AFET PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 9

1999 yılında yaşanan Marmara Depremi’nin Türkiye ekonomisine maliyetini ve iktisadi büyüme ve işsizliğe yansımalarını göstermektedir.Doğru cevap A'dır.

Toplumsal cinsiyet temelli bir sınıflandırma gerçek sosyal yaşam pratiklerinde, yaş temelli, ekonomik temelli sınıflandırmalar ile bağlantı içindedir. Farklı ifade ile toplum homojen gruplardan oluşmamıştır. Doğru cevap D'dir.

Diğer bir ifade ile bir toplumun, topluluğun ya da grubun varlığını sağlayan siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel unsurlar, toplumsal cinsiyetin içeriğini oluşturmada ve varlığını devam etmesini saplamada oldukça etkilidir. Doğru cevap A'dır.

Toplumsal cinsiyet açısından bahsi geçen eşitsizlik ve güç dengesizliği, çoğunlukla kadınların aleyhine işleyen bir süreç olarak kabul edilebilir. Doğru cevap B'dir.

Her bir insan birlikteliğinin (toplum, topluluk, grup, aile gibi) normal, olağan yani alışılagelmiş olan işleyişi içinde de var olan bu eşitsizlik, bu normal işleyişi yani “statüko”yu bozan herhangi bir durum ile karşılaştığında çoğunlukla daha derin ve yıkıcı bir nitelik kazanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

ilk adımın 1995 yılındaki Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu olduğunu ifade etmektedirler. Bu deklarasyona göre, doğal afetlerin kadınlar üzerindeki etkilerinin varlığı kabul edilmiş ve bu etkilere yönelik olarak ulusal ve uluslararası girişimlerin önemine dikkat çekilmiştir. Afet, kadını ve erkeği farklı yönlerden etkilemektedir. Diğer bir deyişle, kadının ve erkeğin afet deneyimleri birbirlerinden farklılık göstermektedir. Doğru cevap C'dir.

Bununla birlikte afet, kadın ve kızlar için bir fırsat kapısını da oluşturmaktadır. Afet nedeni ile evlerin yıkılması, bir yönü ile kamusal alan ile özel alan arasındaki ayrımı ortadan kaldırabilmektedir. Bu olasılık ise, özel alan içinde olması geleneksel cinsiyet rolleri çerçevesince uygun görülen kadınların kamusal alana çıkmasına olanak sağlamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Kadınların sosyal ilişkilerdeki anahtar konumu, yani “sosyal sermayalerinin” güçlü olması, afet yönetiminin sürdürülebilirliğine katkıda bulunacaktır. Doğru cevap B'dir.

Afet ve erkek arasındaki ilişkiyi ortaya koymaya çalışan girişimler, erkeklik çalışmalarının argümanlarını paylaşmaktadır. Bu tartışmalarda, kadının geleneksel rollerinden kaynaklanan kırılganlığının benzerinin erkeklerde de gözlemlendiği ve bu durumun temel sorumlusu olarak ataerkil düşünce ve pratiğinin olduğu ileri sürülmektedir. Afet sonrasında geleneksel rollerini yerine getiremeyen erkeklerin, psikolojik olarak kendilerini yetersiz hissettikleri ve bu yetersizlik hissi ile başa çıkmak amacı ile farklı teknikler uyguladıkları literatürde karşımıza çıkmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Geleneksel cinsiyet rolleri açısından bakıldığında erkeklere yüklenen hane dışı sorumluluklardan biri olan ekonomik kaynak sağlama görevi acil durumlarda sekteye uğramaktadır. Doğru cevap C'dir.

Öz saygı ve statü kaybı stresi ile başa çıkmak için yardım alma davranışı erkeklerde kadınlara nazaran oldukça düşüktür. Daha
ziyade sigara alkol ve uyuşturucu kullanımının artması, intihar eğilimleri ve yakın çevreye-özellikle kadın ve çocuklara-şiddet
eğilimleri afet sonrasında erkeklerde sıklıkla gözlenmektedir. Doğru cevap D'dir.

Sosyolojinin kurucularından olan August Comte, önceleri “sosyal fizik” olarak isimlendirdiği bu çalışma alanını “sosyal statik” ve “sosyal dinamik” şeklinde iki alt alana ayırmıştır. Bu kavramlardan ilki günümüzde “sosyal yapı”, diğeri ise “sosyal değişme” olarak isimlendirilmekte ve sosyolojinin iki temel unsurunu oluşturmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Eylem: Topluluğu daha iyi hâle getirmek için afet öncesi koşullar arasında var olan afete neden olabilecek unsurların ortadan
kaldırılması gerekmektedir. Diğer bir deyişle afet öncesi toplumda var olan kırılganlıkların azaltılması hedeflenmelidir. Doğru cevap A'dır.

Afet öncesinde siyasal alanda yer almayan bir topluluğa politik alana dahil olabilme fırsatını sağlayabilir. Mikro boyutun aktörlerine bakıldığında çoğunlukla sivil toplum kuruluşlarını (STK), yerel yönetimleri ve uluslararası örgütlerin yerel temsilciliklerini görmek mümkündür. Doğru cevap D'dir.

İşbirliği bu etkiler arasında yer almaz. Doğru cevap E'dir.

Gruplarda hakim olan biz duygusunun, ani ve beklenmedik olaylar karşısında ortadan kalkması panik olarak isimlendirilmektedir. Doğru cevap B'dir.

İnsanın yaşamında karşılaştığı farklı durumlar ile başa çıkmada gücünün yetmeyeceğine ve bunun sonrasında ilahi olana
teslim olması “kadercilik” olarak tanımlanabilir. Doğru cevap D'dir.

Sosyal değişmenin önemli bileşenleri arasında yer alan bu nüfus hareketi, afet sonrasında sıklıkla ülke içindeki diğer şehirlere
gitme yönündedir. Bu hareket, afetten hemen sonra siyasi otorite tarafından afetzedelere sağlanabileceği gibi (siyasi otorite tarafından başka şehirlerde bulunan kamu kuruluşlarına geçici süre ile barınma amaçlı olarak yerleştirilme), afetzedelerin kendi çabaları ile gerçekleşebilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Afetler, afet topluluklarında afet anı ve hemen sonrasında panik ortamı oluştururken, orta ve uzun vadede farklı sorunları da beraberinde getirmektedir. Afetzedelerin yaşam alanlarının ve sosyal düzenlerinin yıkılması, onların kendilerini belirsizlik içinde hissetmelerine yol açmaktadır. Bu durumun sonrasında ise kişilerin bireysel boyutta kendilerini güçsüz ve anlamsız olarak algılamaları da farklı araştırmalarda karşılaşılan durumdur. Duygusal olarak gerilimlerin yoğun olarak yaşanıldığı bu süreçte, toplumun farklı kesimleri (kadın, erkek, çocuk, genç, yaşlı gibi) farklı tepkilerde bulunabilmektedir. Bu tepkiler içinde belki de en
çarpıcı olanı “şiddet” olgusudur. Doğru cevap B'dir.

Afet sonrasında meydana gelen en önemli değişikliklerden biri afet farkındalığıdır. Afet farkındalığı, afetlerin müdahale ve kontrol edilebilir bir unsur olduğu gerçeğini kabul etmek ve buna uygun olarak davranış biçimlerini geliştirme ve uygulamayı içermektedir. Diğer bir deyişle, afet farkındalığı ve afet kültürü kavramları en genelde afetlerin gündelik yaşamın vazgeçilmez alanlarından biri hâline gelmesini hedeflemektedir. Gündelik yaşam pratiği içinde yer bulduğu takdirde, kişilerin afet sorunu
ile ilgili hesaplamalar yapacağı gerçeği bu ilginin önemli nedenlerinden birisidir. Diğer bir ifadeyle, afet ve afet yönetimine ilişkin tartışmalarda afet olgusunun, yaşamın temel kaynaklarına yüklenen anlamlara sahip olması amaçlanmaktadır. Doğru cevap E'dir.