AFET SENARYOSU VE TATBİKATLAR - Deneme Sınavı - 10

Tatbikat Geliştirme aşaması;

Tatbikatın amacının ve ulaşılmak istenen hedeflerin belirlendiği,

Yer ve zaman unsurlarının kesinleştirilip, tatbikat aşamalarının, uygulanacak senaryoların ve diğer iş ve işlemler ile zamanlamanın netleştirildiği,

Senaryonun detaylarının çalışıldığı,

Kaynakların ve tatbikat aktörlerinin/oyuncularının belirlendiği,

Haberleşme yöntemlerinin kesinleştirildiği,

Tatbikat gözlem, değerlendirme ve yönetim esaslarının belirlendiği,

Medya kullanım çerçevesinin çizildiği,

Saha ya da masabaşı uygulamalarının seçimine göre gerekli alan hazırlıklarının yapıldığı süreçtir.

C) II, III, IV ve V

Röportaj Sırasında Yapılmaması Gerekenler:

Hiçbir basına veya belirli basın ajansına karşı ayrımcılık yapmayın. 

“Yorum yok” şeklinde yanıt verilmemelidir.

Kişisel görüş belirtilmemelidir. 

Yayınlanmaması kaydıyla bilgi verilmemelidir. 

Yalan söylenmemelidir.

Blöf yapılmamalıdır. 

Defansif olunmamalıdır.

Korkulmamalıdır. 

Baştan savma yanıt verilmemelidir.

Jargon kullanılmamalıdır.

Zıt düşülmemelidir.

Bir yandan konuşup bir yandan da afeti ya da acil durumu komuta etmeye çalışılmamalıdır.

Acele edilmemelidir.

Güneş gözlüğü takılmamalıdır.

Sigara içilmemelidir.

Sonuç sözü verilmemeli veya tahminde bulunulmamalıdır.

Söylentilere yanıt verilmemelidir.

Belirli bir cevaba yönelten sorular tekrarlanmamalıdır.

Afete müdahale eden diğer birimlerin çalışmaları kötülenmemelidir.

Bir afet ya da acil duruma yapılan müdahale başka bir afet ya da acil duruma yapılan müdahale ile kıyaslanmamalıdır

B)

Tatbikat değerlendirmenin amacı; kritik görevlerdeki performansların değerlendirilmesi, karşılaşılabilecek güçlükleri görme/tanıma ve iyileştirme için gereken alanları belirleme, hazırlıklı olmayı iyileştirme olarak sıralanabilir.

Değerlendirme, plan ve prosedürlerdeki işleyen ve işlemeyen yönleri test etmek ve ihtiyaç varsa gerekli düzenlemeleri yapabilmek adına önemli bir basamak olarak düşünülmelidir.

Tatbikat izleme ve değerlendirme aşamasında sıklıkla karşılaşılan sorunlar aşağıdaki gibidir:
1. Tatbikat izleme ve değerlendirme sürecinde en çok karşılaşılan sorunlardan birisi gerçekçi izleme ve değerlendirmenin yapılmamasıdır.
2. Tatbikatta görev alan katılımcılar, yeteri kadar istekli değillerse çoğu kez tatbikat asıl
amacının dışında sadece bir gösteri özelliği taşıyan ve yönetici konumdakiler için sergilenen bir tiyatro olarak kalabilir. Dolayısıyla da tatbikattan beklenen ve amaca uygun olarak gerçekleştirilmesi gereken göstergeler, ikna etmek amacıyla baştan savma ve yanlış veriler üzerine şekillenebilmektedir.
3. Değerlendirme yapan kişi/kişiler alana inmeden, uzaktan masa başında, gerçekçi olmayan değerlendirme yapabilirler.
4. Gerçekçi ve amaca uygun izleme ve değerlendirme yapılsa bile elde edilen sonuçlar
dikkate alınmayabilir.
5. Tatbikat sırasında ortaya çıkan hatalar, sorunlar izleme ve değerlendirme aşamasında
gizlenebilir.

Tatbikat sürecinin değerlendirme aşaması için, bir değerlendirme ekibinin oluşturulması gerekmektedir. Değerlendirme ekibinde yer alacak kişiler ilgili birimler, paydaş kurum ve kuruluşlar, öğretim elemanları, yerel hizmet grupları, sivil toplum kuruluşları gibi farklı gruplardan katılımcılarla oluşturulabilir.

Değerlendirme ekibinde yer alacak olan kişiler için beklenen  kişisel özellikler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• İnsani ilişkiler, duyarlılık
• Tarafsız olma
• Kendi kendini yönlendirebilme
• Değişen durumlara hızlı uyum sağlama
• Yardıma istekli olma
• Dürüstlük ve güvenilirlik: Olayları doğru bir şekilde rapor edip, bilgileri gizli tutma (Egzersiz ve Tatbikat Tasarımı, s:8-5)

Değerlendirme ekibinde yer alacak olan kişiler için beklenen beceri  aşağıdaki gibi
 sıralanabilir:
• Değerlendirme konusunda teknik uzmanlık
• Plana aşina olma
• Yazılı ve sözlü iletişim becerileri
• Organizasyon becerileri
• Olaylar ve amaçlar arasındaki ilişkiyi görme becerisi

Değerlendirme ekibi tatbikattan önce eğitime/toplantıya alınarak tatbikatın amacı ve hedefleri ile katılımcıların ve değerlendirmecilerin rolleri ve sorumlulukları da dahil bilgilendirilmelidir. Ayrıca tatbikat öncesinde yapılan eğitim/toplantıda değerlendirme ekibine,
• Neye bakacağı,
• Ne kaydedileceği,
• Değerlendirme kılavuzlarını veya diğer değerlendirme araçlarını nasıl kullanacağı,
• Verilerin analizini nasıl yapacağı ile ilgili bilgiler verilmelidir

''Kapsamlı ve uzun olan bu raporların hazırlanması için değerlendirmecilerin hem
verileri analiz etmek hem de başarılı ve aksayan noktaları tespit etmek için toplanması gerekir. Bu sayede tatbikat sırasındaki gözlemler ve diğer tüm veriler irdelenerek “Tatbikat Sonuç Raporu” hazırlanır.''

Raporlamada karşılaşılan sorunlar aşağıdaki gibidir:

• Raporda yer alan açıklamaların yetersizliği
“Tatbikat Sonuç Raporu”nda tatbikatın amaç ve hedefleri ile sonuç ve öneriler başlıkları altındaki açıklamalar yetersiz kalabilir. Dolayısıyla amaç ve hedeflerin net olarak ifade edilmesi gerekmektedir.
• Rapor konusunun kapsamı dışına çıkmak
Rapor hazırlarken konu ile amaç ve hedefler dikkate alınmalı; konu kapsamı dışına
çıkılmamalıdır.
• Net ifadelerin kullanılmaması
“Tatbikat Sonuç Raporu”nda yer alan ifadeler bilgiyi doğrudan iletmelidir. Dolayısıyla da raporda kesin ve net ifadelere yer verilmelidir.
• Raporları usulen/formaliteden yazmak
Her rapor gerçekleştirilen tatbikata özel olarak, belli standartlar dahilinde ve gerçekçi olarak yeniden oluşturulmalıdır.

Sonuç ve Öneriler
Tatbikatla ilgili güçlü ve zayıf yönler, öneri ve değerlendirmeler bu başlık altına yazılır.

Tatbikat süresinin belirlenmesini sağlamak tatbikat değerlendirmesinin sağladığı yararlardan biri değildir.

I ve III,tatbikat değerlendirmenin amaçlarındandır.

Hepsi iyi bir tatbikat değerlendirmesinin sağladığı olanaklardan biridir.

Hepsi başarılı bir tatbikat değerlendirmesi için göz önüne alınması gereken husulardan biridir.

Gerçekçi izleme ve değerlendirmenin yapılması tatbikat izleme ve değerlendirme aşamasında sıklıkla karşılaşılan sorunlardan biri değildir.

Tatbikatlar, afet ve acil durumlara yönelik hazırlanan müdahale plan ve prosedürlerinin başarılı bir şekilde test edilmesine olanak sağlayan; afet ve acil durumları yöneten ve bu durumlara müdahale eden ilgili personeli hazırlamada oldukça etkin olan uygulamalardır.