AFET SENARYOSU VE TATBİKATLAR

Afet yönetiminin aşamaları; Zarar azaltma-Hazırlık-Müdahale-iyileştirmedir.

Afet yönetimini, acil durum yönetiminden ayıran en önemli fark afet yönetiminin sürekli olmasıdır

Yerleşime açılması düşünülen boş alanlardaki tüm afet tehlikelerini, yapılaşmış alanlarda ise tüm afet risklerini büyük ölçekli hâlihazır haritalar üze­rinde belirleyen çalışmalara Mikrobölgeleme denir.

Senaryolar hazırlanma amaçlarına göre dört çeşide
ayrılır:
a. Acil Durum için
b. Afet Yönetimi için
c. Tatbikat için
d. Eğitim için

e şıkkında belirtilen değerlendirme için maddesi doğru değildir.

TAMP gereğince hazırlanmak zorunda olan “Türkiye Afet Müdahale Planı”,“Ulusal Düzey
Hizmet Grubu Planı”, “Ulusal Düzey OlayTürü Planları”, “İl Afet Müdahale Planı”, “İl Hizmet
Grubu Operasyon Planı”, “Yerel Düzey OlayTürü Planları” gibi planlar afet senaryolarına göre
hazırlanmalıdır.

Radyolojik Ve Nükleer Kazalarda hizmet grupları;

Haberleşme, Güvenlik ve Trafik, Arama ve Kurtarma, KBRN, Nakliye, Sağlık,
Tahliye Yerleştirme ve Planlama, Enerji, Barınma, Beslenme, Yangın, Gıda Tarım ve
Hayvancılık, Zarar Tespit olacaktır.     Enkaz kaldırma yanlış cevaptır.

c şıkkı dışındakiler, Tatbikatlar için hazırlanan senaryolarda başlık olarak bulunmaktadır.

coğrafi bilgi sistemi doğru cevaptır.

Afet senaryoları çalışmalarında sadece Topoğrafik ve lojistik haritaların hazırlanması başlığı bulunmaz.

Deprem verileri sosyal duruma ait veriler içinde bulunmaz.   Deprem verileri doğal duruma ilşkin veriler içinde bulunmaktadır.

Acil durum: Büyük, fakat genellikle yerel imkanlarla baş edilebilen çapta, ivedilik gerektiren tüm durum ve haller şeklinde tanımlanır. 5902 sayılı kanunda ise, “Toplumun tamamının veya belli kesimlerinin normal hayat ve faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan ve acil müdahaleyi gerektiren olaylar ve bu olayların oluşturduğu kriz hâli” olarak tanımlanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Afet, doğa ya da teknoloji kaynaklı tehlikenin insan faaliyetiyle olumsuz etkileşimi ile ortaya çıkan veya doğrudan insan eliyle, yönetimlerin ya da toplulukların siyasi, ekonomik, sosyal karar ve tercihleriyle meydana getirilen durumların (karmaşık acil durumlar) sonucunda; tehlikeye maruz kalan varlıkların baş etme kapasitesinin yeterli olmadığı koşullarda; olağan yaşantının ve faaliyetlerin fiziksel, ekonomik, sosyal ve psikolojik bakımdan ağır kayıp ve zarara uğraması nedeniyle tamamen durması ya da ciddi biçimde kesintiye uğramasıdır. Afet bir olayın kendisi değil, doğurduğu sonuçtur. Doğru cevap C'dir.

Afet yönetimini, acil durum yönetiminden ayıran en önemli fark afet yönetiminin sürekli olmasıdır. Acil durum yönetimi ise sürekli değildir, belirli bir zamanla sınırlıdır ve acil durum yönetimini gerektiren olay ve nedenler ortadan kalktığında sona erer. Doğru cevap C'dir.

Acil durum tehlike ve riskinin belirlenmesi çalışmaları sonucunda elde edilen ve yerel imkanlarla üstesinden gelinebilecek farklı büyüklük ve konumlardaki tehlikelerin gerçekleşmesi halinde meydana gelebilecek tüm zarar ve kayıpları tahmin etmeye yarayan bilimsel çalışmalara acil durum senaryosu denir. Senaryolarda olabildiğince gerçeğe yakın koşulların canlandırılması gerekir. Doğru cevap D'dir

Yerleşim birimi ölçekli yapılacak afet senaryoları çalışmalarında afet tehlikesi ve riskini belirleyebilmek için mutlaka mikrobölgeleme çalışmalarının yapılması veya var olanlarından yararlanılması gerekir. Doğru cevap E'dir.

Acil durum veya afet senaryoları çok farklı amaçlar için hazırlanabilir. Amacınıza, ölçeğinize (aile, işyeri, mahalle, ilçe, il, bölge ve ülke gibi) ve tehlikenin türüne göre senaryo hazırlıklarında ve hazırlayacağınız senaryonun içeriğinde farklılıklar görülür. Doğru cevap D'dir.

Kuraklıkta, Gıda Tarım ve Hayvancılık, Sağlık, Alt Yapı, Zarar Tespit; orman yangınında, Haberleşme, Ulaşım Alt Yapı, Güvenlik ve Trafik, Arama ve Kurtarma, Nakliye, Sağlık, Tahliye Yerleştirme ve Planlama, Alt Yapı, Enerji, Barınma, Hasar Tespit, Yangın, Enkaz Kaldırma, Gıda Tarım ve Hayvancılık, Teknik Destek, Zarar Tespit; siber saldırıda, Teknik destek, Güvenlik ve Trafik, Haberleşme, Enerji, Zarar Tespit; biyolojik afetler ve salgın hastalıklarda, Haberleşme, Ulaşım Alt Yapı, Güvenlik ve Trafik, Arama ve Kurtarma, KBRN, Nakliye, Sağlık, Tahliye Yerleştirme ve Planlama, Alt Yapı, Enerji, Barınma, Hasar Tespit, Yangın, Enkaz Kaldırma, Gıda Tarım ve Hayvancılık, Zarar Tespit hizmet grupları yer alır. Depremde ise tüm hizmet grupları yer alır. Doğru cevap A'dır.

Tatbikatlar için hazırlanan senaryolar aşağıdaki başlıkları içerir.

Amaç ve Kapsam

Hedefler

Olay türü seçimi (Tehlike analizi yapılarak belirlenmeli)

Olay türüne ve çalışma yapılacak alanın büyüklüğüne/ölçeğine göre gerekli olabilecek verilerin elde edilmesi

Senaryo parametrelerinin belirlenmesi (olası tehlikeler ve bunların olası büyüklükleri. Örneğin depremin büyüklüğü, derinliği, oluş yeri ve zamanı)

Ana ve ayrıntılı olayların yazılması (Senaryoda “Ana Olaylar” ve bunlarla ilgili “Detaylandırılmış Olaylar” geçmişteki benzer olaylardan da yararlanarak ve onlara benzeştirilerek kurgulanır.)

Farklı olası olayların enjekte edilmesi (yangın çıkması, patlama olması gibi)

Olası müdahalelerin listelenmesi

Önemli olaylar için görevlilerin belirlenmesi

Mesajların hazırlanması

Buna göre doğru cevap E'dir.

Senaryo için gerekli olabilecek bilgilerin/verilerin bir sistematik içinde toplanmasında oldukça yarar vardır. Bunların özellikle Coğrafi Bilgi Sistemi kullanılarak hazırlanması çalışmanın daha sonraki aşamalarında büyük kolaylık sağlar. Coğrafi Bilgi Sistemleri hem mekansal (konumsal) hem de mekansal olmayan verilerin ve bilgilerin toplanmasına, saklanmasına, analiz edilmesine ve kullanıcıya sunulmasını sağlarlar. Doğru cevap B'dir.

Sosyal Duruma İlişkin verilerde kendi içinde aşağıdaki gibi sınıflandırmıştır.

Risk Değerlendirmesi İçin Deprem Hasar Verileri bu grupta değildir. Doğru cevap A'dır.