AFET SENARYOSU VE TATBİKATLAR

“Afet Yönetimi” afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılabilmesi için, afete yol açabilecek tehlike ve risklerin iyi bilinmesini, bu tehlike ve risklerin olaylar olmadan önce önlemlerinin alınması, en akılcı yol ve yöntemlerle ortadan kaldırılmasını veya yol açabilecekleri olumsuz etkilerin azaltılmasını gerektiren topyekûn bir mücadeledir.

Doğa kaynaklı veya teknolojik tehlikeler meydana geldiklerinde etkiledikleri coğrafi alan ve insan nüfusuna bağlı olarak karşılaşılan afetin büyüklüğü ifade edilir. Buna göre, afetin büyüklüğüne etki eden ana bölgelerdir:

Afet yönetim sisteminin hazırlık aşamaları şunlardır?

Afet yönetim sisteminin müdahale aşamaları şunlardır?

Afet yönetim sisteminin iyileştirme aşamaları şunlardır?

Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) teknikleri afet zararlarının azaltılmasında güvenilir, hızlı ve kolay kullanımı açısından tercih edilir bir araç olarak görülmektedir. Afet yönetiminde CBS kullanılmasının nedeni; yıkımların kontrolü, afetin zarara neden olan sonuçların azaltılmasına, yaşamların ve kaynakların korunmasına yardımcı olmasıdır. CBS’nin afet yönetim sistemi ile ilgili çalışmalarda kullanılmasının çok büyük avantajları bulunmaktadır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

2005 yılında Japonya’da Afetlerin Azaltılması Dünya Konferansı’nda Hyogo Çerçeve Eylem Planı (HÇEP) hazırlanmıştır. 2005-2015 yılları arasında afetlerin neden olduğu zararların azaltılmasını amaçlamış ve Birleşmiş Milletlere üye 168 ülke tarafından benimsenmiştir (URL-4). HÇEP, 3 stratejik hedef ve 5 öncelikli eylem planından oluşmaktadır. Bu hedefler ve planlar: Stratejik hedefleri;

İllerde bütünleşik afet ve acil durum yönetiminin tüm unsurlarını içerecek şekilde, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının taşra teşkilatı olarak valiye bağlı İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri kurulmuştur. Müdürlüğün sevk ve idaresinden, ildeki afet ve acil durum faaliyetlerinin yönetiminden birincil derecede vali sorumludur. İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinin görevleri şunlardır:

İlin afet ve acil durum tehlike ve risklerini belirlemek, hazırlıklarını yapmak

Afet ve acil durum risk azaltma, müdahale ve iyileştirme il planlarını, mahallî idareler ile kamu kurum ve kuruluşlarıyla iş birliği
ve koordinasyon içinde yapmak, uygulamak ve uygulatmak

İl afet ve Acil Durum Yönetim Merkezini yönetmek, kesintisiz ve güvenli haberleşmeyi sağlamak

Afet ve acil durumlarda meydana gelen kayıp ve hasarı tespit etmek veya ettirmek

Afet ve acil durumlara ilişkin eğitim faaliyetlerini yapmak veya yaptırmak

İl Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu sekretaryasını yapmak

KBRN maddeler ile benzeri diğer teknolojik maddelerin tespiti, teşhisi ve arındırılması ile ilgili hizmetleri yürütmek gibi görevleri bulunmaktadır.

“Afet Yönetimi” afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılabilmesi için, afete yol açabilecek tehlike ve risklerin iyi bilinmesini, bu tehlike ve risklerin olaylar olmadan önce önlemlerinin alınması, en akılcı yol ve yöntemlerle ortadan kaldırılmasını veya yol açabilecekleri olumsuz etkilerin azaltılmasını gerektiren topyekûn bir mücadeledir. Doğru cevap C'dir.

Afet Yönetiminin, zarar azaltma ve hazırlık aşamaları “Risk Yönetimi”, müdahale ve iyileştirme aşamaları “Kriz Yönetimi” şeklinde de isimlendirilmektedir. Doğru cevap B'dir.

İyileştirme:

- Enkaz Yönetimi
- Yeniden Yapılanma
- Tamir ve Güçlendirme Çalışmaları
- Kalıcı Konutların İnşaası
- Ekonomik İyileştirme İçin Programlar
- Sağlık ve Tıbbi Servisler
- Normal Yaşam Koşullarının Oluşturulması. Doğru cevap D'dir.

CBS’nin afet yönetim sistemi ile ilgili çalışmalarda
kullanılmasının çok büyük avantajları bulunmaktadır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz.:
1. Etkin bir veri paylaşım aracı olması,
2. Güncellenebilmesi,
3. Hızlı veri analizleri yapabilmesi ve kolay çözümler sunabilmesi,
4. Çok yönlü görselleştirme imkânı sunmasıdır. Doğru cevap D'dir.

Lizbon depremi ve sonrasında yaşananlar, aynı
zamanda tarihteki ilk koordinatif afet müdahalesinin de başarılı bir şekilde uygulandığı depremdir.Doğru cevap B'dir.

Dünya Afet Risklerinin Azaltılması Konferansı: 2015 yılında Japonya’nın Sendai kentinde yapılmış ve Birleşmiş Milletler’in 187 üye ülkesi tarafından kabul edilen Sendai Bildirgesinin 2030’a
kadar uygulanacak yedi hedef ve dört önceliği bu
kongrede tartışılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Japonya’da Yer Bilimleri ve Afetlerin Önlenmesi Ulusal Araştırma Enstitüsü mevcut olup, bu enstitü uluslararası işbirliği programı içinde afetlere yönelik sürekli bilimsel araştırmalar yapmaktadır. Doğru cevap A'dır.

1939 Erzincan depremi sonrası o günkü hükümet, bazı yasal düzenlemeler yapmak zorunda kalmış ve afetlerle doğrudan ilgili ilk yasa, 17 Ocak 1940 tarih ve 3773 sayılı Erzincan’da ve Erzincan
Depreminden Müteessir Olan Mıntıkalarda Zarar Görenlere Yapılacak Yapılar Hakkında Kanun olmuştur. Bu yasa ile evi yıkılanlara ayni ve nakdi yardım
yapılması kurallara bağlanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Adana, Ankara, Afyonkarahisar,
Bursa, Diyarbakır, Erzurum, İstanbul, İzmir, Sakarya, Samsun, Van olmak üzere 11 ilde Afet ve Acil Durum Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlüğü
kurulmuştur.Doğru cevap D'dir.

4. seviyede bir olay olarak belirlendiğinde tüm ulusal kapasite müdahaleye katılır ve gerektiğinde uluslararası yardım çağrısında bulunulur.

Risk Yönetimi, olası bir doğa veya teknolojik kaynaklı afet meydana gelmeden önce yapılan çalışmalardır.

CBS’yi diğer veri tabanı sistemlerinden ayıran en önemli özelliği, tüm verileri yeryüzündeki ait oldukları mekâna bağlı olarak depolaması ve bunlar arasında çok çeşitli mekansal ilişkilendirmeler, yani çeşitli analizler yapılabilmesine imkan tanımasıdır.