AFET RİSK AZALTMA POLİTİKALARI

Yer sarsıntıları ve tsunami deprem kaynaklı; piroklastik akma ve lav akıntısı ise volkanik aktivitelerden kaynaklıdır. Kütle hareketlerine örnek olarak kaya düşmesi heyelan ve çığ verilebilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Depremlerin büyük çoğunluğu, litosfer levhalarının birbirlerine göre göreceli hareketleri sonucunda oluşur. Diğer taraftan, yerkabuğu 20’ye yakın levhadan oluşmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Deprem, kütle hareketleri ve volkanik aktivite ana jeolojik afet türleridir. Çığ kütle hareketi sonucu oluşan bir afettir.

Her yıl büyüklüğü 2.0’den daha büyük yaklaşık bir milyon deprem oluşmaktadır. Bir yılda deprem büyüklüğü 3’ten daha büyük oluşan deprem sayısı yaklaşık 100.000'dir. 5’ten daha büyük deprem sayısı ise yaklaşık 1.000’dir. 7 ve üzeri büyüklükte oluşan deprem sayısı ise 10 civarındadır. 8 büyüklüğünde bir deprem ancak üç yılda bir oluşmaktadır. Büyüklüğü 9-9.5 gibi çok büyük depremler ise oldukça nadir, dalma-batma zonlarındaki ters fayların geliştiği alanlarda oluşmaktadır.

Merkez üssü, odak noktasının yeryüzüne en yakın olan kesimidir; burası aynı zamanda depremin en çok hasar yaptığı veya sarsıntının en kuvvetli olarak hissedildiği kesimdir.

L dalgaları; deprem istasyonuna ilk ulaşan yüzey dalgasıdır. Yılanın hareketine benzer özellikte sağa sola kavisli hareket gösterir.

Bazı detayların önemli olduğu durumlarda, Richter ölçeği dışındaki ölçekler de kullanılır. Bunlar arasında süreye bağlı büyüklük (Md), lokal büyüklük (MI), yüzey dalgası büyüklüğü (Ms), cisim dalgası büyüklüğü (Mb) ve moment büyüklüğü (Mw) depremin büyüklüğünü belirtmek için kullanılan ölçekler arasındadır.

Depremlerin çoğu insan aktivitelerinden bağımsız olarak meydana gelir. Ancak özellikle bazı mühendislik çalışmaları ve yapıları deprem üretebilmektedir. Bir bölgede yeraltına atık su pompalanması ya da faylar üzerine inşa edilmiş rezarvuar (örn; baraj gölü) alanındaki su kütlesi deprem oluşumuna neden olabilmektedir.

R dalgaları, yer yüzünün eliptik hareket etmesine neden olur. R dalgaları uzun süreli olarak etkisini sürdürür ve en fazla hasara sebebiyet verir.

Paleosismoloji aktif fayların özelliklerinin araştırılmasını sağlayan yöntemler topluluğudur. Geniş tanımlama ile paleosismoloji, tarihsel ve tarih öncesi dönemlerde oluşmuş ve yüzey kırığı oluşturmuş depremlerin sayısını, büyüklüğünü, yer değiştirme miktarını ve tekrarlanma aralığını saptamak için yapılan çalışmaların tümüdür.

Bursa ili Kuzey Anadolu fay hattı üzerinde yer alır ve 1. derece deprem bölgesinde kabul edilir.

Deprem erken uyarı sistemi, hasar yaratabilecek düzeyde bir deprem oluşumunu yaklaşık 20-30 saniye önceden tespit ederek uyarı sinyali göndermektedir.

Büyüklüğü 9-9.5 gibi çok büyük depremler ise oldukça nadir, dalma-batma zonlarındaki ters fayların geliştiği alanlarda oluşmaktadır.

Fay düzlemleri kabuğun derin kesimlerinde sünümlü makaslama zonları olarak devam ediyorsa, kayalarda kırılma olmaksızın yer değiştirmenin meydana geldiği yapısal zonlar da devam edebildiği anlaşılmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Küçük büyüklükteki depremler de yer değiştirme miktarları daha az olup milimetre ve santimetre boyutundadır. Afyonkarahisar’da 1 Ekim 1995 Dinar depremi (Mw: 6.0) ile bölgede 10 km uzunluğunda yüzey kırıklanması meydana gelmiştir. Bu depremde 5-10 cm yatay, 20-50 cm düşey yer değiştirme gelişmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yaklaşan levha sınırlarında meydana gelen depremler; birbirlerine yaklaşan ve bir levhanın diğer levha altına daldığı levha sınırlarıdır. Bu depremleri üreten faylar normal ve ters faylar olabildiği gibi doğrultu atımlı faylar da olabilir. Diğer levha sınırlarının aksine yaklaşan levha sınırları boyunca orta ve derin odaklı depremler yaygınca gelişir. Doğru cevap E'dir.

Yaklaşan levha sınırlarında okyanus litosferinin tümüyle tüketildiği ve iki kıtanın çarpıştığı alanlar depremin yaygınca üretildiği alanlardır. Bunun en belirgin örneği Güneydoğu Anadolu’dur. Bu bölgede üretilen depremlerin bir kısmı kıta-kıta çarpışması ve meydana gelen ters fayların ürettiği depremlerdir. Doğru cevap C'dir.

Kitapta Hendek kazılarının yapılması gerektiği bilgisi yer almaktadır. Zararın önlenmesi için bu hendeklerin kapatılmasına ilişkin bir çalışma görülmemektedir. Doğru cevap A'dır.

Depremin büyüklüğünü belirtmek için kullanılan ölçekler arasında;

Süreye bağlı büyüklük (Md),

Lokal büyüklük (MI), 

Yüzey dalgası büyüklüğü (Ms), 

Cisim dalgası büyüklüğü (Mb) ve 

Moment büyüklüğü (Mw) yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Sıkışma hacim nitelikli P dalgaları en hızlı hareket eden dolayısıyla deprem istasyonuna ilk ulaşan dalgalardır. Doğru cevap D'dir.