AFET TIBBI VE YÖNETİM İLKELERİ - Deneme Sınavı - 20

Kapsamlı kaynak yönetimi şu süreçleri içerir; Kaynakları sınıflandırma, Kaynakları talep etme, Kaynakları gönderme, Kaynakları takip etme , Kaynakları kurtarma.

E

Acil sağlık hizmetleri istasyonlarında genellikle bir doktor ve/veya paramedik ile iki acil tıp teknisyeninden oluşan ekipler görev yapar. Her bir ambulans ekibinin, T1 ve T2 kategorisinde yer alan 12 adet yaralıyı yaklaşık 1 saatte tedavi edebileceği varsayılmaktadır.

Türkiye’de ambulans istasyonları, görev yapan personele, bağlı oldukları idari birime ve çalışma saatlerine göre farklı kategorilerde sınıflandırılmaktadır.

Bu grup sarı renk ile ifade edilmektedir.

Acil yardım hizmetlerinin genel tanımı, “acil durumun oluşturabileceği zararın engellenmesi ya da en aza indirilmesi için gerekli, organizasyonu yapılan ve sunulan hizmetlerdir. Birey içinde bulunduğu acil durumun özelliklerine göre birçok farklı acil yardım hizmetine ihtiyaç duyabilir. Bu hizmetlerin en önemlileri, acil durumlarda sunul- ması gereken güvenlik, itfaiye, arama-kurtarma ve acil sağlık hizmetleri olarak sayılabilir.

Türkiye’de acil sağlık alanında acil çağrı hizmeti ile ilgili ilk modern uygulama, 1994 yılında 6 ilde (İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Bursa, Trabzon) hastanelerden bağımsız acil çağrı merkezlerinin oluşturulması ile olmuştur. Oluşturulan bu yeni sistemle birlikte, kullanılacak olan acil çağrı numarası da “112” olarak belirlenmiştir. Doğru cevap D'dir.

TAMP olay türü, ölçeği, etkisi ve gereken destek bakımından dört olay/müdahale seviyesi tanımlamaktadır.

Hastane Olay Yönetim Ekibi (OYE) afet ve acil durum yönetimi ile ilgili organizasyon şemasında gösterilen beş temel fonksiyonu yerine getirir: Yönetim, Operasyon, Planlama, Lojistik, Finans. Doğru cevap A'dır.

Hastanenin yapısal dayanıklılık incelemelerinin (analiz, fizibilite, proje çalışmaları ve diğer) düzenli olarak yaptırılması, uygulama aşamalarının (güçlendirme, onarım, renovasyon, yeniden yapım ve diğer) ve sonuçlarının düzenli olarak kaydedilmesi zorunludur. Bu inceleme ve raporlamanın hastanenin varsa ek tüm binaları için de yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda hastanenin Yapısal Dayanıklılık Testi sonucunun Hastane Afet ve Acil Durum Planı’na (HAP) eklenmesi gerekmektedir.

Afet tıbbı; bir afet anında ortaya çıkan ani sağlık ihtiyaçları ile etkilenen toplumdaki mevcut kaynaklar arasında orantısızlığı mümkün olan en yüksek sayıda yaralıyı kurtaracak şekilde idare eden bir tıp dalıdır. Afet tıbbı, afet yönetiminde diğer disiplinlerle iş birliği kurarak beklenmeyen durumların yol açtığı sağlık problemlerine, tıp bilimlerinin ve ilgili tıp birimleri branşlarını sahada, sahra hastanelerinde veya hastanelerde müdahale edebilmesi yönünde çalışmalar ve araştırmalar yapar.

Afet öncesi – zarar azaltma: Afetlere yol açabilecek riskleri ve tehlikeleri azaltmak için yapılan çalışmalardır.  Afet öncesi - planlama: Afet öncesinde karşılaşılabilecek tüm risklerin değerlendirilmesi sonrasında yapılan hazırlık çalışmalardır. Afet - yanıt: Afet öncesinden yapılan ve tamamlanmış hazırlıkların uygulanmasıdır. Afet planlamaları ne kadar kapsamlı ve eksiksiz yapılmışsa afet sırasında verilen yanıt o kadar doğru ve sorunsuz olur. Amaç olayın yaratacağı kayıp ve zararları en aza indirmektir. Afet sonrası – iyileştirme: Afet sonrasında, olabildiğince kısa zamanda ve eksiksiz olarak normal yaşama dönme çalışmalardır. Hem insan hem de çevresel iyileştirmeler beraber ele alınır.

Hava Yolu ve Solunum Desteği :Hava yolu tıkanması, tansiyon pnömotoraks veya yelken göğüs gibi ani gelişen solunum yetmezliği durumlarında kullanılır Kanama ve Dolaşım Desteği :Kişisel steril setler, bezler, elastik bandajlar gibi kanama kontrolünü sağlayacak ve hastaneye ulaşana kadar kan hacmi desteği sağlayacak sıvılar İlaçlar: Kardiyak, antibiyotikler, antidotlar, ağrı kesiciler, anestezikler, sedatifler, aşılar Kitler:Ampütasyon kitleri, personel ihtiyaç paketleri, kırık sabitleme kitleri gibi spesifik tedaviye yönelik hazırlanan paketlerdir  Majör Ekipman ve Malzemeler:Pulseoksimetre, kardiyak monitörler, defibrilatör, taşınabilir solunum cihazları  Diğer Ekipmanlar :Sedyeler, ateller, battaniye, triyaj etiketleri, plastik temiz su taşıyıcıları, kanama durdurucu bezler, oksijen taşıyıcılar.

1. Sırt çantası ve uyku tulumu 2. Çadır 3. Tulum ve baret 4. Kafa lambası ve el feneri 5. Çelik burunlu bot 6. Koruyucu gözlük ve maske 7. Telsiz 8. Gaz maskesi 9. Su ve dayanıklı yiyecekler 10. Makas 11. Turnike 12. Yanık örtüsü 13. Elastik bandaj 14. Sargı bezi 15. Gaz kompres 16. Pamuk 17. Flaster 18. Ameliyat örtüsü 19. Yüz maskeleri 20. Gögüs drenleri 21. Defibrilatör 22. Aspiratör 23. Povidon iyot çözeltisi 24. Ilaçlar 25. Alçı malzemeleri 26. Enjektör 27. Kuru plazma 28. Serumlar 29. Oksijen gazları 30. Oksijen maskesi 31. Damar yolu malzemeleri 32. Steril ve steril olmayan eldivenler 33. Dikis malzemeleri 34. Sonda 35. Kan grubu tayin seti 36. Kan verme seti 37. Ates ölçer 38. Buz kesesi 39. Hava yolu malzemeleri 40. Anestezi malzemeleri.

Kan ve kan ürünlerine afet durumlarında ihtiyaç duyulabilir. Özellikle hastaneler bu durumda planlamalarını önceden yapmalıdır. Türk Kızılay’ı, Sağlık Bakanlığının “Güvenli Kan Temini” projesi kapsamında ve Bakanlığın yayımladığı bildirge doğrultusunda, 2008 yılından itibaren Türkiye’de kan hizmetlerinin verilmesindeki yetkili tek kuruluş haline gelmiştir. Bu nedenle afet durumlarında Türk Kızılay’ı kan temininde ana rolü üstlenmektedir.

Kardiyopulmoner resüsitasyon (KPR) kalp ve solunum durması sonucu kişiyi yeniden hayata döndürme çabalarını kapsayan uygulamalardır. KPR’ de öncelikli amaç beyin ve kalp gibi organların oksijenlenmesinin yanı sıra dolaşımın düzenlenmesini sağlamaktır.

Kalp Durması: Kalbin hareketlerinin durması ile büyük atardamarlarda nabzın alınamaması ile farkedilir. Müdahale edilmemesi durumunda geri dönüşsüz beyin hasarı dakikalar içinde gelişir.Kalp durması belirtileri Bilinç kaybı, Solunum durması , Göz bebeklerinde büyüme Ciltte morarma.

Havayolunda yabancı bir cisme bağlı olduğu düşünülen tam tıkanma olması durumunda  hastalara Hemlich manevrası uygulanır. Bu manevra dönüşümlü olarak 5 sırta vuru ve 5 karına bası uygulaması ile şeklindedir.

Temel yaşam desteği (TYD), solunumu ve kalbi durmuş kişiye yaşam kurtarmak için yapay solunum ile akciğere oksijen girişi ve kalp masajı ile kan dolaşımını sağlamak amacı ile yapılan ilaçsız uygulamalardır. Afetlerde çok fazla sayıda hasta ve yaralı olması nedeni ile ölümler afet sırasında meydana gelebildiği gibi afetten saatler, günler sonra da oluşabilir. Temel yaşam desteğinin amacı ölüm sınırında olanları yeniden yaşama döndürmektir.