AFET TIBBI VE YÖNETİM İLKELERİ - Deneme Sınavı - 13

Afet planlama sürecinin ilk aşamasının bulunduğu dönem

Triaj, yaralanmaların ciddiyetine göre sınıflandırılmasını ifade eder.

Kırmızı

Siyah

Yaralanmadan sonraki ilk bir saat

T1

Lojistik sorunlar ve personel yoğunluğu

Olay yeri

Afet tıbbı, bir afetten kaynaklanan sağlık problemlerinin önlenmesi, bunlara karşı hazırlıklı olma, bunlara yanıt verme ve etkilerinden
kurtulmak için çeşitli sağlık disiplinlerinin çalışma ve işbirliğine dayalı bir uygulamadır. Afet tıbbı, geniş ve karmaşık bir konudur ve bu alandaki tecrübeler, pek çok yönünü anlamak için gereklidir.

Önleme: Afet ve acil durum olaylarıyla mücadele hazırlığını sürdürürken afetleri engellemek ve hafifletmek.

Hazırlık: Afet ve acil durum olaylarından halkı, varlıkları, altyapı ve kurumları korumak, bir afet olayına cevap vermek ve bunlardan kurtulmak için gerekli düzenlemeleri yapmak, eğitmek ve uygulamak.

Yanıt: Bir afet ya da acil durum olayına hızlı ve kararlı bir şekilde tepki vermek ve acil sonuçlarını yönetmek.

Geri Kazanma: Bir afet ya da acil duru olayından sonra mümkün olan en kısa sürede sosyal, ekonomik, fiziksel ve çevresel refahın geri kazanımı yoluyla ulusal ve topluluk hayatını normale döndürmek.

Komuta: Bir örgütün rol ve sorumluluklarını yerine getirirken üyelerinin ve kaynaklarının yönlendirilmesidir. Komuta, bir organizasyon içinde dikey olarak yürütülür.
Kontrol: Acil müdahale durumlarındaki acil durum yönetim faaliyetlerinin genel yönüdür. Kontrol, kurumlar arasında yatay yürütülür. Koordinasyon: Etkin bir yanıtın sağlanması için organizasyonların ve unsurların bir araya getirilmesidir. Genellikle kaynakların edinimi ve uygulanması ile ilgilidir. Koordinasyon öncelikle kaynakları (kurumlar, personel veya teçhizat) ile ilgilidir ve bir organizasyon içerisinde komuta sürecinin bir fonksiyonu olarak dikey veya kontrol fonksiyonu şeklinde kuruluşlar arasında yatay olarak yürütülebilir.

Bir afetin tıbbi etkilerinin yönetimi üç önemli bileşeni içerir;
• Planlama ve organize etme yeteneği
• Zor koşullar altında yüksek kalitede sağlık hizmeti sunma becerisi
• Özgün bir eğitim ve bilgi birikimi

Hasta ve yaralıların yaşamlarını tehdit eden yaralanmalarına ve beklenen yarara göre sıralanması işlemi ve sürecidir. Triyajın
amacı, çok sayıda yaralının olduğu bir yerde en kısa zamanda, eldeki kısıtlı olanaklarla en fazla yaşamı kurtarmaktır. Triaj, müdahale ve nakil öncesinde, kazazedeler arasında öncelik belirleme işidir. Her kazazedeye, sağlık durumundaki aciliyete göre bir renk verilir.

Tablodaki boş yerlere sırasıyla; Kırmızı- Sarı- Yeşil- Siyah gelmelidir.

Tıbbi Tedavi Zincirinin her aşamasındaki kapasite PERSONELLER, EKİPMANLAR ve YÖNTEMLER tarafından belirlenir,
Personel; Doktorlar, Paramedikler, Acil Tıp Teknisyenleri, Hemşireler ve İlkyardımcılardır. Afet tıbbı konusundaki eğitim ve tecrübelerinin kapsamı etkinliklerini ve dolayısıyla MRC büyük ölçüde belirleyecektir.
Tıbbi kurtarma kapasitesi, işin (sabit) ekip bazında yürütülüp yürütülmediğine göre de belirlenmektedir,
Hayat kurtaran faaliyetleri gerçekleştirmek için gerekli olan EKİPMAN, Tıbbi Kurtarma Kapasitesini niteliksel ve niceliksel olarak belirlemektedir,
Hayat kurtarıcı eylemler afet bölgesindeki başlıca YÖNTEMLERİ oluşturmaktadır.

MRC, Tıbbi Şiddet Faktörü (S) tarafından belirlenir.

Afet ya da acil durumlarda gereken ambulans sayısının (X) hesaplanması için gereken unsurlar şunlardır;
• Hastaneye taşınması gereken yaralı sayısı (N)
• Afet bölgesi ile çevresindeki hastaneler arasındaki ortalama ambulans intikal süresi (t)
• Yaralıların tahliyesi için gereken toplam süre (T)
• Her ambulans başına bir seferde taşınabilen yaralı sayısı (n)

Olay yerine ulaşan ilk birim öncelikli olarak olay yerini değerlendirir ve gerekli tespitleri yapar.

SAFETY/GÜVENLİK - Güvenlik değerlendirmesi: Güvenlik için olay yeri aşağıdakiler göz önünde bulundurularak değerlendirilir;
• Elektrik tehlikeleri
• Alevlenebilir sıvılar
• Tehlikeli maddeler
• Diğer hayatı tehdit eden durumlar
• İkincil patlayıcı potansiyeli

Tıbbi Şube Direktörünün Sorumlulukları

Acil öncelikleri, hedefleri ve stratejileri belirleyerek bir plan başlatır.
Görevlilerin ve vatandaşların can güvenliğini sağlar.
Olay yönetimi için taktik hedefleri belirler ve onaylar.
Olay yerinde ihtiyaç duyulan Tıbbi Olay Komuta Organizasyon yapısını kurar ve uygular.
Gereken kaynakları olay yerine konuşlandırır ve bu kaynaklarla olayı etkin bir şekilde yönetir.
Kurum içi ve kurumlar arası koordinasyonu sağlar.
Medyaya bilgi/haber verme konusunda yetkilidir.
Bir Olay Yönetim Merkezi kurar ve atanan kaynakların faaliyetlerini koordine eder.

Operasyon Konuşlanma Alanının düzenini oluşturmak, Operasyon Konuşlanma Alanı Görevlisinin Sorumlulukları arasındadır.

1999 yılında yaşanan Kocaeli ve Düzce depremleri sırasında meydana gelen çok önemli düzeydeki can ve mal kayıpları nedeniyle deprem riskini azaltmada ve depremle baş edebilmede hazırlıklı ve dirençli bir toplum yaratılması, bu amaca yönelik kurumsal alt yapının oluşturulması ve konuyla ilgili ARGE faaliyetlerinin önceliklerinin belirlenmesi amacıyla ilk kez 18 Ağustos 2011 tarih ve 28029 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı-2023 (UDSEP-2023)’ün gerçekleştirilmesinden 13 Kurum ve Kuruluş sorumludur. Eylemlerin gerçekleştirilmesinde her Kurum ve Kuruluş kendi iç dinamikleri ile çalışmalarını koordine etmektedir.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Yaklaşımları: A-Kapsamlı Yaklaşım (önleme, hazırlık, tepki ve kurtarma (geri kazanma) faaliyetlerini doğrusal olmayan ve etkileşimli bir sürecin parçası olarak görür): Önleme: Afet ve acil durum olaylarıyla mücadele hazırlığını sürdürürken afetleri engellemek ve hafifletmek. Hazırlık: Afet ve acil durum olaylarından halkı, varlıkları, altyapı ve kurumları korumak, bir afet olayına cevap vermek ve bunlardan kurtulmak için gerekli düzenlemeleri yapmak, eğitmek ve uygulamak. Yanıt: Bir afet ya da acil durum olayına hızlı ve kararlı bir şekilde tepki vermek ve acil sonuçlarını yönetmek. Geri Kazanma: Bir afet ya da acil durum olayından sonra mümkün olan en kısa sürede sosyal, ekonomik, fiziksel ve çevresel refahın geri kazanımı yoluyla ulusal ve topluluk hayatını normale döndürmek., B-Tüm Tehlikeler Yaklaşımı: Çok sayıda potansiyel tehlike vardır ve bunların birçoğu her zaman öngörülebilir değildir. Afetler genellikle doğal, teknolojik, biyolojik ve sosyal afetlere ayrılır ve kasıtlı olanlar (örn. Terör eylemleri) ve kasıtsız (yani kazalar) olanlar olarak alt gruplarına ayrılır. C-Tüm Kurumlar Yaklaşımı: Afet ve acil durum olaylarının her düzeyinde etkili yönetim için birden fazla kurumun beraber çalışmaları esastır. D-Hazırlanan Topluluk: Hazırlanan topluluk kavramı, kapsamlı, tüm tehlikeler ve tüm kurumlar yaklaşımlarını yerel düzeyde uygular ve dereceli yanıt ilkelerine dayanmaktadır. Afet ve Acil Durumlara Yanıt: Komuta, Kontrol ve Koordinasyon. Komuta: Bir örgütün rol ve sorumluluklarını yerine getirirken üyelerinin ve kaynaklarının yönlendirilmesidir. Komuta, bir organizasyon içinde dikey olarak yürütülür. Kontrol: Acil müdahale durumlarındaki acil durum yönetim faaliyetlerinin genel yönüdür. Kontrol, kurumlar arasında yatay yürütülür. Koordinasyon: Etkin bir yanıtın sağlanması için organizasyonların ve unsurların bir araya getirilmesidir. Genellikle kaynakların edinimi ve uygulanması ile ilgilidir. Koordinasyon öncelikle kaynakları (kurumlar, personel veya teçhizat) ile ilgilidir ve bir organizasyon içerisinde komuta sürecinin bir fonksiyonu olarak dikey veya kontrol fonksiyonu şeklinde kuruluşlar arasında yatay olarak yürütülebilir.