AFET SENARYOSU VE TATBİKATLAR - Deneme Sınavı - 12

Temel çalışmalara bakınca ilk yapılması gereken çalışmaların deprem tehlikesinin belirlenmesi, her türlü varlığa ait istatistiki bilgilerin toplanması ve senaryo depremin yeri ve büyüklüğüne karar verilmesi çalışmaların olduğu görülür. Daha sonra senaryo deprem nedeniyle belirli uzaklıklarda oluşabilecek maksimum şiddet ve ivme değerlerini hesaplayabilmek için yöreye en uygun azalım ilişkisi veya ilişkilerinin seçilmesi, belirli uzaklıklarda oluşabilecek maksimum şiddet ve ivme değerlerin hesaplanması ve aynı değerde olan noktaların/yerlerin birleştirilmesi ile eşşiddet ve eşivme haritalarının hazırlanarak hangi yerleşim biriminin hangi şiddette etkilenebileceğinin belirlenmesi gerektiği görülmektedir. Eşşiddet ve eşivme haritalarından yararlanarak yerleşim birimlerinin senaryo depreminden hangi şiddette etkileneceği veya hangi ivme değeriyle sarsılabileceği ve bu yerleşim birimlerine ait nüfus, konut, hastane ve okul gibi her türlü varlığa ait istatistiki bilgilerin tespit edilmesi gerekmektedir.

Yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen bilgilerin rapor haline getirilmesi ile deprem senaryosu çalışması tamamlanmış olur.

Deprem senaryosu için yapılması gereken temel çalışmaların tamamının eksiksiz bir şekilde yapılması gerekli bütçenin ayrılmaması, konuya vakıf personelin yeterli olmaması, istenilen düzey ve kalitede veri ve bilgilere ulaşılamaması, konunun ne kadar önemli olduğunun yöneticiler tarafından kabul edilmemesi gibi nedenlere bağlı olarak her zaman mümkün olamamaktadır.

Deprem senaryosunun hazırlanmasından sorumlu kuruluş veya kişilerin deprem senaryosunu hazırlayan ekipten beklentisi çalışmaların bilimsel gerçeklere uygun şekilde yapılması ve olası deprem sonucunda meydana gelebilecek hasarların tahmin edilmesi olmalıdır.

Senaryo depremin büyüklüğüne ve derinliğine, bölge halkından ziyade, konu ile ilgili olan kamu kurum ve kuruluşlarının ve konusunda uzman kişilerin görüş ve önerileri alınarak senaryo ekibince ortak olarak karar verilmesi her zaman faydalı sonuçlar verir.

Azalım ilişkisine karar verirken, her zaman çok sayıda veri kullanarak üretilmiş olan ilişkiler tercih edilmelidir. Dolayısıyla II. madde yanlıştır.

Açıkta kalacak insan sayısı da ağır hasar ve orta hasarlı konutların toplanmasıyla elde edilen sonucun hane halkı büyüklüğü ile çarpılması ile bulunur. Açıkta kalacak insan sayısının tahmin edilmesi ile geçici barınma alanlarının büyüklüğüne karar verilir ve olası çadır ihtiyacı belirlenir.

Sivil savunma hizmet kollarında vazifelendirilmiş olan mükelle erinbu vazifelerde yetiştirilmeleri maksadı ile hazarda tertiplenecek eği- tim ve tatbikatlara davet vukuunda iştirakleri mecburidir. Bu eğitim ve tatbikatların müddeti yılda 72 saati (9 gün) geçemez.

Denetleme

Hasar görebilirlik belirlemeleri: Mevcut yapı stokunun incelenerek yapı tipi haritalarının çıkartılması, her bir yapı tipi için “hasar görebilirlik” oran ve ihtimallerinin yöresel verilere dayalı olarak belirlenmesi, mevcut alt yapı şebekeleri ve ulaşım sistemlerinin depremden etkilenme durum ve oranlarının belirlenmesi, emniyet, itfaiye, hastane bina ve donanımları gibi kritik birimlerin depremden etkilenme durumlarının belirlenmesi, yapı hasarlarıyla can kaybı ve yaralanmalar arasındaki ilişkilerin tespiti, depremden kaynaklanacak sosyo-ekonomik kayıpların incelenmesi.

Herhangi bir yer veya bölgedeki deprem tehlikesinin doğru olarak saptanabilmesi için;
1. Bu yer veya bölgenin yakın veya uzağında bulunan deprem kaynak zonlarının (diri fay ve/veya diri fay zonları),
2. Bu kaynaklarda oluşan veya oluşabilecek olan depremlerin mekanizmalarının,
3. Bu kaynaklarda oluşacak olan değişik büyüklüklerdeki depremlerin oluş olasılıklarının,
4. Kaynaktan yayılan sismik dalgaların ilgilenilen yer veya bölgeye gelene kadar kat
ettikleri yol boyunca uğrayacakları azalım veya değişim özelliklerinin,
5. Yer veya bölgedeki topoğrafik ve jeolojik yapı ile yerel zemin özelliklerinin genel sismik dalgalar üzerindeki etkilerinin,

iyi bilinmesi veya tahmin edilmesi gerekmektedir.