AFET TIBBI VE YÖNETİM İLKELERİ - Deneme Sınavı - 1

Afetlerde hastane kayıplarına örnek olarak, 1972 Managua (Nikaragua) Depreminde kentteki bütün hastanelerin kullanılamaz hale gelmesi, 1985 Mexico-City (Meksika) Depreminde iki büyük hastanenin çökmesiyle yaklaşık bin kişinin ölmesi, hastane yatak kapasitesinin yüzde 40’ının kaybedilmesi; Latin Amerika ve Karayipler bölgesinde ağır yıkımlar yaratan Peru 1970 ve 2007, El Salvador 2001, Haiti, Şili, Meksika 2010 depremleri ile kasırga, sel, heyelanlar sırasında yaşanan ağır kayıplar sayılabilir. Aynı şekilde, 2001-2013 yıllarında özellikle güney ve güneydoğu Asya’da meydana gelen deprem, tsunami ve tayfunlar Hindistan, Endonezya, Pakistan, Myanmar, Filipinler ve Çin’de ağır can kayıpları ve ekonomik kayıpların yanı sıra merkezi ve yerel sağlık sistemlerinde ağır tahribata yol açmış, milyonlarca insana sağlık hizmeti veren binlerce hastane ve diğer sağlık birimleri kullanılamaz hale gelmiştir.

BM Afet Risk Azaltma Ofisi (UNISDR) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2008-2009’da dünya çapında “Afetlere Karşı Güvenli Hastaneler” (Hospitals Safe from Disasters) kampanyasını başlatmıştır.

Afetlere karşı güvenli hastane bileşenleri yapısal bileşen, yapısal olmayan bileşen, fonksiyon bileşenidir.

Hastanenin bulunduğu yerleşimin afet tehlike ve risk değerlendirmelerinde, geçmişteki şehir ya da sınır ötesi afetlerin olumsuz etkileri (ülke içindeki geçmiş depremlerin Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz’de yol açtığı taşkın ve tsunamiler, 1986 Çernobil’deki nükleer santral (reaktör) kazasının ve 2010’da İzlanda’da aktif volkan hareketinin Türkiye’ye olumsuz etkileri, vb.) ile sürdürülmekte olan araştırmalar da (iklim değişikliği, maden kazaları gibi büyük iş kazaları, büyük endüstriyel kazalar ile ilgili incelemeler vb.) dikkate alınmalıdır.

Kritik sistemlerde (elektrik, haberleşme, su tedariki, yangın söndürme, kanalizasyon, yakıt depolama, medikal gazlar, ısıtma, havalandırma, iklimlendirme sistemleri vb.) meydana gelebilecek arızalar ve yangınlar.

T.C. Sağlık Bakanlığı  tarafından yayınlanan Hastane Afet ve Acil Durum Planı (HAP) Hazırlama Kılavuzu’nda , HAP’ın amaç ve kapsamı afet yönetimi süreçlerinin bütünlüğü gözetilerek tanımlanmaktadır. 1. Amaç: HAP hastanelerin afet ve acil durum risklerini önlemeyi ve azaltmayı, afet ve acil durumlara karşı hazırlıklı olmasını amaçlamaktadı. Bu amaç doğrultusunda HAP’ın temel hedeflerinden biri tüm aşama ve süreçlerde, hastanelerin afet tehlikeleri karşısında zarar görebilirliğini dolayısıyla afet risklerini azaltmak; personelin, hasta ve hasta yakınlarının can güvenliğini korumak, yatırım ve donanımın zarar görmesini önlemektir.

Ülkemizde mevcut uygulamada, Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) olay türü, ölçeği, etkisine göre ve gereken destek bakımından dört olay/müdahale seviyesi tanımlamaktadır:
1. Yerel imkanların yeterli olduğu durumlar
2. Bölgesel (destek iller) takviye gereken durumlar
3. Ulusal destek gereken durumlar
4. Uluslararası destek gereken durumlar

Hastanenin afet ve acil duruma müdahalesinde, Acil Müdahale Planının etkinleştirilmesi ve Olay Yönetim Ekibinin harekete geçmesiyle birlikte gerçekleştirilecek öncelikli uygulamalara şu örnekler verilebilir:
• Hastane Tıbbi Kapasitesinin Artırılması
• Triyaj
• Tahliye
• Bilgi Yönetimi
• Psikososyal Destek
• Ölü ve Kayıplarla İlgili İşlemler