AFET, ACİL DURUM VE ENDÜSTRİYEL KAZALARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 8

Teşhis ve İstatiksel Akıl Rahatsızlıkları El Kitabı’nda (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 2013), bir olayın Travma Sonrası Stres Bozukluğuna (TSSB, Post Traumatic Stress Disorder, PTSD) yol açan travmatik olay olarak nitelendirilebilmesi için gereken ölçütler detaylı olarak verilmiştir. Buna göre:

travmatik olay olabilir.

Doğru cevap D'dir.

Afet ve acil durum müdahâle işi; ağır iş yükü, şiddetli zaman baskısı, ölümle yüzleşme, çalışırken duyguları bastırma ve aynı zamanda da duygusal olarak empati kurma zorunluluğuyla ve tükeniş için risk faktörü olabilecek özelliklerle karakterize edilir. Tükeniş (tükenme) iş stresine uzun süreli tepki olarak tarif edilir ve üç ana faktör tarafından karakterize edilir:

Duygusal tükenmişlik: duygusal yorgunluk, diğerleriyle temas yüzünden boş hissetme

Azalmış kişisel başarı: birinin yeteneklerinin azaldığı fikrine sahip olması

Benlik yitimi: çevreye karşı olan ilgi ve tutku kaybı

Doğru cevap E'dir.

Doğal afetlerde acil müdahâle ekiplerine özgü riskler; bölgenin önemli ölçüde yıkılması, binaların ve diğer yapıların çökmesi, elektrik hatlarının yıkılması, altyapı ve iletişim hatlarının çökmesi ile ilgili olabilir. Toprak kayması ya da saldırgan hayvan tarafından ciddi yaralanma riski taşıyan kapalı alanlarda müdahâle ekiplerinin çalışması gerekebilir. Su kesintisi bu riskler arasında bulunmadığından, doğru cevap B'dir.

Afetzedelerle temas hâlindeki afet ve acil durum müdahâle ekiplerini etkileyebilecek bulaşıcı hastalıklar; yara iltihapları, tüberküloz gibi damlacık enfeksiyonu ile taşınan hastalıklar, bulaşma enfeksiyonu ile taşınan bağırsak hastalıkları, HIV, Hepatit B ve C gibi kan aracılı hastalıklardır. Madde IV'teki sedef bu hastalıklardan biri olmadığı için doğru cevap C'dir.

Tipik su aracılı hastalıklar; ishal, kolera, tifo, Hepatit A, Hepatit E, parazit hastalıkları, rotavirus ve şigelloz’dur. Hepatit B ve C gibi kan aracılı hastalıklardır. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Kimyasalların vücuda ana giriş yolları deri, solunum sistemi ve sindirim sistemidir. Sinir sistemi bunlardan biri olmadığından doğru cevap D'dir.

Doğru cevap E dir. Afet ve acil durum müdahâle ekipleri, hastane öncesi sağlık yardımı sağlanması gerektiren durumlarda sıralanan zorlukların hepsiyle karşılaşabilirler.

Benlik yitimi ve TSSB duygusal aşırı gerginlikler neticesinde ortaya çıkan durumlardır.Hepatit B ise hastane öncesi tıbbi müdahâlede ortaya çıkan bir risktir.

Araştırmalar, acil tıbbi müdahâle çalışanlarının, işlerinde karşılaştıkları ana zorlanmalar olarak kaldırma ve taşımayı gördüklerini ortaya koymuştur.

Ölümle, yaralılar ve onların aileleriyle ilgilenmek, yüksek insan hayatı sorumluluğu, işteki şiddet, düzensiz ve öngörülemeyen çalışma saatleri ve ciddi zaman baskısı, afet ve acil durum müdahâle ekiplerinde ciddi duygusal aşırı gerginliklere yol açabilecek yaygın tehlikelerdir.

Keder, ümitsizlik, çaresizlik, korku ve tiksinme gibi güçlü duygular hisseden çalışanlarda, doğal ve insan kaynaklı afetler ile terörist ve suç saldırılarının potansiyel travmatik olaylar içerme ihtimali oldukça yüksektir.

Tükeniş (tükenme) iş stresine uzun süreli tepki olarak tarif edilir ve üç ana faktör tarafından karakterize edilir: I. Duygusal tükenmişlik: duygusal yorgunluk, diğerleriyle temas yüzünden boş hissetme
II. Azalmış kişisel başarı: birinin yeteneklerinin azaldığı fikrine sahip olması
III. Benlik yitimi: çevreye karşı olan ilgi ve tutku kaybı

Amerikan psikiyatri derneğine göre, travma sonrası stres bozukluğu, bazı teşhis kriterlerinin bir ay boyunca devam etmesi sonunda teşhis edilebilir.

Tipik su aracılı hastalıklar; ishal, kolera, tifo, Hepatit A, Hepatit E, parazit hastalıkları, rotavirus ve şigelloz’dur.

Tipik olarak sivrisinekler tarafından taşınan hastalıklar malarya, dengue, St Louis ansefaliti ve batı Nil ateşidir.

Hastane öncesi tıbbi müdahâlede ve mağdurlara yardım sağlanması sırasında afet ve acil durum müdahâle ekiplerinin; kan, vücut sıvıları ve iğne batması yaralanmalarına maruz kalma durumunda, üç ana hastalığın bulaşma ihtimali vardır. Bunlar; 1. İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü (Human Immunodeficiency Virus, HIV), 2. Hepatit B, 3. Hepatit C’dir.

Biyolojik terörizm saldırılarında, sivillere yönelik en büyük tehdidi ortaya koyan biyolojik madde sınıflandırılmasında A kategorisi (en tehlikeli maddeler); variola major (çiçek hastalığı), bacillus anthracis (şarbon), yersinia pestis (veba), clostridium botulinum toxin (botülizm), francisella tularensis (tularemi) ve filovirüsleri ve arenavirüslerini (viral hemorajenik ateşler) bulunmaktadır.

Doğru cevap A dır. Ortak bir dil eksikliği ve uyumsuz bilgi kanallar, afet ve acil durum müdahâle zamanı özellikle uluslararası işbirliğini olumsuz etkileyebilen risk faktörlerden birisidir.

Doğru cevap B dir. Afet ve acil durum müdahâle ekibinin işiyle ilgili ''sabit mesai ve yeterli dinlenme araları olan bir iştir'' ifadesi yanlıştır.