AFET SENARYOSU VE TATBİKATLAR - Deneme Sınavı - 13

Toksik bir maddenin doğaya karışması endüstriyel bir kazadır ve  teknolojik tehlikeler başlığı altında sınıflandırılır.

Erozyon, çevre kirlenmeleri, ekonomik ve sosyal bozulmalar, bozulmaya dayalı olaylar başlığı altında sınıflandırılır.

Yer ivmesinin 0.40 g ve daha büyük olması beklenen bölgeler I. derece, 0.30-0.40 g arasında olması beklenen bölgeler II. derece, 0.20-0.30 g arasında olması beklenen bölgeler III. derece, 0.10-0.20 g arasında olması beklenen bölgeler IV. derece ve 0.1 g’den küçük olması beklenen bölgeler V. derece deprem tehlikesi altında olan bölgeleri göstermektedir.

I. derece deprem tehlikesi altında bulunan bölgeler Türkiye yüz ölçümünün % 42’sini oluşturur. Bu bölgelerde yaşayan insanlar ise toplam nüfusumuzun %45 (yüzde kırkbeş)’ini oluşturmaktadır.

Fiziksel Zarar Görebilirlik: İnsan eliyle oluşturulmuş yapı, alt yapı, çevre, tarım, sanayi, üretim
vb. gibi fiziksel unsurların zarar görebilirlikleri ile insan topluluklarının fiziksel kapasitelerini kapsar.

Çevrenin ve dengelerin bozulması Kuraklık-Açlık tehlike türünün ölçülmesi imkansız zarar görebilir unsurlarındandır, diğer şıklarda verilenler aynı tehlike türünün ölçülebilir zarar görebilir unsurlarıdır.

Hızlı ve denetimsiz kentleşme ve sanayileşme plansız ve denetlenmeden yapılmış yani kurallara uyulmadan yapılmış yapıları da beraberinde getirdiği için zarar görebilirliği oldukça artırmaktadır. Bunun çok acı bir örneği 17 Ağustos 1999 depremi sonrası açıkça görülmüştür.

Savaş ve sivil kargaşalar insanların toplu halde göç etmesini gerektirebilir. Bu durumdaki topluluklar başta barınma, beslenme ve sağlık olmak üzere her türlü desteğe muhtaç ve her türlü tehlikeye açık haldedirler. Bunun çok somut örneği ülkemize gelen çok sayıda “Suriyeli sığınmacılar” da açıkça görülmektedir.

Bir yer için riskten bahsedebilmemiz için sorudan bahsedilen 3 unsurda var olmalıdır. Eğer bunlardan biri yoksa riskte yoktur.

“Afet Yönetimi” afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılabilmesi için, afete yol açabilecek tehlike ve risklerin iyi bilinmesini, bu tehlike ve risklerin olaylar olmadan önce önlemlerinin alınması, en akılcı yol ve yöntemlerle ortadan kaldırılmasını veya yol açabilecekleri olumsuz etkilerin azaltılmasını gerektiren topyekûn bir mücadeledir.

Doğa kaynaklı veya teknolojik tehlikeler meydana geldiklerinde etkiledikleri coğrafi alan ve insan nüfusuna bağlı olarak karşılaşılan afetin büyüklüğü ifade edilir. Buna göre, afetin büyüklüğüne etki eden ana bölgelerdir:

Afet yönetim sisteminin hazırlık aşamaları şunlardır?

Afet yönetim sisteminin müdahale aşamaları şunlardır?

Afet yönetim sisteminin iyileştirme aşamaları şunlardır?

Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) teknikleri afet zararlarının azaltılmasında güvenilir, hızlı ve kolay kullanımı açısından tercih edilir bir araç olarak görülmektedir. Afet yönetiminde CBS kullanılmasının nedeni; yıkımların kontrolü, afetin zarara neden olan sonuçların azaltılmasına, yaşamların ve kaynakların korunmasına yardımcı olmasıdır. CBS’nin afet yönetim sistemi ile ilgili çalışmalarda kullanılmasının çok büyük avantajları bulunmaktadır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

2005 yılında Japonya’da Afetlerin Azaltılması Dünya Konferansı’nda Hyogo Çerçeve Eylem Planı (HÇEP) hazırlanmıştır. 2005-2015 yılları arasında afetlerin neden olduğu zararların azaltılmasını amaçlamış ve Birleşmiş Milletlere üye 168 ülke tarafından benimsenmiştir (URL-4). HÇEP, 3 stratejik hedef ve 5 öncelikli eylem planından oluşmaktadır. Bu hedefler ve planlar: Stratejik hedefleri;

İllerde bütünleşik afet ve acil durum yönetiminin tüm unsurlarını içerecek şekilde, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının taşra teşkilatı olarak valiye bağlı İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri kurulmuştur. Müdürlüğün sevk ve idaresinden, ildeki afet ve acil durum faaliyetlerinin yönetiminden birincil derecede vali sorumludur. İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinin görevleri şunlardır:

İlin afet ve acil durum tehlike ve risklerini belirlemek, hazırlıklarını yapmak

Afet ve acil durum risk azaltma, müdahale ve iyileştirme il planlarını, mahallî idareler ile kamu kurum ve kuruluşlarıyla iş birliği
ve koordinasyon içinde yapmak, uygulamak ve uygulatmak

İl afet ve Acil Durum Yönetim Merkezini yönetmek, kesintisiz ve güvenli haberleşmeyi sağlamak

Afet ve acil durumlarda meydana gelen kayıp ve hasarı tespit etmek veya ettirmek

Afet ve acil durumlara ilişkin eğitim faaliyetlerini yapmak veya yaptırmak

İl Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu sekretaryasını yapmak

KBRN maddeler ile benzeri diğer teknolojik maddelerin tespiti, teşhisi ve arındırılması ile ilgili hizmetleri yürütmek gibi görevleri bulunmaktadır.

Afet tehlike ve riskinin belirlenmesi çalışmaları sonucunda elde edilen ve farklı büyüklük ve konumlardaki tehlikelerin gerçekleşmesi halinde meydana gelebilecek tüm zarar ve kayıpları tahmin etmeye yarayan bilimsel çalışmalar afet senaryosu olarak tanımlanmaktadır

Senaryonun amacına, acil durum veya afet türüne ve senaryo yapılacak yerleşim birimin, alanın veya kurumun/tesisin büyüklüğüne göre senaryo çalışmalarında izlenen yol ve yöntemlerde bazı farklılıklar olabilmektedir.

Acil durum senaryoları hazırlanmadan önce çalışma ortamı, mevcut durum, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak ve tehlike ve risk analizleri yapılarak meydana gelebilecek ve çalışan ile çalışma çevresini etkileyecek acil durumlar önceden değerlendirilerek olası acil durumlar belirlenmelidir.