AFET, ACİL DURUM VE ENDÜSTRİYEL KAZALARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 6

Doğal afetlerde, afet ve acil durum müdahale ekiplerinin ana görevleri olarak şunları sayabiliriz:

Doğru cevap E’dir.

Hastane öncesi tıbbî müdahalede ve mağdurlara yardım sağlanması sırasında afet ve acil durum müdahale ekiplerinin; kan, vücut sıvıları ve iğne batması yaralanmalarına maruz kalma riski oldukça yüksektir. Bu durumda, üç ana hastalığın bulaşma ihtimali vardır. Bu hastalıklar şunlardır:

Diğer taraftan, tüberkülozun bulaşması, cesette kalan havanın enfekte olmuş ölünün göğüs boşluğundan boşalması ve bu havanın cesedi taşıyan kişi tarafından solunmasıyla ya da acil müdahale ekiplerinin hapşırarak, tıksırarak, konuşarak ya da tükürerek havaya tüberküloz yayan kişiyle temas etmesiyle oluşabilir. Doğru cevap C’dir.

Bir patlamanın şok dalgası yakındaki insanların yaralanmasına ya da ölmesine ve yapılarda önemli ölçüde hasar oluşmasına yol açabilir. Bu tür durumlarda, şok dalgası insan vücudunda ilk olarak havanın çoğunu içeren organları etkiler ve kulak zarı yırtılmasından akciğerlerin kanamasına kadar farklı yaralanmalara yol açar. Yangınlar da; deri yanıklarına, oksijen boşalmasına ve yanma sürecinin ürettiği toksik dumana maruz kalmaya yol açabilir. Doğru cevap D’dir.

Nükleer kazaların ilişkili insanların sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri; bulantı ve cilt sorunları ile yanıklar, tedavisi mümkün olmayan hastalıklar (kanserin farklı türleri) ve ölüm gibi ciddi sonuçlar arasında değişkenlik gösterir. Ölümcül, hayatı tehdit eden ya da kalıcı yaralanmalara yol açan, hayat kalitesini düşüren etkileri genellikle deterministik etkiler olarak adlandırılır. Çünkü yaralanma ve hasar (cilt yanıkları, radyasyon hastalığı ya da ölüm), radyasyona maruz kalmanın kaçınılmaz sonucudur ve doz eşik değeri aştığı anda derhal oluşur. Doğru cevap E’dir.

Terörist ve adlî vaka saldırıları şu şekillerde olabilirler:

Bu saldırılarda herhangi bir biyolojik ya da kimyasal madde kullanılmamış; kuleler direk olarak hedef alınmıştır. Doğru cevap A’dır.

Hastalık kontrol ve önleme merkezi (Centers for Disease Control and Prevention, CDC, ABD) sivillere yönelik en büyük tehdidi ortaya koyan biyolojik maddelerin bir listesini yayınlamıştır. A kategorisinde yer alan maddeler ise en tehlikeli maddelerdir çünkü:

Doğru cevap C’dir.

Verilen parça da dikkate alındığında afet ve acil durum çalışanlarının sürekli risk altında olmasından dolayı birbirini tamamlar nitelikte yani iş birliği içinde olmaları gerektiği anlaşılır. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Afet ve acil müdahale ekipleriyle inşaat işçilerinin ortak özelliklerinden en belirgin olanı: İki meslek grubunun da fiziksel olarak zorluklar yaşamasıdır. Özellikle afet ve acil müdahale ekiplerinde fiziksel zorlanmaya bağlı olarak kas-iskelet sistemi hastalıkları görülür. Diğer seçenekler değişkenlik gösterebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Soruda dikkat edilmesi gereken nokta: Fiziksel bir durumu bulmamız gerektiğidir. Diğer seçenekler daha çok psikolojik ya da tramvaya bağlı olarak gelişirken,D seçeneğinde ağır nesneleri taşımak fiziksel bir durumdur. Doğru cevap D seçeneğdiir.

A,B,C seçenekleri kirlenmiş yüzey suları yoluyla bulaşabilecek hastalıklardandır. Nil ateşi ise sivrisineklerden bulaşır. Bu durumda doğru cevap D seçeneğidir.

Selama Hanım'ın yaşadığı olay ve yaptığı işi de ele alarak travma sonrası stres bozukluğu yaşadığını söyleyebiliriz. Doğru cevap C seçeneğidir.

Çernobil Faciası, 26 Nisan 1986 tarihinde Sovyetler Birliği'ne ne bağlıUkrayna Sosyalist Cumhuriyetinin Pripyat  şehri yakınlarındaki Çernobi Nükleer Santrali'nin 4 numaralı reaktöründe gerçekleşen nükleer kazadır. Kaza bugüne kadar meydana gelmiş en büyük nükleer kazalardan biridir. Çernobil felaketi, Uluslararası Nükleer Olay Ölçeğinde en yüksek sınıflandırma oranı olan 7 ile ölçeklendirilmiştir. Bu sınıfta ölçeklendirilen yalnızca iki nükleer felaket bulunmaktadır. Bunlardan birisi Çernobil felaketi, diğeri ise 2011 yılında meydana gelen Fukişima Nükleer Santralidir. Felaket maliyeti ve kayıpları açısından tarihin en kötü iki nükleer felaketinden birisidir. Kaza sonrası 500.000'den fazla işçi nükleer faciaya müdahalede bulunmuş ve birçoğu radyasyona maruz kalmıştır. Tahmini olarak yapılan masraf ise 18 milyar ruble olmuştur. Meydana gelen kaza esnasında 31 kişi ölmüştür fakat çok büyük bir alana yayılan radyasyon neticesine uzun vadede sonuçlarının daha ağır olduğu değerlendirilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kimyasal tehlikelerde olumsuz sağlık sonuçları ya lokal (temas noktasında deri kabarması ya da yanması) ya da sistemik (vücudun ilk temas noktasından uzakta) olabilir. Etkileri derhâl (gözlerde ya da solunum sisteminde tahrişler şeklinde) ya da gecikmeli (kanser gibi) olabilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

A,B,C D seçenekleri terör faaliyetleri iken E seçeneği virüs kaynaklıdır. Dolayısıyla gruplama yapıldığında E seçeneği dışarıda kalır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Ukrayna'da meydana gelen Çernobil Olayı ülkemizde en çok "Doğru Karadeniz Bölgesini" etkilemiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

A kategorisi (en tehlikeli maddeler); variola major (çiçek hastalığı), bacillus anthracis (şarbon), yersinia pestis (veba), clostridium botulinum toxin (botülizm), francisella tularensis (tularemi) ve filovirüsleri ve arenavirüslerini (viral hemorajenik ateşler) içerir. Bunlar listenin başında gelirler. Çünkü;
• Kolayca insandan insana yayılır ya da taşınır.
• Yaygın etki potansiyeliyle çok sayıda ölüme sebep olur.
• Kamuoyunda paniğe ve sosyal karmaşaya neden olabilir.
• Halk sağlığı hazırlığı için özel eylem gerektirir.

Ölçeğine bağlı olarak bütün acil durum olaylarında, yerel, ulusal ya da uluslararası seviyede kurumsal işbirliği gereklidir. Bir felaket bölgesindeki gerçek durum hakkındaki anlık bilgi eksikliği ve ortaya çıkan olayların öngörülemezliği afet ve acil durum müdahâle işinin doğal parçalarıdır. Bununla birlikte, zayıf iş birliği ya da otoriteler ile görev yapan diğer çalışan gruplar arasındaki iş birliği eksikliği, afet ve acil durum müdahâle ekiplerinin sağlık ve güvenlik riskinin seviyesini artıracaktır.

Kötü yönetim;

Hazırlık planı,

Belirli bir olayda görev yapan acil müdahâle ekiplerinin koordinasyonun, görev tanımlarının, kul- lanacakları farklı iletişim sisteminin ya da anlayabilecekleri lisanın,

Olayın öncesinde, esnasında ve sonrasında bilgi ve haberleşme,

Kişisel koruyucu ekipman ve kıyafetlerin,

Eğitimin,

Olay sonrası desteğin,

eksikliğine, yetersizliğine ya da uygunsuzluğuna neden olur.

Afet ve acil durum müdahâle ekiplerinin karşı- laşılabileceği kas-iskelet sistemi yaralanma ve rahat- sızlıklarına yol açabilecek risk faktörleri aşağıdaki gibi tanımlanabilir:

Hastaların, ölülerin ve nesnelerin (özel kurtar- ma ekipmanları, sedye, hasta kurtarma) sık- lıkla kaldırılması ve taşınmasına bağlı olarak kas-iskelet sisteminin aşırı zorlanması ve hatalı duruş pozisyonunda uzun süreli kalma,

Ağır koruyucu ekipmanın taşınması,

Aşırı zaman baskısı altında çalışma,

Felaketlere maruz kalmaktan (travma son- rası stres) ve organizasyon faktörlerinden (vardiya çalışması, düzensiz ve öngörüleme- yen çalışma saatleri, uzamış müdahâleler) kaynaklanan yüksek psikolojik stres,

• Kasisli yollardaki sürüşten kaynaklanan tüm vücut sarsılmasına maruz kalma,

• Ambülans gibi araçlarda uzun süreli hareketsiz eylemdir.

Tükeniş (tükenme) iş stresine uzun süreli tepki olarak tarif edilir ve üç ana faktör tarafından karakterize edilir:

Duygusal tükenmişlik: duygusal yorgunluk, diğerleriyle temas yüzünden boş hissetme

Azalmış kişisel başarı: birinin yeteneklerinin azaldığı fikrine sahip olması

Benlik yitimi: çevreye karşı olan ilgi ve tutku kaybı

Acil müdahâle ekiplerine özgü riskler; bölgenin önemli ölçüde yıkılması, binaların ve diğer yapıların çökmesi, elektrik hatlarının yıkılması, altyapı ve iletişim hatlarının çökmesi ile ilgili olabilir. Toprak kayması ya da saldırgan hayvan tarafından ciddi yaralanma riski taşıyan kapalı alanlarda müdahâle ekiplerinin çalışması gerekebilir.