AFET SENARYOSU VE TATBİKATLAR - Deneme Sınavı - 4

Afet: Toplumun tamamı veya belli kesimleri için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan, etkilenen toplumun baş etme kapasitesinin yeterli olmadığı doğa, teknoloji veya insan kaynaklı olay şeklinde tanımlanmaktadır.

Afet yönetimi; afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılması, afet sonucu doğuran olaylara zamanında, hızlı ve etkili olarak müdahale edilmesi ve afetten etkilenen topluluklar için daha güvenli ve gelişmiş yeni bir yaşam çevresi oluşturulabilmesi için toplumca yapılması gereken topyekûn bir mücadele süreci olarak tanımlanmaktadır.

Acil durum ve afet yönetimi arasındaki en önemli fark acil durumun sürekli olmayıp, acil durum olarak değerlendirilen bir olayın meydana gelmesi ile başlayarak pik seviyeye ulaşması ve acil durumu gerektiren nedenler ortadan kalktığında sona eren bir yönetim şekli olmasıdır.

Acil durum veya afet senaryoları hazırlanma amaçlarına göre dört çeşide ayrılır.

Deprem verileri bu çalışmada doğal duruma ilişkin veriler arasında sınıflandırılmıştır.

Japonya Hükümetinin teknik yardım programlarından sorumlu resmi kurumu olan, Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) Japonya’da yürürlükte bulunan ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun olarak projeyi üstlenmiştir. Proje, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ve JICA arasında yapılan anlaşmaya uygun olarak uygulanmıştır. JICA tarafından organize edilen çalışma ekibi 13 Mart 2001 yılında İstanbul’a gelerek çalışmalarına başlamış ve Kasım 2002 tarihinde Final Raporunu teslim edinceye kadar sürmüştür.

Evlilik oranı bu tür bir senaryo çalışmasında ihtiyaç duyulan veriler arasında yer almaz.

3 Ocak 2014 tarih ve 28871 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Türkiye Afet Müdahale Planının” amacı; afet ve acil durumlara ilişkin müdahale çalışmalarında görev alacak hizmet grupları ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları tanımlamak, afet öncesi, sırası ve sonrasındaki müdahale planlamasının temel prensiplerini belirlemektir.

Afet tehlike ve riskinin belirlenmesi çalışmaları sonucunda elde edilen ve farklı büyüklük ve konumlardaki tehlikelerin gerçekleşmesi halinde meydana gelebilecek tüm zarar ve kayıpları tahmin etmeye yarayan bilimsel çalışmalar afet senaryosu olarak tanımlanmaktadır.

Acil durum için yapılan acil durum tehlike ve riskinin belirlenmesi çalışmaları sonucunda elde edilen ve farklı büyüklük ve konumdaki tehlikelerin gerçekleşmesi halinde meydana gelebilecek tüm zarar ve kayıpları tahmin etmeye yarayan bilimsel çalışmalar acil afet ve durum senaryosu olarak adlandırılmaktadır.

İş yerlerinde Acil Durumlar Hakkında yönetmeliğe göre işyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlar;

gibi hususlar dikkate alınarak belirlenir.

Anarşik olaylar acil durum olay örnekleri arasında yer alır.

Hasar ve kayıp tahmini yapmak, afet senaryosunun hazırlanma amaçları arasında yer alır.

Risk analizi yapılarak can ve mal kayıp tahminleri yapılması, afet Senaryoları hazırlanırken yapılması gereken çalışmalar içinde yer alır.

Ulusal ve yerel düzeyde, kamu kurum ve kuruluşlarında, özel sektörün yasal olarak yapmak zorunda oldukları acil durum ve afet yönetimi ile ilgili planları hazırlamaları gerekmektedir. Bu planlarında mutlaka acil durum ve afet senaryolarından elde edilen sonuçlara göre hazırlanması gerekir. Bu planlar ulusaldan her ölçekteki işletmeye kadar olan 12 farklı düzeyde hazırlanır.

Yasal olarak hazırlanmak zorunda olunan bütün afet ve acil durum yönetimi ile ilgili planlar mutlaka bilimsel kriterlere uygun bir şekilde hazırlanmış olan ACİL DURUM ve AFET SENARYOLARI çalışmaları temel alınarak yapılmalıdır.

Sağlık bakanlığı tarafından hazırlanarak yürürlüğe sokulan “Hastane Afet ve Acil Durum Planı (HAP) Hazırlama Kılavuzu” na göre; Hastane Afet ve Acil Durum planının yıl içerisinde en az bir kez masa başı tatbikatı, bir kez de saha tatbikatı ile test edilmesi gerekir. Bu tatbikatların her yıl farklı bir senaryoya göre uygulanması, test edilmesi gerekmektedir.

Aile Afet Planı yasal olarak hazırlanmak zorunda olunan acil durum ve afet yönetimi ile ilgili planlar arasında yer almaz ancak yine de mutlaka afet ve acil durum senaryosu çalışmalarının sonuçları dikkate alınarak yapılması gerekir.

Tehlikenin kaynağı, büyüklüğü, oluş sıklığı, süresi ve olası etkileri ile ilgili bilgilerin toplanması ve belirlenmesine yönelik çalışmalar tehlike analizi olarak tanımlanır.

Tehlike, belirli bir zaman veya coğrafyada ortaya çıkarak yaşamı tehdit eden, toplumun sosyoekonomik düzen ve etkinliklerine, doğal çevreye, doğal, tarihi ve kültürel kaynaklara zarar verme potansiyeli olan doğa, teknoloji ya da insandan kaynaklanan fiziki olay ve olgu şeklinde tanımlanmaktadır.