AFET PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ

Fransız

İnsanlar afete nasıl tepki vermektedir?

Windelband

Parker

İtalya ve Japonya

Afet teorileri ve Afetlere ilişkin mitler

Drabek

Drabek

Dynes

Drabek ve Hoetmer

Drabek (2005)e göre afet sosyolojisi alanındaki konuların derinliği ve çeşitliliği dikkate alınarak söz konusu çalışmaların literatüre katkıları göz önünde bulundurulduğunda dört önemli boyut ön plana çıkmaktadır:

Afetlere Yönelik Toplumsal Mitlerin Deşifre Edilmesi: Sosyolojik perspektiften yapılan afet çalışmalarının insanların afete yönelik tepkileri konusundaki birtakım yanlış inanışların düzeltilmesini sağlar

Afet araştırma yöntemleri : Afet alanına ilişkin sosyolojik yaklaşımlar, afet araştırmalarına ilişkin yöntemsel arayışlar açısından önemli katkılar sağlamıştır. Bu noktada, afet araştırmalarının çok boyutlu ve birçok farklı disiplinin katkılarını (monografiler, coğrafi bilgi sistemleri vs) gerektirecek sorularla ilişkilendirilmesi noktasında sosyolojik perspektiflerin katkıları önemlidir. Bugün birçok metodolojik açıdan yeni yöntemsel araçlar tasarlanmakta ve araştırma metodolojisi içerisine dahil edilmektedir. Afet çalışmaları alanında aynı nesneye ilişkin interdisipliner perspektiflerin katkılarını bir araya getirecek yöntemsel tasarımlara yönelik ihtiyaç kadar, afet sosyolojisi açısından mikro-makro, yapı-birey, nitel-nicel ve teori-pratik ayrımlarını aşan bütüncül perspektiflerin geliştirilmesine büyük ihtiyaç bulunmaktadır.

Afet teorileri : afet süreçlerinin kuramsal açıklamaları afet ve sonrası hizmetler konusunda gerçekleştirilecekler konusunda katkı sunmuştur.

Afet çalışmalarında sosyal eleştiri boyutu : Afet sosyolojisinin afet çalışmaları açısından son önemli bir katkısı afet çalışmaları alanına sosyal eleştiri boyutunun eklemlenmesini sağlamış olmasıdır. Afet müdahalesi konusunda sosyologlar tarihsel süreç açısından hem müdahale hem de müdahale politikaları hakkındaki temel kusurları vurgulamışlardır

Afeti toplumsal yapı ve süreçlerin bir parçası olarak ele almak öncelikle afeti toplumsal yapı ve süreçlerin bir parçası olarak ele almak demektir. Afet- lerle toplumsal yapı arasındaki ilişki kaçınılmaz görünmesine rağmen, bu kavrayış afetin sosyolojik anlamını her zaman temsil etmiş değildir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

İnsani konulara ve problemlere aydınlanmacı odaklanmanın bir ürünü olarak sosyoloji ile bu anlamda “afetler” arasında çok yakından bir ilişki bulunmaktadır. Afetler; tamamen kendilerinden özgürleşilebilecek vakalar olmamakla birlikte, gerek ortaya çıkma olasılıkları öncesi toplumsal hazırlık aşamasında ve gerekse ortaya çıktıklarında ve sonrasında toplumsal bakımdan nasıl tepki gösterilebileceklerine ilişkin bir bilgi konusu olarak sosyolojik boyutta ele alınabilirlik taşımaktadırlar. Doğru cevap B seçeneğidir.

Drabek' e göre afet; “bir topluluğun önemli ölçüde vergilendirilmeye uygun kaynakları olarak kişilerin ve/veya mülklerin ciddi bir biçimde zarar gördüğü bir olay” anlamına gelmektedir. Bunun aksine bir tehlike; “toplum veya çevreye zararı olma riski olan -olgusal- bir durumdur”. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yer kabuğundaki hareket bir afet değildir. Sarsıntı gibi mekanik bir olay, ancak insan yaşamını etkilediği, büyük çapta ölüm ve hasara yol açtığı anda afet olur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Afet Sosyolojisi Literatürü Açısından Dört Önemli Boyut;

Afetlere ilişkin mitler
Afet araştırma yöntemleri
Afet teorileri
Afet çalışmalarında sosyal eleştiri boyutu. Doğru cevap A seçeneğidir.

Afet sosyolojisinin afet çalışmaları açısından son önemli bir katkısı afet çalışmaları alanına sosyal eleştiri boyutunun eklemlenmesini sağlamış olmasıdır. Örneğin Drabek’in DCR’de yayınlanan çalışması bu konuda önemli bir örnek teşkil etmektedir. Drabek (1968: 155-156) bu çalışmasında örgütler arasındaki yetersiz eşgüdüm ve iletişimden kaynaklanan “operasyonel sorunları” ortaya koymuştur. Doğru  cevap D seçeneğidir

Afet sosyolojisi alanındaki genel bir eğilim olarak afet alanında çalışan sosyologların, diğer disiplinlerin teorik ve metodolojik araçlarını kendi
araştırma programları ile bütünleştiren bir eğilim sergiledikleri gözlemlenmektedir. Nitekim, acil müdahale yönetimi ile ilgili ilk önemli ders kitabı (Drabek ve Hoetmer, 1991) bu türden bir eğilimi gözler önüne sermektedir. Söz konusu çalışma sosyoloji, kamu yönetimi ve diğer disiplinlerden çok
çeşitli kavramların, sonuçların ve analizlerin bir araya getirilmesini yansıtmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Sosyolojinin birçok farklı açıdan tanımı yapılmaya çalışılmıştır. Sosyolojinin “insanlar arasındaki etkileşimin” çalışılmasına odaklanan bir disiplin olduğu konusunda büyük ölçüde bir uzlaşımın varlığından söz edilebilir. Doğru cevap B'dir.

Tüm tehlikeler yaklaşımı;  doğal afetlerin, insan eliyle ortaya çıkmış biyolojik ya da teknolojik tehditlerin, bizi, ailemizi, evimizi, işimizi ve içinde yaşadığımız topluluk ve toplumu etkileyebilmesi anlamında kullanılan bir terimdir. Doğru cevap C seçeneğidir.