AFET SENARYOSU VE TATBİKATLAR

Ortaklaşa Çalışabilme
Tatbikatların amaçlarından bir diğeri de acil durumlarda görev alan aynı veya farklı kurum personelinin birlikte ve koordineli bir şekilde çalışmasına ve ekip çalışmasını algılamalarına katkı sağlamaktır. Bu sayede, kurum içi ve kurum dışı ilişkilerin geliştirilmesi ve eş güdüm içinde çalışma kapasitesinin arttırılması ile afet ve acil durumlara müdahalede daha yüksek başarı oranı yakalanabilecektir.

Plan ve Prosedürlerin Uygulanabilirliği

Tatbikatlar, afet ve acil durumlara yönelik hazırlanan müdahale plan ve prosedürlerinin başarılı bir şekilde test edilmesine olanak sağlayan uygulamalardır. Tatbikatlar ile öngörülen tehlike senaryoları doğrultusunda hazırlanan afet ve acil durum planlarının ve prosedürlerinin uygulanabilirliğini
yerinde görme imkanı sağlanmış olacaktır.

Koordinasyon ve İşbirliği
Afet ve acil durumlarda görev yapacak olan farklı kurum ve yapılara mensup, farklı çalışma alanlarına ve dillerine sahip ekiplerin beraberce uyumlu şekilde çalışabilmelerine yönelik esasları belirlemek ve belirlenen bu esasların uygunluğunu yerinde görmek tatbikatlarla mümkün olabilecektir.

Öğrenme ve Güncelleme
Tatbikatlar, fiili olarak uygulama imkanı bulunan plan, program ve prosedürlerin eksikliklerinin, yanlışlarının ya da olumlu taraflarının tespit edilmesine, sahada yer alan aktörlerin fiili uygulamalarından kaynaklı hatalı ya da çok iyi örneklerin belirlenerek gerekli güncellemelerin ve düzenlemelerin yapılmasına imkan sağlayabilmektedir.
Başka bir deyişle operasyonel testler olan tatbikatlar, operasyonel hataları ve zayıflıkları tespit etmede etkin olarak kullanılmaktadır diyebiliriz (Tatbikatlar Kitapçığı Taslağı).

Türkiye’de tatbikatlar ile ilgili ilk mevzuat 1958 yılında 7126 sayılı Sivil Savunma
Kanunu ile yayınlanmıştır.

Saha Tatbikatının Dezavantajları:
• Planlama ve uygulamasının uzun zaman alması,
• Maliyetinin yüksek olması,
• Güvenlik ve sorumluluk riski taşıması.

Planlama
Tatbikat planlama süreci;
• Paydaşların,
• Tatbikat planlama ekibinin,
• Tatbikat yer ve zamanının (Tatbikat planlama ekibi tarafından),
• Lojistik destek unsurlarının (Tatbikat planlama ekibi tarafından),
• Çerçeve senaryo dizaynının (Tatbikat planlama ekibi tarafından),
• Tatbikat uygulama esaslarının (Tatbikat planlama ekibi tarafından),
belirlendiği süreçtir.

Değerlendirmeci ise tatbikatın tümü ya da belirli bir kısmı üzerinde gözlem ve değerlendirmelerde bulunan, tatbikatın amaç ve hedeflerine ulaşılıp ulaşılamadığını gözlemleyerek, yorum ve değerlendirmelerde bulunan, bunları raporlayarak üst yönetime sunan kişidir.

Gerçekleşen tüm afet ve acil durumlarda yöneticilerin kamuoyunu bilgilendirme yükümlülüğü olduğu için, tatbikatlarda da bu yükümlülüğe hazırlık amacıyla basına demeç vermekle yetkili ve görevli kişilerin simülatif medya önünde bu rolü oynamalarında yarar olduğu düşünülmektedir.
Gerek gerçek durumlar gerekse tatbikat sürecinde simülatif medya önünde aşağıdaki hususlara dikkat etmek yararlı olabilecektir:

Röportaj Sırasında Yapılması Gerekenler:
1. Röportajı gerçekleştiren muhabirin adı öğrenilmeli ve daha sonra yanıt verirken muhabire adı ile hitap edilmelidir.
2. Röportajı veren kişi tam adını kullanmalıdır. Takma isimleri kullanmak uygun değildir.
3. Mümkünse röportajın gerçekleştirileceği en uygun yerin seçilmesi gerekmektedir. Röportajın yapıldığı yerde rahat olunduğundan emin olunmalıdır. Arka planda ne olduğuna dikkat edilmelidir.
4. Mümkünse röportaj için uygun zaman seçilmelidir. Beş dakika daha bekleyip daha iyi hissedecekseniz muhabire bunun mümkün olup olmadığı sorulmalıdır. Yine de, muhabirin röportaj için belirli bir süresi olduğu da unutulmamalıdır.
5. Sakin olmaya çalışılmalıdır. Tutum ve durumun kontrol altında olması gelişen olayların temposunu belirlemede çok önemli olacaktır.
6. Röportaj sırasında doğru bilgilerin verilmesi önemlidir.

7. İşbirlikçi olunmalıdır. Topluma açıklamada bulunma sorumluluğunun olduğu unutulmamalıdır. Çoğu sorunun yanıtı vardır; ancak yanıtı henüz bilinmeyen sorulara yönelik ihtiyaç duyulan gerçekleri tespit etmek için özenle çalışılacağı bildirilmelidir.
8. Profesyonel olunmalıdır. Basın veya genel olarak röportajı yapan muhabir hakkındaki kişisel düşüncelerin yanıtları etkilemesine izin verilmemelidir.
9. Sabırlı ve saçma sorulara hazırlıklı olunmalıdır. Ters ve kaba sorular yüzünden sinirlenmemeye özen gösterilmelidir. Aynı soru tekrar sorulursa, sinirlenmeden yanıt tekrarlanmalıdır.
10. Başa dönen cümleler kullanılmalıdır. Yani, açıklamanın en önemli kısmının eksiksiz olması için yanıtla birlikte sorunun tekrarlanması gerekebilir (INSARAG, 2015).

Sivil savunma hizmet kollarında vazifelendirilmiş olan mükelle erinbu vazifelerde yetiştirilmeleri maksadı ile hazarda tertiplenecek eği- tim ve tatbikatlara davet vukuunda iştirakleri mecburidir. Bu eğitim ve tatbikatların müddeti yılda 72 saati (9 gün) geçemez.

Denetleme