder; Tip IV en düşük yetenek seviyesidir.

Ek Bilgi; Kaynaklarla ilgili karar vermek için yasal kısıtlamalar gibi bilgileri belirtir.

OKS ilk olarak 1970’li yıllarda büyük ölçekli olaylar için komuta, kontrol ve koordinasyon ilişkilerini açıklığa kavuşturmak için bir yönetim sistemi olarak Kaliforniya ve Arizona’daki itfaiye hizmetleri tarafından geliştirilmiştir.

Stratejik hedeflere ulaşmak için azami bir esneklikle ulusal, bölgesel ve yerel işbirliğinin teşvik edilmesi OKS’nin ana hedefidir.

Belirli bir amaca ulaşma konusunda izlenecek yol ve davranış biçimine “plan” adı verilir.

Olaylara müdahale edenlerin ve ola yerindekilerin güvenliğini sağlamak, OKS nin temel amaçlarından biri olup kaynak ve tesis yönetimi fonksiyonu ile doğrudan ilgili değildir.

Olay imkân ve tesisleri bu konuyu kapsayan OKS yönetim ilkesi başlığıdır.

Taktik kaynaklar, operasyon sırasında yürütülen faaliyetlerde doğrudan görev alabilen mevcut personeller ile ekipmanlar olarak tanımlanmaktadır.

Atanmış kaynaklar bir süpervizörün komuta ve kontrolü altında yürütülen bir görev üzerinde faal olarak çalışan kaynakları tanımlamaktadır.

OKS organizasyonu ana fonksiyonları arasında risk analizi başlığı yer almamaktadır.

Komuta bilgilendirme sorumlusu, komuta ve medya arasındaki tüm etkileşimden sorumludur. Durum ve tepki çabalarına ilişkin bilgilerin paylaşılmasını koordine eder.