AFET EKONOMİSİ VE SİGORTACILIĞI - Deneme Sınavı - 10

Her ekonomide belirli dönemlerde toplam hasılanın artması veya azalması şeklinde görülen konjonktürel dalgalanmalar yaşanmaktadır. Konjonktürel işsizlik, ekonominin daralma dönemlerinde talepte yaşanan azalmalara bağlı olarak oluşan işsizlik türünü tanımlar.

Ilımlı enflasyon, net bir oran verilmemekle birlikte genelde enflasyonun çift haneli rakamları görmediği ancak bireylerin alım gücünü etkileyen enflasyon oranı şeklinde tanımlanmaktadır.

Nominal döviz kurunda kur, ulusal paranın yabancı paraya oranlanmasıyla hesaplanır.

Ekonomide maliye politikası hükumetler tarafından uygulanırken, para politikasının temel uygulayıcısı merkez bankalarıdır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır. Merkez Bankasının para arzını arttırmaya yönelik politikalarına genişletici para politikası adı verilir. Ancak para politikalarının değil, maliye politikasının temel uygulama araçları hükumet harcamaları ve vergilerdir.

Merkez Bankası’nın para politikası uygulamalarında kullandığı politika araçları temel olarak açık piyasa işlemleri, zorunlu karşılıklar ve reeskont oranıdır.

Stagflasyon, enflasyon ile işsizliğin bir arada görüldüğü ekonomik durumu ifade etmektedir.

Enflasyon talep itişli ise burada üretilen toplam mal ve hizmetler toplam talebi karşılamıyor demektir. Ancak, döviz kurunda yaşanan artış ihraç edilen ürünleri görece daha ucuz hale getirir. Ayrıca, faizler yükseldikçe sermayenin reel getirisi de artmaktadır.

Maliyet çekişli enflasyon, üretim girdilerinin maliyetlerinde meydana gelen artışların fiyatlar genel düzeyini arttırmasını ifade eder.

Enflasyon ile işsizlik arasındaki ters yönlü ilişki Philips Eğrisi ile açıklanmaktadır.

Reeskont, iskonto edilmiş değerli menkul kıymetlerin belirli bir bedel karşılığında yeniden iskonto edilmesi anlamına gelir.

Mikroekonomi ekonomide bireylerin ve firmaların davranışlarını ve tek tek piyasaların çalışma mekanizmalarıyla meşguldür. Makro ekonomi ise iktisadi olaylara daha bütüncül bakar, toplulaştırılmış ekonomik büyüklüklerle ilgilenir. Dolayısıyla doğru yanıt "A" seçeneğidir.

İstek ve talep: Bir mal veya hizmeti satın almayı aklımızdan geçirirsek (hayal edersek) bu sadece bir istek olur, bunun ekonomik anlamda talep sayılabilmesi için isteğin yanında yeterli alım gücümüz olmalı (yani satın alma yeteneğine sahip olunmalı) ve satın alma amacıyla o mal veya hizmetin piyasasına yönelmiş olmalıyız. 

Bireysel talep, bir tüketicinin bir maldan belirli bir dönemde değişik fiyatlardan satın almak istediği mal veya hizmet miktarlarıdır. 

Marjinal fayda: Bir mal veya hizmetten tüketirken tükettiğimiz son birimin toplam faydada meydana getirdiği değişikliğe marjinal fayda denir. 

Piyasa talep eğrisi: Bir mal veya hizmetin piyasa talep eğrisi ise o mal veya hizmetin bireysel talep eğrilerinin toplamından ibarettir. 

Dolayısıyla soruda verilen tanım, "piyasa talebi" kavramına aittir.

Tüketicilerin gelir düzeyi yükseldiğinde talebi artan mallara “normal mal”, talebi azalan mallara ise “düşük mal” (fakir mal, tutulmayan mal…) adı verilir. Soruda verilen margarin, bu açıklama dikkate alındığında düşük mallar arasında yer almaktadır. 

Bazı ürünlere olan talep, gelir düzeyi yükseldikçe çok daha fazla oranlarda artar. Bu tür mallara “lüks mal” adı verilir. Örneğin müstakil villalara olan talep böyledir, gelir düzeyi yükselen tüketicilerce daha fazla talep edilir. 

Talep; bir mal veya hizmete yönelik, alım gücüyle desteklenmiş ve piyasaya yönelmiş satın alma isteğidir. 

Piyasa arz eğrisi; farklı ekonomik koşullarda üretim yapan bireysel firmaların değişik fiyatlardan piyasada satmak istedikleri arz miktarlarının toplamından oluşur. 

Kâr maksimizasyonu; firmaların en yüksek kârı elde etmek istemesidir.

Fayda maksimizasyonu; tüketicilerin en yüksek faydayı elde etmek istemeleridir.

Dolayısıyla soruda verilen tanım "arz" kavramına aittir.

Piyasa arzını belirleyen faktörler aşağıdaki gibidir:

Talebin çapraz esneklik katsayısı eğer pozitif değer taşıyorsa bu iki mal ikame mal, negatif değer taşıyorsa bu iki mal tamamlayıcı maldır. Örneğin kırmızı et fiyatları arttığında beyaz et talep miktarı artar, değişim pozitif yöndedir. Oysa örneğin benzin fiyatları arttığında otomobil talep miktarı azalır, değişim negatif yöndedir. Talebin çapraz esneklik katsayısı “0” (sıfır) ise bu iki mal ilişkisiz maldır. 

Açık maliyet firmanın üretim faktörlerine yaptığı tüm parasal ödemeleri kapsar ve “muhasebe maliyeti” olarak bilinir. Ücretlere, kiraya, faize, hammaddeye ve ara mallara yapılan tüm ödemeler açık maliyetlerdir. Örtük maliyetler ise üretimde kullanılmakla birlikte herhangi bir parasal ödeme yapılmayan maliyetlerdir. Örneğin firma sahibi kendi emeğine ücret, kendi dükkân veya fabrikasına kira, kendi sermayesine faiz ödemez ve bunlar muhasebe kayıtlarına girmez. 

Oligopol piyasasında, piyasaya giriş ve çıkış zordur. Uzun dönemde ekonomik karın varlığı, karşılıklı bağımlılık düzeyine bağlı olarak değişir. Çok yüksek veya düşük olabilir. Dolayısıyla II. ve IV. maddede verilen bilgiler yanlış, diğerleri doğrudur.

Tam rekabet piyasasında, piyasaya giriş ve çıkış kolaydır. Dolayısıyla "D" seçeneği söz konusu piyasa ile ilgili olarak söylenemez.

Bir piyasa “dengeye” gelmişse ve bu denge değişme eğiliminde değilse bu piyasaya “temiz piyasa” adı verilir.