AFET PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 8

Afet, meydana geldiği toplumlarda toplumun nerdeyse tümünü kapsayan bir travmaya neden olmaktadır. Bu travma ile mücadele etmek için toplumların geliştirdiği kültürel kökenli yanıtları Volkan (2005) şu şekilde özetlemektedir:
• Tüm toplum tarafından paylaşılan yeni uğraşların/ yeni sembollerin geliştirilmesi
• Kültürel normların afet sonrasında değiştirilmesi/yozlaştırılması
• Nesilden nesile aktarma. Doğru cevap C'dir.

Afetler, tanım gereği doğa veya insan (teknoloji) kaynaklı olarak ortaya çıkan ve büyük tahribata sebep olan yıkımlardır. Afetlerin ilk ve en önemli etkisi, afetlerin yaşandığı bölgelerdeki toplumsal yaşam ve dolayısıyla da ekonomik faaliyetler üzerinde olmaktadır.

Kalkınma nüfus, kültür, coğrafi özellikler, kültürel değerler, demografik yapı, fiziki ve beşerî altyapı gibi pek çok değişkene bağlı olarak şekillenmektedir. Afetler, iklim değişikliği, küresel ısınma, karbon salımının artışı ile birlikte hem iktisadi büyümeyi hem de iktisadi ve toplumsal kalkınmayı etkilemektedir.

Örneğin afetlere karşı en kırılgan ülkeler sıralamasında, ilk beşte Madagaskar, Orta Afrika Cumhuriyeti, Mozambik, Burundi ve Liberya yer almaktadır.

Afetlere karşı baş etme eksikliği bulunan ülkeler sıralamasında Afganistan, Sudan, Haiti, Yemen ve Çad ilk beşte yer almaktadır.

Çin, 2016 yılında en fazla afetin yaşandığı ülkedir.

Çin, 2016 yılında en fazla afetin yaşandığı ülkedir. Çin’i sırasıyla 20 afet ile ABD ve 17 afetle Hindistan izlemektedir.

2011 yılında yaşanan Büyük Doğu Japonya Depremi, ülkenin yakın tarihli en önemli tecrübesini oluşturmaktadır.

Çin’de, 2008 yılında yaşanan Sichuan Depremi de bölge için yakın tarihin en ölümcül ve her anlamda en fazla zarara yol açmış doğal afetlerinden biri olarak anılmaktadır.

Depremin etkisiyle 1998 yılında %3,9 oranında büyüyen ülke ekonomisi 1999 yılında %6,1 oranında daralmıştır.

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ) iktisadi faaliyetlerin temel taşını oluşturmaktadır. Örneğin Türkiye’de iktisadi faaliyetlerin % 95’inden fazlası KOBİ’ler tarafından sürdürülmektedir.

Çocukluğun gençlik ile arasındaki sınır belirgin bir şekilde çizilemese de bu iki kavramın yetişkinlikten farkını şu şekilde ifade etmek mümkündür: Yetişkin ekonomik olarak bağımsız, tek başına yaşayabilme becerisine sahip olan kişidir. Bu tanımlama çocuk ve gencin ekonomik ve sosyal olarak bağımlı olmasını içermektedir. Doğru cevap D'dir.

Sosyal sermaye ile iç içe olan bir diğer kavram, “sosyal destek” de afetin olumsuz etkilerini azaltan bir diğer etmen olarak kabul edilebilir. Genellikle kriz anlarında ortaya çıkan ve arkadaş, aile gibi tanıdık ve yakın sosyal çevre ya da hiçbir bağlantısı olmayan farklı sosyal kesimler tarafından sağlanan yardımları ifade eden sosyal destek, afet topluluğunun üyelerini daha dirençli, öz güvenleri yüksek kişiler hâline getirmektedir. Doğru cevap B'dir.

Afet, genç ve çocuk üzerine çalışmaların tarihi oldukça yenidir. Çocuk ve gençlerin afet ile ilgili tartışmalara dahil edilmesinin ilk örnekleri arasında Anderson (2005)’un çalışması önemli yer tutmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Afetlerin çocukların psikolojik ve fizyolojik sağlıklarını bozmasının yanı sıra; okul hayatlarını sekteye uğratması da son dönem afet ve çocuk çalışmalarında karşımıza çıkmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Çocukların deneyimlerinin ve kararlarının dikkate alındığı afet planlamalarında okul ve çocuk merkezi rol oynamaktadır. Bu
projelerden birisi de “Okul Temelli Afet Yönetimi ” olarak da adlandırılan ve Türkiye’de de pilot uygulaması başlatılan eğitim pratiğidir. Doğru cevap A'dır.

Afetin gençlerin ve çocukların psikolojik sağlıkları üzerindeki olumsuz etkilerin giderilmesi için yapılabilecek çalışmalar arasında sosyal destek mekanizmalarının yeri oldukça önemlidir. Aile ve arkadaş çevrelerinin yanı sıra bu alanda uzman olan kesimlerin
(psikolog, sosyal hizmet uzmanı gibi) sağlayacağı sosyal destek, iyileşme sürecinin olumlu seyrine katkıda bulunmaktadırlar. Doğru cevap E'dir.

Genç ve çocuklara yaşadıkları afet ile ilgili resim çizdirme, fotoğraf çektirme, film hazırlama, spor ve oyun faaliyetleri afet kaynaklı travmanın etkisini azaltmada oldukça işlevseldir. Bu faaliyetler aynı zamanda afet farkındalığı için kullanılan teknikler arasında da yer almaktadır.

Tüm dünyada afetlere yönelik planlama, risk azaltma ve hazırlık kültürünü yaymayı amaçlayan Dünya Afet Risk Azaltma Günü, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun kararı ile ilk kez 1989 yılında yapılmıştır. Her yıl 13 Ekim’de kutlanan Dünya Afet Risk Azaltma
Günü, afetlere daha dayanıklı bir toplum ve ülke için, tüm vatandaşların ve kamu kurum ve kuruluşlarının iş birliği içinde çalışmasını teşvik etmektedir. Doğru cevap D'dir.

Bodstein ve arkadaşları (2014) yaşlı nüfusun kırılganlığını arttıran faktörlerle ilgili olarak üç başlıktan bahsetmektedir: işlevsel olarak yaşanılan düşüklük, kazalar, kentleşme ve yaşlanma. Yazarlar tarafından belirlenen bu başlıklara ek olarak, kültürel faktörleri de dikkate almak, afet yönetiminin kapsayıcılığı açısından önem taşımaktadır. Doğru cevap B'dir.