AFET SENARYOSU VE TATBİKATLAR

Tatbikatlar, afet ve acil durumlara yönelik hazırlanan müdahale plan ve prosedürlerinin başarılı bir şekilde test edilmesine olanak sağlayan; afet ve acil durumları yöneten ve bu durumlara müdahale eden ilgili personeli hazırlamada oldukça etkin olan uygulamalardır.

Tatbikatlar, gerçeğe yakın benzeşimler ile deneyimlemeye imkan verir. Buna göre ilgili kurum ve kuruluşlar afet ve acil durum benzeşimlerinden yararlanarak kurgulanan bu tatbikatlara; belirlenmiş zaman dilimi, ortaklaşa ve koordineli çalışma, plan-program-prosedür ile görev ve sorumluluk noktalarını dikkate alarak müdahale ederler.

Özellikle kapsamlı tatbikatlar sayesinde bir ülkenin afet müdahale planı test edilmiş olur. Ancak afet müdahale planındaki tüm hizmet gruplarının test edilmesine imkan verecek kapasitede olan gerçekçi tatbikatları düzenlemek için, bütün paydaş kurumların katılımı gerekmektedir.

Türkiye Afet Müdahale Planının (TAMP) amacı; afet ve acil durumlara ilişkin müdahale çalışmalarında görev alacak hizmet
grupları ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları tanımlamak, afet öncesi, sırası ve sonrasındaki müdahale planlamasının temel prensiplerini belirlemektir. TAMP, ülkemizde yaşanabilecek her tür ve ölçekte, afet ve acil durumlara müdahalede görev alacak, bakanlık, kurum ve kuruluşlar, özel kuruluşlar, STK’lar ve gerçek kişileri kapsar.

TAMP’ının hedefleri;

Hayat kurtarmak,

Kesintiye uğrayan hayatı ve faaliyetleri en kısa sürede normale döndürmek,

Müdahale çalışmalarını hızlı ve planlı bir şekilde gerçekleştirmek,

Halk sağlığını korumak ve sürdürmek,

Mülkiyet, çevre ve kültürel mirası korumak,

Ekonomik ve sosyal kayıpları azaltmak,

İkincil afetleri önlemek ya da etkilerini azaltmak,

Kaynakların etkin kullanımını sağlamaktır.

Ülkemizde kurum kuruluş ölçeğinde ve mevzuat gereğince gerçekleştirilen tatbikatların başında “yangın tatbikatları” gelmektedir.

Yangın tatbikatları ile;

Kurum ve kuruluşlarda mevzuat gereğince yapılması gereken bir diğer tatbikat ise tahliye tatbikatlarıdır.

Tahliye tatbikatları ile;

Deprem anında açık alandaysanız;

Uluslararası tatbikat uygulamalarıyla;

NATO Sivil Acil Durum Tatbikatları Planlama Politikası ve Ortaklık Çalışma Programı (PWP) çerçevesinde Avrupa-Atlantik Afet Müdahale Eşgüdüm Merkezi (NATO EADRCC) ve Avrupa-Atlantik Afet Tepki Birimi (EADRU) tarafından her yıl bir ülkede “Saha Sonuç Yönetimi Tatbikatları” düzenlenmektedir. Tatbikatların Genel Amacı:

BM INSARAG Bölgesel Deprem Simülasyon Tatbikatları'nını uluslar arası kuruluşlar için hedefleri şunlardır:

Deprem sırasında bulunduğunuz en uygun yerde ÇÖK – KAPAN – TUTUN pozisyonunu alarak hedef küçültülmeli ve tehlike geçinceye kadar aynı pozisyonda kalınmalıdır.

Deprem anında açık alandaysanız deniz kıyısından uzaklaşılmalıdır.

Kapsamlı saha tatbikatlarının yanında modül tatbikatları ve masabaşı tatbikatları da Avrupa Komisyonu’nun gözetiminde düzenlenmektedir.

Modül saha tatbikatlarının amacı ise müdahale ekiplerinin ve ekipmanlarının kendi kendine yetebilirlik, ortaklaşa çalışma, koordinasyon ve prosedürler ile özellikli (spesifik) müdahale kapasitesini test etmek için imkan sağlamaktır.

Bu oluşumun, sivil halkın ve kritik altyapının kimyasal, biyolojik ve radyolojik ajanlarla yapılacak saldırılara karşı korunması ve bu konuda üye ülke ulusal makamlarının desteklenmesi; kriz, afet ve/veya saldırı durumlarında kritik alt yapının korunması; sivil halkın korunması ve insani yardım; NATO genelinde, müşterek savunma ya da kriz mukabele harekatlarına sivil hazırlıkların sağlanması sorumlulukları bulunmaktadır.

Ülkemizde kurum kuruluş ölçeğinde ve mevzuat gereğince gerçekleştirilen tatbikatlar; yangın tatbikatı, deprem tatbikatı ve bina tahliye tatbikatıdır.

Deprem anında bina içerisindeyseniz kesinlikle asansör kullanılmamalıdır.

INSARAG, 1985 Meksika Depremi ve 1988 Ermenistan Depremi’nde birlikte faaliyet gösteren, alanında uzman uluslararası USAR ekiplerinin inisiyatiflerinin ardından 1991 yılında oluşturulmuştur.

Müdahale; afet ve acil durumlarda can ve mal kurtarma, sağlık, iaşe, ibate, güvenlik, mal ve çevre koruma, sosyal ve psikolojik destek hizmetlerinin verilmesine yönelik çalışmalar müdahale olarak nitelendirilir.

Yangın Tatbikatının Amacı
Yangın tatbikatları ile;
• Olası yangın olaylarının önlenmesi için gerekli koruyucu önlemlerin alınması,
• Yangın sırasındaki doğru davranış şekli ile yangına müdahale yöntemlerinin öğrenilmesi,
• Yangın sırasındaki söndürme ve kurtarma tekniklerinin bilinmesi ve uygulanması,
• Kişilerin yangın güvenliği konusunda bilgilendirilmesi ve bu bilgilerin beceriye dönüştürülmesi,
• Yangın anında kullanılacak koruyucu teçhizat ile söndürme malzeme ve cihazlarının tanınması amaçlanmaktadır.