AFET SENARYOSU VE TATBİKATLAR

Afete hazırlık; afetlere zamanında, hızlı ve etkili olarak müdahale edebilmek için afet öncesinde yapılması gereken planlama, eğitim, tatbikat, erken uyarı sistemlerinin kurulması, acil yardım malzeme stokları, halkın bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi gibi faaliyetlerin sürekli ve sürdürülebilir olarak yürütüldüğü süreç

Ülkemizde kurum kuruluş ölçeğinde ve mevzuat gereğince gerçekleştirilen tatbikatların başında “yangın tatbikatları” gelmektedir.

Avrupa Komisyonu İnsani yardım ve Sivil Korunma Departmanı (ECHO)’nun fonlaması ile her yıl AB bünyesinde sivil korunma tatbikatları düzenlenmektedir. Bu amaçla her yıl komisyon tarafından üye ülkelere kapsamlı saha tatbikatları ve modül tatbikatları için çağrı gönderilmektedir. Bu tatbikatı düzenlemek isteyen üye ülkeler kendi başlarına veya diğer ülkelerle konsorsiyum kurarak, tatbikat ile ilgili tekliflerini komisyona iletmektedirler. Tekliflerin kesin kabulünden sonra belirlenen tarihlerde tatbikatlar düzenlenmektedir (Aday ülkeler de tatbikatlara katılabilirler).

Deprem, yangın gibi afetler sırası ve sonrasında meydana gelmesi muhtemel olan gaz sızıntısı, zehirlenme vb. olaylara müdahale edilmesi için (KBRN) Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer ekipleri görevlendirilirler.

Deprem sırasında bulunduğunuz en uygun yerde ÇÖK – KAPAN – TUTUN pozisyonunu alarak hedef küçültülmeli ve tehlike geçinceye kadar aynı pozisyonda kalınmalıdır.

Güvenli bir yer bulup, diz üstü ÇÖK

Başını ve enseni koruyacak şekilde KAPAN

Düşmemek için sabit bir yere TUTUN

Okulda sınıfta ya da büroda ise sağlam sıra, masa altlarında ve ya yanında; koridorsa ise duvarın yanına hayat üçgeni oluşturacak şekilde ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi ile baş ve boyun korunmalıdır.

Tatbikatın hangi ülkede ve nasıl düzenleneceğini genellikle Ekim-Kasım aylarında Brüksel’de düzenlenen başlangıç planlama konferansında karar verilmekte, ana planlama konferansı Şubat-Mart aylarında, son planlama konferansı Mayıs-Haziran aylarında, tatbikatın düzenleneceği ülkede yapılmaktadır. Tatbikatlar genellikle Eylül ayı içinde gerçekleştirilmektedir.

Uluslararası tatbikatlar ile ulaşılması hedeflenen faydalar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• INSARAG ve UNDAC (Birleşmiş Milletler Afet Değerlendirme ve koordinasyon Birimi) / OSOCC (Saha Operasyon Koordinasyon Merkezi) afet müdahale yöntemlerini tanımak ve bu kapsamda eğitim almak,

• Uluslararası USAR (Kentsel Arama ve Kurtarma / Urban Search and Rescue) ekiplerinin INSARAG ikaz, seferberlik, konuşlanma ve koordinasyon prosedürlerine katılımı sayesinde mevcut INSARAG yöntemlerini geçerli kılmak,

• Acil bir durumda uluslararası USAR ve tıbbi ekiplerin gelişi, karşılanması ve koordinasyonunda UNDAC ekibinin rolünü test etmek/bu konuda pratik yapmak,

• Faal durumda olan bir UNDAC ekibini destekleyen sivil toplum kuruluşları ve özel sektör partnerlerinin rollerini test etmek, • Acil bir durumun başlangıcında uluslararası insanı yardım koordinasyon mekanizmalarının hayata geçirilmesi ve uygulanmasını test etmek,

• Acil bir durumda İnsani Yardım Programı döngüsünün başlangıç aşamalarını test etmek.

Afete hazırlık (İng. disaster preparedness); afetlere zamanında, hızlı ve etkili olarak müdahale edebilmek için afet öncesinde yapılması gereken planlama, eğitim, tatbikat, erken uyarı sistemlerinin kurulması, acil yardım malzeme stokları, halkın bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi gibi faaliyetlerin sürekli ve sürdürülebilir olarak yürütüldüğü süreç. 5902 sayılı yasada hazırlık; Afet ve acil durumlara etkin bir müdahale amacıyla önceden yapılan her türlü faaliyet olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

TAMP’ının hedefleri; • Hayat kurtarmak, • Kesintiye uğrayan hayatı ve faaliyetleri en kısa sürede normale döndürmek, • Müdahale çalışmalarını hızlı ve planlı bir şekilde gerçekleştirmek, • Halk sağlığını korumak ve sürdürmek, • Mülkiyet, çevre ve kültürel mirası korumak, • Ekonomik ve sosyal kayıpları azaltmak, • İkincil afetleri önlemek ya da etkilerini azaltmak, • Kaynakların etkin kullanımını sağlamaktır. Doğru cevap C'dir.

“Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” işletmelere; Yangın Güvenliği Ekiplerini oluşturularak; bunlara yangın eğitimi ve uygulamalı yangın tatbikatlarının senede en az 1 kez yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yangın tatbikatları ile; • Olası yangın olaylarının önlenmesi için gerekli koruyucu önlemlerin alınması, • Yangın sırasındaki doğru davranış şekli ile yangına müdahale yöntemlerinin öğrenilmesi, • Yangın sırasındaki söndürme ve kurtarma tekniklerinin bilinmesi ve uygulanması, • Kişilerin yangın güvenliği konusunda bilgilendirilmesi ve bu bilgilerin beceriye dönüştürülmesi, • Yangın anında kullanılacak koruyucu teçhizat ile söndürme malzeme ve cihazlarının tanınması amaçlanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Deprem anında açık alandaysanız; • Enerji hatları ve direklerinden, ağaçlardan, diğer binalardan ve duvar diplerinden uzaklaşılmalıdır. Açık arazide çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olunmalıdır. • Toprak kayması olabilecek, taş veya kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunulmamalıdır. Böyle bir ortamda bulunuluyorsa seri şekilde güvenli bir ortama geçilmelidir. • Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı tedbirli olunmalıdır. • Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz hatlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olunmalıdır. • Deniz kıyısından uzaklaşılmalıdır. Doğru cevap C'dir.

Tatbikatın hangi ülkede ve nasıl düzenleneceğini genellikle Ekim-Kasım aylarında Brüksel’de düzenlenen başlangıç planlama konferansında karar verilmekte, ana planlama konferansı Şubat-Mart aylarında, son planlama konferansı Mayıs-Haziran aylarında, tatbikatın düzenleneceği ülkede yapılmaktadır. Tatbikatlar genellikle Eylül ayı içinde gerçekleştirilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Akdeniz Diyaloğu Ülkeleri (MD/Mediterranean Dialogue): Cezayir, Mısır, Ürdün, İsrail, Fas, Tunus, Moritanya İstanbul İşbirliği Girişimi Ülkeleri (ICI/İstanbul Cooperation Initiative): Bahreyn, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt. Doğru cevap B'dir.

Avrupa Komisyonu İnsani yardım ve Sivil Korunma Departmanı (ECHO)’nun fonlaması ile her yıl AB bünyesinde sivil korunma tatbikatları düzenlenmektedir. Bu amaçla her yıl komisyon tarafından üye ülkelere kapsamlı saha tatbikatları ve modül tatbikatları için çağrı gönderilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Tatbikatlara yönelik; hangi ülkenin ya da ekibin nasıl bir kapasite ve hangi alanlarda katılım göstereceği ana planlama konferansında bildirilmekte, senaryodaki katılım taleplerinin durumuna göre de kesin karar son planlama konferansında verilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Sivil Olağanüstü Hal Planlaması (CEP) Nedir? NATO ülkelerinin ve ortaklık ülkelerinin krizlerin, çatışmaların ve afetlerin sonuçlarının üstesinden gelebilmesi ve bu konuda yapılan hazırlıkların yardımlaşa yürütülmesi için NATO kapsamında kurulmuş bir oluşumdur. Doğru cevap E'dir.

Tatbikatlar, afet ve acil durumlara yönelik hazırlanan müdahale plan ve prosedürlerinin başarılı bir şekilde test edilmesine olanak sağlayan; afet ve acil durumları yöneten ve bu durumlara müdahale eden ilgili personeli hazırlamada oldukça etkin olan uygulamalardır.

Diğer seçenekler (A, B, C, E seçenekleri) Yangın Tatbikatı’nın amaçlarıdır.

Sivil Olağanüstü Hal Planlaması (CEP): NATO ülkelerinin ve ortaklık ülkelerinin krizlerin, çatışmaların ve afetlerin sonuçlarının üstesinden gelebilmesi ve bu konuda yapılan hazırlıkların yardımlaşa yürütülmesi için NATO kapsamında kurulmuş bir oluşumdur.